Atatürk'ün izini taşıyan 15 mekan

Dolmabahçe Sarayı, İstanbul

Atatürk başkenti Ankara’ya taşısa da, İstanbul’a geldiği zamanlarda Dolmabahçe Sarayı ya da yaz aylarında Florya Köşkü’nde konaklamayı tercih ederdi. Hatta ünlü eseri Nutuk’u, Dolmabahçe Sarayı’nda kaleme aldı ve burada zaman zaman yabancı devlet adamlarını ağırladı. Hastalığının son günlerini geçirdiği bu sarayda, 10 Kasım günü saat 09:05’te onu ebedi yolculuğuna uğurladık. Onun hayata gözlerini yumduğu odası hala aslına uygun şekilde orijinal eşyalarıyla muhafaza ediliyor. Söz konusu özellikleriyle Dolmabahçe Sarayı da Atatürk’ün izini taşıyan yerlerin başında geliyor.

Dolmabahçe Sarayı’nda 285 oda, 46 salon, 6 hamam ve 68 tuvalet vardır. Saray 110 bin metrekare alana kurulmuştur ve 1910’larda elektrik ve kalorifer sistemine geçmiştir. Mabeyn merdivenlerinin korkulukları kristallerle süslenmiş harikulade bir görünümde olup Mabeyn’deki Taht Salonu’nda Kraliçe Victoria'nın hediyesi olan 36 metrelik kubbeden sarkan dört tonluk ve 750 ampullü kristal avize, salona Avrupai bir hava katmaktadır. Sarayın girişinde yer alan 30 metre yüksekliğindeki saat kulesinin ise 1895 yılında tamamlandığı söylenir.

Anıtkabir, Ankara

Atatürk’ün izini taşıyan yerler listesindeki bir diğer önemli nokta Mustafa Kemal’in anıt mezarını içeren kompleks Anıtkabir. Her yıl 29 Ekim, 10 Kasım ve 23 Nisan tarihlerinde yoğun ziyaretçi akınına uğrayan Anıtkabir’de Atatürk’ün mozolesinin yanı sıra etkileyici bir müze de var. Bu müzede Kurtuluş Savaşı’na dair önemli eserler ve Atatürk’ün kişisel eşyaları sergileniyor. Müzede Atatürk'ün manevi evlatlarından A. Afet İnan, Rukiye Erkin, Sabiha Gökçen'in müzeye hediye ettikleri Atatürk'e ait eşyalar ile Atatürk'ün kütüphanesinde yer alan 3123 kitabı bulunuyor. 21 Haziran 1960 tarihinde Anıtkabir Atatürk Müzesi adıyla açılan müze, 2002 yılında sergi alanının genişletilmesi sonrasında Atatürk ve Kurtuluş Savaşı Müzesi adını almış. Dört ana bölümden oluşan müzede, kendisine yabancı devlet adamları tarafından hediye edilen eşyalar; Çanakkale Savaşları, Sakarya Meydan Savaşı ve Büyük Taarruz’un anlatıldığı panorama ile yağlı boya tablolar; Millî Mücadele ve devrimlerin anlatıldığı galeriler ile Mustafa Kemal Atatürk’ün mezar odası bulunuyor.

Bandırma Gemi Müzesi, Samsun

Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşunda önemli bir rolü olan Bandırma Gemisi, 1878 yılında Glasgov'da "Trocadero" ismiyle inşa edilmiş Kymi adıyla uzun yıllar yük taşımış, 1894 yılında İdare-i Mahsusa'ya nakledilmesinden itibaren "Panderma" adıyla Osmanlı denizlerinde yük ve yolcu taşımaya başlamıştır. 1910'da geminin adı "Bandırma" olarak değiştirilip posta vapuru haline getirilmiştir. 19 Mayıs 1919'da Gazi Mustafa Kemal Atatürk ve silah arkadaşlarını Samsun'a getirdikten sonra yine posta hizmetlerine devam eden gemi 2005 tarihinde kullanım hakkı ve işletmesini devralan Samsun Büyükşehir Belediyesi tarafından müze haline dönüştürülmüş.

Gemi içindeki kamarada Mustafa Kemal Paşa ve dört silah arkadaşının balmumu heykelleri bulunur. 1878 yılında imal edilmiş duvar saati, telefon, harita ölçüm malzemeleri, yangın tüpü, masa ve sandalyeler, burada sergilenen diğer eserlerdir. 35.000 metre kare alana kurulmuş olan Milli Mücadele Parkı ve Açık Hava Müzesi bünyesinde; Çanakkale Savaşı'ndan düşmanın İzmir'de denize dökülüşüne kadar süren zorlu mücadeleyi simgeleyen seramik rölyefler bulunmaktadır.

Müzede ayrıca şehitler yazıtı, bronz rölyefler, yedi figürlü Milli Kurtuluş Anıtı ve Mehmetçik tarafından kullanılan top, tüfek, torpido, denizaltı mayınları ve uçaksavar gibi savaş malzemeleri de sergileniyor.

Atatürk Köşkü, İzmir

Gündoğdu Meydanı'nda denize cephesi olan tarihi yapı, Atatürk'ün İzmir'e gittiğinde son zamanlarda kaldığı bir ev. Yapı, daha sonra İzmir Belediyesi tarafından satın alınarak müzeye dönüştürülmüş. Binada Atatürk'e ait eşyalar ve fotoğraflar bulunuyor.

Atatürk Köşkü, Diyarbakır

Atatürk, Çanakkale Savaşı'ndan sonra 1916 yılında 16. Kolordu Komutanı olarak Doğu Cephesi'nde görev aldı ve Diyarbakır’a gitti. Söz konusu dönemde Atatürk, surların dışında yer alan Semanoğlu Konağı’nda konakladı ve daha sonraki süreçte bu köşk Diyarbakır Belediyesi tarafından kendisine hediye edildi. Diyarbakır konaklarının genel mimarisini yansıtan siyah beyaz kesme taştan yapılmış köşk de her parçasıyla Atatürk’ün izini taşıyan bir yer.

Florya Atatürk Deniz Köşkü, İstanbul

Atatürk’ün buraya olan ilgisiyle önem kazanan Florya giderek yazlık bir dinlenme merkezine dönüşmüş. Atatürk için İstanbul Belediyesi tarafından 1935 yılında açılan proje yarışmasını kazanan mimar Seyfi Arkan’a yaptırılan köşk, yazlık bir konut olarak deniz tabanına çakılan sütunlar üzerine yapılmış ve karaya bir köprüyle bağlanmıştır. 14 Ağustos 1935 tarihinde kullanıma açılan köşkte Mustafa Kemal Atatürk, 1936 yılının haziran ve temmuz aylarında kalmış, siyasî ve bilimsel toplantılar için köşkü özellikle kullanmış, aralarında İngiliz Kralı VIII. Edward ve Madam Simpson’un da bulunduğu kimi önemli konukları burada ağırlamıştır.

Köşk, Atatürk tarafından son olarak 28 Mayıs 1938 günü kullanılmış, kendisinin ölümünden sonra bu yapılar Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı’nın yazlık konutu olarak İsmet İnönü, Celal Bayar, Cemal Gürsel, Cevdet Sunay, Fahri Korutürk ve Kenan Evren dönemlerinde kullanılmıştır.

16 Eylül 1988 tarihinde Cumhurbaşkanlığı tarafından Milli Saraylar Daire Başkanlığı’na devredilen bu yapılar topluluğu, restorasyonu tamamlandıktan sonra dönemi içinde modern bir anlayışla inşa edilmiş köşkün tarzına uyacak dönem eşyası ile döşenerek Atatürk Müzesi haline getirilmiştir.

Atatürk Köşkü’nün arkasında karada yapılmış olan Yaverlik ve Genel Sekreterlik binalarının bir kısmı günümüze ulaşamamış, kalanlar ise onarılarak TBMM sosyal tesisleri haline getirilmiştir.

Atatürk’ün Birinci Dünya Savaşı’nın ardından kız kardeşi ve annesiyle oturduğu 4 katlı ev de onunla aynı ambiyansta yer almanın keyfini çıkarabileceğiniz yerlerden. İçerisinde Atatürk’e ait birçok eşyanın bulunduğu bu ev, günümüzde müze olarak ziyaret edilebiliyor.

Atatürk’ün doğduğu ev, Selanik

Pembe boyalı ve iki katlı Osmanlı konağı, Selanik’te Türk nüfusunun yoğun olduğu Koca Kasım Mahallesi’nde yer alıyor. Günümüzde Selanik Atatürk Müzesi ismiyle müze olarak ziyaret edilebilen bu yapı, pazartesi günleri hariç her gün 10.00-17.00 saatleri arasında açık. Müzede Atatürk’ün kişisel eşyalarını görebilir, Selanik Belediyesi tarafından Atatürk’e armağan edilmiş bu evi ziyaret edebilirsiniz.

Yürüyen Köşk, Yalova

Atatürk bir gün çiftliğe gittiğinde, köşkün hemen yanındaki ulu çınar ağacının dallarını kesmeye çalışan bir bahçıvan ile karşılaşır. Hemen bahçıvanı yanına çağırarak bunun nedenini sorar. Görevli bahçıvanın cevabı şöyledir: Ağacın dalları uzamış, binanın duvarına dayanmıştır. Aldığı cevaptan tatmin olmayan Atatürk, düşünülmesi bile imkânsız olan bir emir verir: “Ağaç kesilmeyecek, bina kaydırılacak.” Görev İstanbul Belediyesi’ne intikal eder. Çalışmalar 8 Ağustos 1930 tarihinde başlar.

İstanbul’dan getirilen tramvay rayları döşenir. Santim santim çalışılarak bina yapı altına sokulan raylar üzerine oturtulur. Artık binanın raylar üzerinde kaydırılarak ağaçtan uzaklaştırılması aşamasına gelinmiştir. Güzel ve sıcak bir yaz akşamında Ulu Önder Atatürk nezaretinde bina 4.80 metre civarında kaydırılır. Bu olağanüstü ve riskli iş 10 Ağustos 1930 tarihinde tamamlanır ve ulu çınar ağacı da kesilmekten kurtulur. O günden beri köşkün adı Yürüyen Köşk olarak kalmıştır. 2006 yılında, Yalova Belediyesi tarafından restorasyonu yapılarak ziyaretçilere açılmıştır.

Kocatepe Atatürk Anıtı Ve Kitabesi, Afyonkarahisar

Kocatepe Atatürk Anıtı ve Kitabesi, Afyonkarahisar ili Merkez ilçesine bağlı Büyük Kalecik Kasabası sınırları içinde ve 1874 rakımlı Kocatepe üzerinde bulunmaktadır. Asfalt olan yolu, kar yoğunluğu nedeniyle kış mevsiminde kapalıdır. Kocatepe; Anadolu'nun ve Türk Ulusu’nun kurtuluşunu sağlayan Büyük Taarruz'un 26 Ağustos 1922 tarihinde Başkomutan Mustafa Kemal tarafından başlatıldığı, sevk ve idare edildiği yerdir. Coğrafi yapısı itibariyle, Afyonkarahisar ve Sinanpaşa ovalarına hakim bir tepedir. Başkomutan Mustafa Kemal Atatürk ve arkadaşları 25 Ağustos 1922 akşamı Kocatepe‘ye gelerek 26 Ağustos sabahı Büyük Taarruz’u burada başlatmışlardır. Büyük Taarruz’un ilk safhasını burada tesis edilen karargâhından ve halen mevcut olan siperden bizzat sevk ve idare eden Başkomutan, 27 Ağustos 1922 günü öğle üzeri Kocatepe’den ayrılmıştır.

Milli Mücadele’nin temel taşlarından biri olan Kocatepe’ye, 1953 yılında Milli Savunma Bakanlığı’nca kesme taştan anıt yapılmış ve üzerine çiçek kabartmalı mermer yazıt konulmuştur. 1993 yılında ise Kültür Bakanlığı tarafından Atatürk Anıtı ve çevre düzenlemesi yapılarak ziyarete açılmıştır. 4 ton ağırlığındaki Kocatepe Anıtı bronzdan yapılmış olup, kaidesi ile beraber 7.5 metre yüksekliğindedir.

Bursa Atatürk Evi Müzesi, Bursa

Atatürk Evi Müzesi, 19'uncu yüzyıl sonlarında yapılmış bir köşk olup Atatürk'ün 20-24 Ocak 1923 tarihinde Bursa'ya gerçekleştirdiği ikinci ziyaretinde Bursa Belediyesi tarafından satın alınarak Atatürk'e hediye edilmiştir. 1938'de Atatürk tarafından Bursa Belediyesi'ne hibe edilen ve 1968'de Kültür Bakanlığı’na devredilen bu köşk, 29 Ekim 1973'te Cumhuriyet'in 50'inci yılında müzeye dönüştürülerek ziyarete açılmıştır. Müzenin birinci katında kabul salonu ile buraya açılan dinlenme odası, ikinci katında ise yatak odaları ve çalışma odaları bulunmaktadır. Köşkte bulunan eşyaların tamamına yakını, Atatürk'ün burada kaldığı sürede kullandığı orijinal eşyalardır. Köşk, Bursa'daki sivil mimari örneklerinin en önemlilerinden biridir.

Conkbayırı Atatürk Zafer Anıtı, Çanakkale

Conkbayırı Atatürk Zafer Anıtı Conk Tepesi’nden itibaren güneybatı yönünde uzanan ve Düztepe’nin kuzeyindeki Kemal Dere’de son bulan yamaca verilen isimdir. Conkbayırı’nın kuzey ucunda yer alan ve en yüksek nokta­sını oluşturan yükseltiye ise Conk Tepesi adı verilir. Conkbayırı Atatürk Zafer Anıtı bronzdan yapılmış bir heykel olup Conkbayırı’nda yapılan en yeni anıt olma özelliğini taşır. Conkbayırı Atatürk Zafer Anıtı, Kül­tür ve Turizm Bakanlığı tarafından Anafartalar Grup Komutanı Albay Mustafa Kemal’in 10 Ağustos 1915 tarihinde yönettiği Conbayırı taarruzu anısına 1993 yılında yaptırılmıştır. 2015 yılında ise Alan Başkanlığı tarafından restore edilmiştir. Anafartalar Grup Komutanı Albay Mustafa Kemal; 10 Ağustos 1915’te Conkbayırı süngü taarruzunu yönetirken bir şarapnel misketi göğsüne isabet etmiş, sağ göğüs cebinde bulunan saat sayesinde ölümden kurtulmuştu.

9. Tümen 64. Piyade Alayı Bölük Komutanı Mareşal Fevzi Çakmak’ın kardeşi Üsteğmen Nazif Çakmak’ın mezarı; Conkbayırı’ndaki Atatürk Zafer Anıtı’nın hemen önünde, etrafı duvarlarla çevrili, içinde bir anıt ve ağaçlar bulunan şehitliğe adını verir. Yapılış tarihi ile ilgili kesin bir kayıt yoktur. 2015 yılında Alan Başkanlığı tarafından restore edilmiştir. Mezarın kitabesinde; “Mareşal Fevzi Çakmak’ın kardeşi Üsteğmen Nazif Çakmak burada bölüğünün önünde süngü hücumu ile düşman siperlerine atıldığı sırada şehit olmuştur. 8 Ağustos 1915” ifadeleri yer alır.

Atatürk Orman Çiftliği Müze Ve Sergi Salonu, Ankara

Mustafa Kemal Atatürk’ün doğduğu ve çocukluk günlerini geçirdiği Selanik şehrindeki evin benzeri olan Atatürk Evi, Ankara’da kendisi tarafından kurulan Atatürk Orman Çiftliği arazisi üzerinde yer alır. 10 Kasım 1981 tarihinde ziyarete açılmıştır. Binanın ölçüleri, içine konulan eşyaların ölçü, desen ve biçimleri Selanik’teki evin aynısı olup, yerleştirme düzeni de aslına uygun olarak yapılmıştır. Ev bodrum katı ile beraber üç katlıdır. Binaya arka kısımda yer alan taş merdivenli kapıdan girilir. Bodrum katında yönetim odası, kütüphane ve kiler bulunmaktadır. Üst katta bir sofa, misafir odası, sandık odası, Atatürk’ün annesi Zübeyde Hanım’ın odası, Atatürk’ün çalışma odası ve yatak odası vardır. Giriş ücretsizdir.

Atatürk Kent Ormanı, Bursa

Bursa'nın en büyük kent parklarından birisi olan Atatürk Kent Ormanı, Odunluk Mahallesi arkasında bulunan 150 hektarlık alanda tam bir doğa cenneti olan yeşil alanda bulunmaktadır. Ziyaretçilerin basit yiyecek içecek ihtiyaçlarını karşılamak üzere büfeler, et satış üniteleri, piknikçiler için 5 noktada bulaşık yıkama yerleri, 6.5 kilometre yürüyüş yolu ve bisiklet yolu, 6 seyir terası, 7'si barbekülü olmak üzere toplam 10 tane yağmur barınağı, 10 kamelya, 2 adet çocuk oyun alanı, tenis masaları ve 2 adet voleybol oyun alanı mevcuttur. Bursalılar'dan büyük ilgi görmekte olup yaz boyunca her hafta sonu piknikçilerle dolmaktadır.