Progojin'in öteki ordusu...

“OLGİNO’nun Trolleri…”

İsmi, şirketinin ilk kurulduğu yerin adı, Olgino Mahallesi’den geliyordu.

Aslında şirketin Rusya'daki adı İnternet İssledovania (İnternet Araştırma) idi...

Bu da uzun sürmedi, kısa sürede uluslararası aşama kaydetti; ismini de buna uygun olarak Internet Research Agency (IRA-İnternet Araştırma Ajansı) olarak değiştirdi.

Şirket merkezi olarak da Arjantin'i gösterdi.

İlk kuruluş amacı, içeriye dönüktü...

IRA’nın kurucu sahibi, diğer işleri gibi bu şirketin ilk adımını da doğduğu kent Saint Petersburg’ta atmayı tercih etmişti...

Savushkina Caddesi 55 numarada ilk şirketin ilk ofisi Oligino'da açıldığında yıl 2013’ün Ağustos ayını gösteriyordu.

O tarihte Novaya gazetesinde yer alan ilanda aynen şu ifadeler vardı:

“İnternet operatörleri aranıyor. Olgino’daki (St. Starya Derevnia) şık ofiste iş; ayda 25 bin 960 maaş…

Görev: İnternetteki profil sitelerinde yorum yayınlama, tematik gönderiler, bloglar, sosyal ağlar yazma. Ekran görüntüleri aracılığıyla raporlar. Bireysel program…

Her hafta ödeme, vardiya başına 1180 (8:00'den 16:00'ya, 10:30'dan 18:30'a kadar, 14:00'den, 22:00'ye kadar)

Her hafta ödeme ve ücretsiz yemek!!!

Resmi işe yerleştirme veya sözleşmeye göre (istenirse).

Öğrenim mümkündür...”

Kuruluş amacı da o yıllarda gelişmeye başlayan sosyal medya üzerinden Rus kamuoyunu etkilemekti.

Bu amaçla ilk adımda 400 genç çalıştırmaya başladı.

SANDVİÇ DÜKKANI İLE BAŞLADI…

Etkileyeceği kitleyi yönlendirmek istediği adres de belliydi…

Zenginleşmesine fırsat tanıyan, desteğini her daim hissettiren Rusya Devlet Başkanı Putin’e destek vermek, iktidarının devamını sağlamak ve talimatları doğrultusunda faaliyette bulunmaktı.

Çünkü Putin, bu adımları atan, kendisine her desteği sağlayan Yevgeni Progojin için aslında varlık sebebi gibiydi…

Oligark haline gelmesindeki en büyük destekçisi olmuştu...

Babasız büyüdüğü kötü geçen çocukluk yıllarının ardından, 18 yaşındayken hırsızlıktan ceza almış, aynı suçu iki yıl sonra tekrar edince de 12 yıl hapse mahkum olduğu yıllar da artık geride kalmıştı.

Aslında zeki ve girişimci bir kişiliğe sahipti...

Cezaevinden çıktığı 1990, Sovyetlerin dağılıp, Rusya’nın dışa açıldığı perestroyka (yeniden yapılanma) dönemiydi…

Fırsattan yararlandı, turistin bir anda akın ettiği St. Petersburg’da sosisli sandviç dükkanı açtı…

Bu dükkan diğerini getirdi; bir röportajında da belirttiği gibi Rubleler annesinin sayamayacağı hızda aktı…

Market ve restoran işine girdi…

Rus halkının alışık olduğu damak tadı dışında, batı tarzı yemeklerle birleşik lezzetler sundu; sadece batılıların değil, Rusların da tercih ettiği yerler haline geldi...

“PUTİN’İN AŞÇISI” ADINI ALDI…

İşi büyüttü, firmalara hazır yemek veren şirketini kurdu.

Putin ile dostluğu da tam bu yılda, 1996’da Concord Catering şirketini kurduktan sonra başladı.

Putin, okullar, kamu kuruluşları ve silahlı kuvvetlerin hazır yemeklerinin ihalesini kendisine vermesini sağladı.

Progojin'in adı, “Putin’in aşçısı”na çıktı…

Kazancı o denli büyüdü ki Rubleler sadece annesinin değil, kendisinin de sayamayacağı hızda aktı.

Bir süre sonra da Putin’in en yakınındaki oligarklardan biri oldu…

Milenyum dönemine girildiğinde ise işlerini farklılaştırdı; Moskova'nın içindeki bazı cumhuriyetlerdeki kıpırdanmaları paramileter güçle bastırmasından yola çıkarak yeni bir adımı attı.

Progojin ilk paralı orduyu 2010'da yine Saint Petesburg'da kurdu...

KREMLİN’İN TROL ORDUSU

Yanina da 2013'te yukarıda sözünü ettiğim Rus internet camiasında “Olgino’nun Trolleri” veya “Kremlin’in trol ordusu…” adı ile anılan trol fabrikasını oluşturdu.

İçerde etkili olduğunu görünce, ilk yurt dışı deneyimini St. Petersburg’un hemen karşısındaki, sınır komşusu Finlandiya’da denedi.

Anlaşıldı ki sosyal ağ siteleri ve dijital tartışma platformlarında, çevrim içi gazete siteleri ve video temelli haber alanlarında etkisi yüksek oluyor; devamının getirilmesine karar verildi.

İkinci deneyimini Ukrayna üzerinde gerçekleştirdi; bu dönem Suriye iç savaşının yükseldiği tarihlerdi.

Şirketi büyüttü, trol fabrikasındaki personel sayısını 1000’e yükseltti; Orta Doğu ülkelerine yönelik de faaliyetlere girişti.

ABD’YE YERLEŞTİ

Orada da etki yaptığını anlayınca işi kıtalar ötesine götürdü ve 2014-2015 yıllarında ABD’de faaliyete başladı…

ABD istihbarat birimleri ve Adalet Bakanlığı raporlarında yer alan verilere göre, 2015’te ABD siyasetini etkilemek, toplumun algısını yönetmek için özellikle Facebook üzerinden faaliyetlere başladı.

ABD Başkanlık seçiminin yapıldığı 2016’da, eski Başkan Trump’ın kazanması için etkili bir kampanya yaptığı mahkeme kararları ile de kesinleşti...

Texas’ta bir tarafın Müslüman Afro-Amerikan, diğerinin de beyaz olduğu iki grup çatışmasının arkasındaki tetikleyici güç aynı internet sitesinin iki koluydu.

Rusya’da kurulu Internet Research Agency (IRA-İnternet Araştırma Ajansı) nefreti tetikleyen kaynağı oluşturuyordu.

WASHİNGTON PRİGOJİN İLE TANIŞTI

ABD seçimine etkisi, Facebook yöneticilerinin Kongre’ye verdikleri verilerde de ortaya çıktı…

ABD Kongre Araştırma Raporu'na göre, 2015 Haziran- 2017 Ağustos döneminde IRA, 126 milyon Amerikalıya 80 bin farklı mesaj yollamıştı.

Twitter’da da 1 Eylül- 15 Kasım 2016 tarihleri arasında, yani seçim döneminde 36 bin otomatik hesaptan (trol), 288 milyon kez re-tweet yapılan 1.4 milyon mesaj göndermişti.

Ardındaki kişi Yevgeni Prigojin ile ABD yönetimi o dönem daha net tanıştı.

Sonrasında gördü ki sadece trol ordusunun değil, Suriye ve Afrika’da faaliyet gösteren Wagner isimli paralı askerlerin ardındaki patron da aynı kişiydi…

Prigojin’in ABD’ye girişi yasaklanırken, hakkında yakalama kararı çıkardı.

Ukrayna savaşı başladığında da aynen Suriye ve Libya’da olduğu gibi Wagner güçleri yine başroldeydi.

Resmi ordunun başaramadığını başaran, girilmez sanılan yerlere giren, aşılmaz engelleri aşan, Rus halkının kahraman ilan ettiği bir yapıya dönüştü.

Bununla kalmadı, kurulu bulunan tüm paramiliter örgütler içinde özellikle Afrika’daki faaliyetlerinden en fazla para kazanan paralı askerler haline dönüştü.

Milyar dolarlarla söz edilen aylık gelire ulaştığına dikkat çekildi.

HEDEFİNDEKİ GÜÇ

Ukrayna savaşı döneminde ise Moskova ile arası açılmaya başladı...

Hedefinde de aslında inşaat mühendisi olan, 1991’den beri Moskova’da en kritik görevleri üstlenen, 1993’te Yeltsin parlamentoyu bombalarken yanında duran, silahlı kuvvetlerin en tepesine kadar yükselen, 11 yıldır da Savunma Bakanlığı görevini yürüten Sergey Şoygu vardı.

Babası Tuva Türkü olan Şoygu, kontrol dışına çıkan, Çin’e gidip silah almaya kalkan, topladığı paranın hebası belli olmayan paramiliter güç Wagner’in yola getirilmesi için sınırlamalar getirmeye başladı.

Progojin de buna karşı trol ordusunu da devreye soktu; Ukrayna savaşında Rus silahlı güçlerinin ne denli beceriksizlik içinde olduğuna ilişkin algı operasyonları başlattı.

Demeçlerinde de bunu açıkça dile getirdi; kendisine destek sağlamak yerine köstek olunduğunu söyledi.

Bu sözler Kremlin’in kaşlarının çatılmasına, kendisine yönelik kısıtların arttırılmasına, Rus Genelkurmay Komutanı’nın emri ile de birliklerin Wagner güçlerine destekten uzak durmasına neden oldu.

Elinde tuttuğu trol ve paramiliter orduları ile her şeyi yapma gücünün kaybolduğunu gördü.

Dışlanmayı, hatta paramiliter gücünün başka şirkete devredilmesi isteklerini de kendisine yediremedi…

GÜÇ ZEHİRLENMESİ Mİ? YOKSA YENİ LİDER Mİ?

İsyanı başlatan önceki geceki açıklaması aslında kendisinden beklenen malumun ilanından başka bir şey değildi.

İki haftadır beklenen adımını attı…

Zaten, Putin ile 30 yılı aşkın yakınlığı, onun adına farklı ülkelerde gerçekleştirdiği gözü kara operasyonları, Rus milliyetçiliğinin liderliği gibi yaklaşımlar öfkesinin biriktirdiği ambar haline çoktan dönüşmüştü.

Şimdi, 14 yıldır bizzat kurup beslediği paramiliter güçleri ile Kremlin için Ukrayna savaşının en önemli merkezi Rostov’u işgal edip, 500 km ilerdeki Moskova’ya yürürken önünde iki soru vardı:

Yevgeni Prigojin için çıktığı bu yol, bir güç zehirlenmesinin getirdiği, yenilgi ile sonuçlanması muhtemel gelişmenin başlangıcı mı?

Yoksa destek beklerken, “vatan hainliği” suçlamasıyla karşılaştığı Devlet Başkanı Putin ile aynı tarihe işaret ettiği, Lenin’in başlattığı 1917’deki devrime benzer halk hareketinin önderine mi olacak?

Prigojin, bu iki gerçeği değerlendirmiş olacak ki akşam saatlerinde Putin ile anlaştı ve Moskova ilerleyişini durdurdu; Wagner güçleri üslerine dönme kararı aldı...

Burada biter mi?

Hiç sanmam; çünkü bu coğrafyada isyan girişimi karşılıksız bırakılmamıştır...

Bir başka gerçek daha var ki Moskova için de geri püskürtme başarı değil, Pirus Zaferidir…