Eris virüsünden daha beteri var...  

DÜNYA, son üç haftada yayılma hızını %63 oranında arttıran, Covid-19 virüsünün yeni varyantı Eris’e odaklandı…

Her ne kadar şu aşamada kayda girmiş vaka görülmemekle birlikte Eris’in, yakın gelecekte Türkiye’de görülme olasılığı da yüksek…

Turizm mevsiminin yarattığı dolaşım bir yana, yenidünya düzeninin yarattığı hareket bir virüsün kısa vadede bir başka ülkede görülmesine olanak sağlıyor…

Yakın geçmişte Covid-19’un başka varyantları ile ilgili yaşananlar da bu duruma tanık…

Halk Sağlığı alanında önde gelen isimlerden Prof. Dr. Levent Akın’ın tespitine göre, pandemi döneminde bir başka ülkede rastlanan Covid-19’un bir varyantını 2 ay kadar sonra Türkiye’de de gördük.

Prof. Dr. Akın, dün sohbet ederken yeni varyantların ortaya çıkmasının sürpriz olmadığına vurgu yaptı.

“Bu virüs, yeni varyantlara da muktedir” deyip ekledi:

“Bu virüsün bulaşmayı etkileyen genetik yapısında bugüne kadar farklılıklar oldu. Ancak bugüne kadar değişmeyen özelliği hastalık yapması…”

ŞİDDETİ ESKİSİ GİBİ DEĞİL

Türkiye’de Eris varyantına rastlanmamış olmasının, “yok demek anlamına gelmediğinin” de altını çizen Prof. Dr. Akın, turizm mevsimi dolayısıyla insan, mal ve hizmet hareketinin bu denli yüksek olduğu bir dönemde karşılaşılmama ihtimalinin olmadığını belirtti.

İnsan hareketinin çok olduğu Antalya ve İstanbul’da karşılaşma olasılığının yüksek olduğunu belirtti.

Eris varyantının kronik hastalar üzerindeki etkisinin benzer olduğunu söylerken, 65 yaş üstü, şeker, kalp hastalarının korunma konusunda dikkatli olmaları gerektiğini belirtti…

“Ancak 2020 Mart-Nisan dönemindeki gibi ülkeleri çaresizlik içinde bırakan şiddette olmasını beklemiyoruz” dedi.

Bunda aşılamanın getirdiği koruyucu etkinin önemine vurgu yaptı.

“Ancak sağlıklı bedenlerde ciddi kayıp yaratma etkisi oldukça düşük” diye de ekledi…

Benzer yaklaşımı Hacettepe Üniversitesi Rektör Yardımcısı ve Enfeksiyon Hastalıkları-Klinik Mikrobiyoloji Bölüm Başkanı Prof. Dr. Serhat Ünal da gösterdi.

Eris virüsü ile ilgili olarak şu aşamada bir artışın kendilerine yansımadığını belirtirken uyarısını da beraberinde dile getirdi:

“Ancak Eylül ve Ekim ayları için bugünden hazırlık yapmalıyız. Çünkü bütün ülkelerde görülmeye başladı. Yayılma hızı yüksek, ancak etkisi geçmişte karşılaştığımız gibi görünmüyor…”

Eris varyantına ilişkin beklenti bu yönde…

YENİ VARYANT BA-2-86 ENDİŞESİ

Ancak Hacettepe Üniversitesi Halk Sağlığı Bölümünden Doç. Dr. Cavit Işık Yavuz’un Dünya Sağlık Örgütü verilerine dayanan bir uyarısı var.

O da Eris’in dışında yayılmaya başlayan, BA-2-86 olarak isimlendirilen diğer varyant…

Önce Eris varyantı ile ilgili bilgileri DSÖ’ün iki gün önceki raporuna dayalı olarak aktardı…

“17 Temmuz-13 Ağustos 2023 döneminde vaka sayısı önceki dört haftaya göre %63 arttı. Bu dönemde 1.4 milyon yeni vaka tespit edildi. Ancak ölümlerde azalma devam ediyor…”

Dolayısıyla Eris varyantı konusunda Covid-19 üzerinde önemli veriye sahip üç bilim insanı da korkmuyor, ancak endişeyi de diri tutuyor…

Doç. Dr. Yavuz’un dikkat çektiği ise DSÖ’nün 3 ülkede yakın takibe aldığı, İsviçre'de sularda tespit edilen ve bugüne kadar 10 ülkede rastlanan BA-2-86 varyantı…

DSÖ’nün bu varyant konusundaki endişesinin ne olduğunu sorduğumda Doç. Dr. Cavit Işık Yavuz, şu bilgiyi paylaştı:

“Bu varyant 30’dan fazla mutasyon içeriyor. Bu da endişe doğuruyor. Çünkü bu kadar yüksek sayıda mutasyona sahip olması, tablosunu değiştirip, farklı etkilere dönüşme kabiliyeti olduğuna işaret ediyor.”

Dünya Sağlık Örgütü'nün Pasifik bölgesi odaklı Sars-Cov-2 olarak isimlendirilen, kovid virüsünün son dört haftadaki yayılım tablosu. DSÖ verilere göre EG.5 olarak kodladığı Eris varyantındaki artışın %63 olduğunu belirtirken, mutasyon sayısı 30'u geçtiği için takibe aldığı BA-2-86 ile ilgili verileri kapatmış bulunuyor...

AŞI KORUMADI…

DSÖ bu nedenle yakın takibe almış ve ülkeleri de baskılamak için uyarmış…

Burada dikkat çeken ise her iki virüsün yayılabilme kabiliyeti…

Bu da gösteriyor ki mRNA dahil, yapılan aşıların büyük bölümü yeni varyantlara karşı koruya sağlamakta yetiye sahip değil.

Büyük olasılık yakın gelecekte yeni aşılar veya başka yöntemlerle karşılaşma olasılığımız da yüksek.

Ancak, tedbirli olunmadığı takdirde nelere mal olacağı da aşikâr…

Bu kapsamda İngiltere başta olmak üzere AB’nin bazı ülkeleri kamu kurumu binalarında maskeye yeniden dönmeyi tartışıyor.

Sars-Cov-2’nin Omicron varyantından türediği ifade edilen Eris virüsünün mevsim normallerinin üzerinde bunaltıcı sıcaklığın yaşandığı Türkiye’de şu aşamada bir sorun olmayacağı var sayılabilir.

Ancak üç yıl öncesi de unutulmamalıdır…

Umarım 2020’nin Mart ve Nisan’ını tekrar yaşatmaz…