Piyasalar niye çark etti?

Yılın ilk yarısını ciddi kazançlarla kapatan ve rekor üstüne rekor kıran borsalar ikinci yarıya satıcılı başladı. Temmuz ayı itibariyle küresel piyasalar çark etti.

➔Bitişikte farklı küresel piyasaların temmuz ayında en düşük veya en yüksek değerlerine ulaştıktan sonra gösterdikleri tersine eğilimin boyutu yer alıyor. Temmuz ayında en yüksek veya en düşük düzeyine göre artışlar yeşil renkte, düşüşler kırmızı renkte görülüyor.

➔Tablodan izlenebileceği gibi borsalar, emtia, faizler ve para birimleri yönünü temmuz ayının ilk haftasında değiştirdi.

➔Dolar büyük paralar karşısında yüzde 1.5 kadar değer kaybetti. Dolara karşı Euro yüzde 1.4, Japon Yeni yüzde 5 değer kazandı. Gelişmekte olan ülkelerin paraları da dolara karşı JP Morgan endeksi ile yüzde 1.5 değer yitirdi.

➔Emtia fiyatlarında düşüşler yaygınlaştı. CRB Emtia Endeksi’ndeki düşüş yüzde 5.6’ya vardı. Bakır ve petrol fiyatlarındaki düşüş yüzde 9’a dayanırken altının ons fiyatı yüzde 4 geriledi.

KRİPTOYA MUTHİŞ DESTEK VE GAZ

➔Kriptolar ise son haftalarda daha çok yukarı yönlü bir oynaklık gösteriyor. Bitcoin 8 Temmuz’da 54.500 dolara kadar inmişken sonrasında toparlandı.

➔Bu toparlanmanın önemli bir bölümü, kendisi de kripto varlık yatırımcısı olan ABD başkan adayı Donald Trump’ın etkisinden kaynaklandı. 13 Temmuz’daki suikast girişimi Trump’ı başkanlık yarışında öne sıçratınca, kriptoların da önü açılacak beklentisi yarattı.

➔Kripto piyasası böyle bir beklentiye girmekte isabetli davrandığını hafta sonunda gördük.

➔27 Temmuz’da Bitcoin Konferansında konuşan Donald Trump’ın kripto varlığa verdiği destek ve gaz müthişti. Konuşma sonrası Bitcon fiyatı yüzde 2 artarak 68 bin dolara yükseldi.

➔Nitekim Bitcoin’in 8 Temmuz sonrasındaki değer artışı yüzde 25 e çıkarak bu dönem içinde piyasalar içinde en yüksek düzeyde gerçekleşti.

➔Trump ise konuşmasında Bitcoin’in çıktığı günden beri birçok yatırım aracını geride bıraktığına dikkat çekerek “Bir gün altından daha değerli olacak, Bitcoin Ay’a gidecek, bambaşka noktalara gidecek, hiç olmadığı kadar yükselecek. Beklentilerinizin ötesine gidecek” dedi.

➔ABD'nin kripto para ve Bitcoin teknolojisini kabullenmemesi halinde bunu Çin'in benimseyeceğini belirten Trump, “Çin'in egemen olmasına izin veremeyeceklerini, Çin'in başarılı olmasını istemediğini” söyledi.

➔ABD'nin "gezegenin kripto başkenti ve dünyanın Bitcoin süper gücü" olmasını sağlamayı planladığını vurgulayan Trump, "Eğer kripto geleceği tanımlayacaksa ABD'de çıkarılmasını, basılmasını ve üretilmesini istiyorum" dedi.

➔Trump ABD başkanı olduğu sürece asla bir Merkez Bankası Dijital Para Birimi (CBDC) olmayacağını kaydetti.

➔SEC Başkanı Gary Gensler’i eleştiren Trump “Size çok sert davrandı ancak benimle birlikte çalışırsanız çok daha farklı olacak. Göreve geldiğim gün SEC Başkanı Gary Gensler’ı kovacağım. Yerine yeni bir SEC başkanı atayacağım. Kamala Harris kendisini Hazine’nin başına koymak istiyor. Bu hiç iyi olmaz” diye konuştu.

BORSALARDA ROTASYON

➔Temmuz ayında borsaların ilk çark etme anı ise Nasdaq ve gelişmekte olan borsalarla birlikte 11 Temmuz’da başladı. 16 Temmuz’da da gelişmiş borsalar kervana katıldı.

➔Sonuçta tüm dünya borsaları MSCI endeksi ile yüzde 3.3 geriledi. Gelişmekte olan borsaların kaybı yüzde 4.7 ile daha fazla oldu.

➔İstanbul Borsası ise küresel borsalardan ayrık hareket ediyor gibi. Zirvesini 21 Mayıs’ta erken görmüş. Düşüşü yüzde 2.4 ile gelişmekte olan diğer borsalara göre daha sınırlı.

➔Asıl dikkat çekmek istediğimiz konu ise ABD’nin teknoloji borsası Nasdaq zirvesine göre yüzde 7 değer kaybederken aynı hisselerin etkisiyle S&P 500 yüzde 3.7 değer kaybına uğradı.

➔Buna karşılık üretim şirketlerinin yer aldığı Dow Jones Endeksi tersine yüzde 3.6 prim yaptı.

➔Dahası küçük ve orta boy reel şirketlerin yer aldığı Russell 2000 Endeksi 5 Temmuz’dan bu yana yüzde 11.9 yükseldi.

➔Burada belirtelim ki, teknoloji hisselerinde satışlar 11 Temmuz’dan itibaren baskın hale gelirken, teknoloji dışı eski ekonominin temsilcisi reel şirketlerde alımlar ise 5 Temmuz’dan itibaren başlamış.

➔Yatırımcılar temmuzda sektörler arasında stratejik bir değişime gitti. Adına rotasyon denilen bu değişimin henüz tamamlanıp tamamlanmadığı konusunda bir netlik yok.

FED FAİZ İNDİRİM İHTİMALİ TETİKLEDİ

➔Borsalarda rotasyonu tetikleyen ana etken ise Fed’in faiz indiriminin yaklaştığına inanılmasıydı.

➔Enflasyonun düşmesinin ardından istihdam piyasasından bozulma işaretlerinin gelmesi üzerine Fed’in eylül toplantısında faiz indirimini başlatacağı ana senaryo haline geldi.

➔Fed’in arka arkaya bir dizi indirimle faizleri gelecek yıl yüzde 5.5’ten yüzde 3.5’e düşeceği tahmin ediliyor. Tabi ki işler yolunda giderse.

➔İşte faiz indirimlerinden daha çok tüketim sektörleri yararlanacak. Bu şirketlerin fiyatı ise henüz ucuz, teknoloji şirketleri kadar yükselmemiş.

➔Ama faiz indirimi ile performansları artacak. Hisseleri de yükselecek.

➔Pahalı hale gelmiş ve kısa vadede beklentisi pek kalmamış teknoloji hisselerini satarak tüketime hitap eden şirketlere ucuz fiyattan geçmek iyi bir yatırım stratejisi olabilir.

➔Teknoloji hisselerinin satışında fiyatların geldiği düzey yanında bilançoların bekleneni vermemesi de kısmen etkili. Ancak daha etkili olan gelişme Trump’ın Tayvan konusunda yaptığı açıklamaydı.

TRUMP’TAN PİYASALARIN KALBİNE YUMRUK

➔Tayvan son dönemde piyasaların sürükleyicisi haline gelen yapay zekanın, çip üretiminin ve teknolojinin kalbi.

➔Bu nedenledir ki, “Teknolojiyi bizim elimizden aldılar, çok zenginleştiler. Para verirlerse koruruz, yoksa korumayız” yaklaşımını, ABD’nin dış siyasetinde değişimden ziyade finansal piyasaların kalbine atılan bir yumruk olarak okuyoruz.

➔Açıklama ile doğrudan piyasalar değil Tayvan hedef alınıyor. Ama istikrarsızlaşan bir ülkeye çip ve teknoloji yatırımları gider mi? Gitmediği gibi gidenler ve olanlar da kaçar.

➔ABD seçimleri öncesinde piyasaların sarsılması mevcut ekonomik durumu kötü göstererek muhalif Trump’ın kazanmasına hizmet edebilir.

➔Yine Trump’ın Fed Başkanı Powell’dan seçim öncesinde faiz indirimine gitmemesini istemesini aynı kategoride değerlendirmek lazım.

➔Powell hakkındaki sözleri “Faizi indirip seçim öncesinde ortalığı güzelleştirmez hatta biraz da bozarsan, ben geldiğimde seni görevden almam hatta süreni dahi uzatabilirim” anlamındaydı.

➔Bu çerçevede artık Fed’in çarşamba günü yapacağı toplantı dahil olmak üzere daha sonra alacağı kararlar çok zor, kritik ve tartışmalı olacak.

➔ABD seçimleri olup bitene kadar piyasalara rahat yüzü yok denilebilir.

JAPONYA’NIN TERSİNE HAREKETİ

➔Yarım diye tanımlanan da belki ana bir nedene dönüşme potansiyeline taşıyan Japonya’nın faiz artırım ihtimali. Malum bu hafta Çarşamba günü Fed de, BOJ da faiz kararı açıklayacak. BOJ’un faizi artırma ihtimali var. Faizi artırmasa bile satın almakta olduğu tahvil tutarını beşte bir düzeyinde azaltabilir.

➔ABD faiz indirimine, Japonya faiz artırımına hazırlık yaparken bunun gölgesi para birimlerinin ve varlık fiyatlarının üzerine düşüyor.

➔Japon Yeni uzun süredir faizlerinin düşük hatta negatif olmasından dolayı iyi bir carry trade parası haline geldi. Yen borçlanıp bunu daha yüksek getirili başka paraya ve ülke varlıklarına yatırım oldukça yaygın.

➔Faiz artırım ihtimaline karşılık Yen üzerinden açılan pozisyonların azaltması ise sert fiyat hareketlerine yol açıyor.

➔Yen pozisyonlarının kapatılabilmesi için, önce eldeki varlığın nakde çevrilmesi sonra da Yen satın alınması gerekiyor. Yen’in değerlenmesi de, bazı emtia satışlarının bir kısmı da Yen kaynaklı olabilir.

➔Bu nedenledir ki, dolar karşısında 1986 sonrasının en düşük değerine 162.01 ile inmesinin ardından Japon Yeni toparlandı ve üç haftada yüzde 5 yükseldi.

➔Küresel piyasalar bir yandan ABD seçimlerinin, Trump’ın ve faiz indirimlerinin etkisine girdi diğer taraftan Japonya’nın faiz artırımı ile çarpışıyor ve çark ediyor.