Pasaportlar neden kırmızı, mavi, yeşil ya da siyah?
Açık liladan baş döndürücü sarılara, mevcut sayısız seçeneğe rağmen, gezegendeki her ülkenin pasaportu, şu dört renkten biri oluyor: kırmızı, mavi, yeşil ya da siyah.
Evet, istisna çeşitlilikler var. İsviçre pasaportu kızıl mesela; Avrupa’nın çoğunluğu ise bordo rengi tercih ediyor. Ama turuncu, sarı, beyaz ya da pembe gibi renkler yok.
Söz konusu pasaportlar olduğunda birtakım kurallar var. Bükülebilen bir materyalden yapılmış olmaları, belirli bir ısı ve nem aralığında makineler tarafından okunabilir olmaları gerekiyor.
Tasarım konusunda ise katı kurallar yok, yalnızca öneriler var. Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü, 125 mm x 88 mm.’lik oranlar öneriyor ve yazı boyutları ve fontları konusunda birtakım rehberliklerde bulunuyor.
Ancak renk mevzu es geçiliyor.
Basitçe anlatmak gerekirse, ülkeler, daha resmi göründüklerinden geleneksel renkleri tercih ediyorlar. Açık yeşil ya da bebe mavisi moda markaları açısından çekici olabilir; ancak hassas bürokratların ve kamu personellerinin ilgisini çekmedikleri kesin.
Dahası, söz konusu pasaport renkleri olduğunda, düşünülmesi gereken politik ve coğrafik noktalar da var. Hırvatistan haricindeki AB ülkeleri, bordo rengi kullanıyor. Belki de tesadüf; ancak AB gündemi ile ülkemiz de 2010 yılında siyah olan pasaport rengini bordoya çevirdi. Britanya, 1988 yılında bordoya geçiş yaptı; ancak Brexit’ten sonra mavi renge geri döneceğini açıkladı.
Avrupa Birliği dahilinde olmayan Avrupalı ülkelerin çoğunluğu – İsviçre, Norveç, Rusya örneğin – da kırmızı rengi kullanıyor.
“Yeni Dünya” uluslarının favori tercihi ise mavi. 15 Karayipler Topluluğu ülkesi koyu mavi rengi kullanıyor – aynı şekilde ABD, Kanada ve Güney Amerika’nın birçok ülkesi de.
Yeşil müslüman nüfusun fazla olduğu ülkelerde popüler bir tercih – Suudi Arabistan, Mısır, Fas, Tunus, Türkmenistan, Özbekistan vs. Yeşil rengin İslam ile derin bağlantıları var; peygamberin rengiymiş. Aynı şekilde yeşil, birçok Orta Doğu ve Afrika bayrağında yer buluyor.
En az kullanılan pasaport rengi ise siyah; Meksika, Hindistan ve Cezayir gibi birkaç ülkede kullanılıyor.
Söz konusu renk olduğunda pek yenilik göremesek de pasaport sayfalarında işler değişiyor.
Yakın zamanda yayınlanan bir rapora göre, Japonya ve Singapur vatandaşları, dünyanın en güçlü pasaportlarına sahipler.
Bu listelemeler yapılırken, mevzubahis pasaport ile vize başvurusuna gerek kalmadan kaç ülkeye gidilebileceği göz önüne alınıyor. Japonya ve Singapur vatandaşları, 218 ülkeden 190’ına seyahat edebiliyor.
Finlandiya, Almanya ve Güney Kore üçüncü sırayı paylaşırken, Danimarka, İtalya ve Lüksemburg listenin ilk 8 sırasını tamamlıyor. Son sırada ise vizesiz yalnızca 25 ülkeyi ziyaret etme hakkı ile Afganistan bulunuyor – devamında ise Irak, Suriye, Somali ve Pakistan.
Britanya 2013 ile 2015 yılları arasında ilk sırada bulunurken, Almanlar 2016 ve 2017 yıllarında dünyanın en güçlü pasaportlarını sahiptiler. Yeni bir vize muafiyet düzenlemesi, Japonya ve Singapur’u listenin başına sıçrattı; ancak yine de genel anlamda baskın olan, Avrupa – ilk 25 ülkenin 19’u Avrupa’da bulunuyor.
