AB-Türkiye Ortaklık Anlaşması olarak da bilinen Ankara Anlaşması, Türkiye ve Avrupa Ekonomik Topluluğu (AET) arasında 12 Eylül 1963 tarihinde imzalanmış olan ve Türkiye'nin bugünkü Avrupa Birliği (AB) ile olan ilişkilerinin yasal dayanağını oluşturan uluslararası bir anlaşmadır. Anlaşma, Türkiye'nin 1959 yılında yapmış olduğu AET ortaklık başvurusu akabinde gerçekleştiren müzakereler sonucunda imzalanmıştır. Anlaşma, iki taraf arasında bir gümrük birliğinin kurulmasını öngörmüş ve 28. Maddesi uyarınca Türkiye'nin muhtemel üyeliğini ihtimal dahilinde tanımlamıştır.
Anlaşma, yaklaşık beş yıl sürecek bir hazırlık dönemi, 12 yıl sürecek bir geçiş dönemi ve gümrük birliğinin gerçekleştirileceği bir üçüncü dönem öngörmüştür. Anlaşma ile aynı zamanda iki taraftan düzenli üst düzey katılımın sağlanacağı bir Ortaklık Konseyi, Ortaklık Konseyi'nin çalışmalarına yardımcı olacak bir Ortaklık Komitesi ve Türkiye'den ve Avrupa Parlamentosu'ndan milletvekillerinin bir araya geldiği bir Karma Parlamento Komisyonu kurulmuştur.
Anlaşma'da öngörülen hazırlık döneminin tamamlanmasının ardından, 1970 yılında iki taraf arasında geçiş dönemini başlatan Ek Protokol imzalanmıştır. Ek Protokol, 1994 yılı sonunda gerçekleşmesi planlanan gümrük birliğine hazırlık olarak iki taraf arasında ticaretin kademeli olarak serbestleştirilmesine ilişkin bir yol haritası sunmuştur. Anlaşmanın üçüncü dönemi 31 Aralık 1995 tarihinde iki taraf arasında gümrük birliğinin yürürlüğe girmesiyle gerçekleşmiştir.
YAZAR
Senem Aydın Düzgit
