Zapsu: En çok fındık ihraç eden Türk şirketiyim!'
Ülke içinde, yüzde 100 yerli sermayeyle yatırım yapmak, bir yatırımcıya “milli” dememiz için yeterli midir?
“Bu soru da nereden çıktı?” diyorsanız açıklayayım. Geçtiğimiz günlerde yapılan Coca-Cola İçecek ve Anadolu Etap Isparta fabrikalarının açılış töreninde, eski AK Parti yöneticilerinden, işadamı Cüneyd Zapsu ile yaptığımız muhabbete gideceğim.
Zapsu’nun “millilik” vurgusu yaptığı; fındık pazarındaki ve Akkuyu Nükleer AŞ’deki pozisyonunu örnekleyeceğim.
AKKUYU HİSSESİ VE YÖNETİMDE DEĞİŞİKLİK
Mersin’in Gülnar İlçesi’nde kurulacak Türkiye’nin ilk Akkuyu Nükleer Santralı projesi, 2010 yılında hükümetler arası anlaşmayla Ruslara verilmişti.
Aradan geçen 7 yıldır projede revizyon sürüyor. Son olarak yapılan hisse devri ve yönetim değişiklikleri dikkat çekiyor.
Toplam 4 bin 800 megavat kurulu güce sahip 4 reaktörden oluşacak santralın, en geç 2023 yılında devreye girmesi öngörülüyor.
20 milyar dolara mal olması planlanan Akkuyu’da yüzde 51 ile hâkim ortak olan Rus devlet şirketi Rosatom’un Nisan 2017 tarihli açıklamasında, yüzde 49 hisse devriyle ilgili şu ifadeler kullanıldı:
“Rosatom, Cengiz Holding, Kolin İnşaat ve Kalyon İnşaat’ın yer aldığı konsorsiyumu projeye dahil etme kararını aldı. Sözleşme bedeli, 2017 yılının sonuna kadar imzalanması planlanan Pay Sahipleri Sözleşmesi (Shareholders Agreement) imzalanana kadar açıklanmayacaktır.”
Bu süre zarfında Türk ortaklar, hisselerinin bir kısmını yabancı bir şirkete devredebilir.
Akkuyu Nükleer AŞ’nin 31 Mart 3017 tarihli genel kurulunda Karina Tsurkan’ın yerine yönetim kuruluna Hasan Cüneyd Zapsu üye olarak atandı.
Mayıs 2017 itibarıyla Genel Müdür FuadAkhundov’un yerine Yuriy Galanchuk geldi.
Zapsu, daha önce 2013- 2014 yılları arasında bir yıl boyunca Akkuyu’da yönetim kurulu üyeliği yapmıştı.
Yeni yönetim kurulu 6 Nisan 2017’de, sözleşmeyi değiştirerek şirkete “dışarıdan” CEO atama yetkisi aldı. Yeni CEO henüz atanmadı ama Akhundov’a Akkuyu Nükleer’de Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı pozisyonu açıldı.
KIDEMLİ DANIŞMAN CÜNEYD ZAPSU
Zapsu, Akkuyu Nükleer Yönetim Kurulu ile ilgili haberlerde kendisi için kullanılan “Tek Türk üye” ifadesine açıklık getiriyor:
“Ben yönetim kuruluna Türkiye değil, Rusya tarafının önerisiyle girdim.”
Coca-Cola Company’de 2012 yılından beri “Kıdemli Danışman” (Senior Advisor) olarak yer alan Zapsu, 2016 yılından beri Rosatom State Nuclear Energy Corparation’da da “Senior Advisor” olarak görev aldığını anımsatıyor.
Zapsu’nun kıdemli danışmanlık yaptığı şirketler arasında, dünyanın en büyük iletişim şirketi WPP’nin Londra ofisi ve Davos zirvelerini düzenleyen Dünya Ekonomik Forumu (WEF) da yer alıyor.
Ağustos başında Organik Kimya’nın kurucusu Aldo Kaslowski’nin yönetim kurulu başkanı olarak atandığı İtalyan çikolata devi Ferrero Rocher’ı işaret eden Zapsu, “Onların da kıdemli danışmanıyım” diyor.
Zapsu 1985 yılından beri Sakarya’nın Hendek İlçesi’ndeki fabrikasında üretim yapan Balsu Tarım’ın ve Balsu Gıda’nın sahibi. Aynı zamanda fındık ihracatçısı. “Yıllarca Ferrero’ya fındık sattım” sözleriyle, İtalyan şirketiyle mazisini hatırlatıyor.
“Türkiye’deki en büyük 3 fındık ihracatçısı arasındaki tek Türk şirketiyim” diye de ekliyor.
************
FINDIK FİYATI TARTIŞMASI
Türkiye, dünya fındık üretiminin yüzde 70’ini gerçekleştiriyor. Dolayısıyla stratejik ürün.
Türkiye’nin en büyük fındık tüketicisi Ferrero Rocher, Türkiye pazarını 2014 yılında Oltan Gıda’yı satın alarak fethetmişti.
Türkiye’de geçen yıl 1.2 milyar Euro ciro gerçekleştiren Ferrreo’nun, 2013 yılında da İtalyan şirketi Stelliferi Fındık’ı satın aldığı iddia edilmişti.
Karadeniz Fındık ve Mamulleri İhracatçıları Birliği, geçen yıl en fazla fındık ihracatını 543 milyon 966 bin 905 dolarla Oltan Gıda’nın (Ferrero Fındık) gerçekleştirdiğini açıkladı.
İkinci büyük fındık ihracatçısı Singapurmerkezli Olam Gıda, 2011 yılında eski Fındık Tanıtım Grubu Başkanı Ufuk Özongun’un ortak olduğu Progıda’yı satın almıştı.
Hükümetin, Giresun kalite fındık için 10.5 lira, Levant kalite fındık için 10 lira olacağını açıklaması, fındık üreticilerinin 12-14 lira bandındaki beklentisini karşılamadı.
2015-2016 sezonu itibarıyla Türkiye’nin fındık ihracatı 2 milyar 827 milyon dolardı. 2023 ihracat hedefi olarak ilk başta belirlenen 2.5 milyar dolar 2015 yılında aşıldı. Yeni hedef 4 milyar dolar oldu. Bu kadar büyük sapmaları görünce, hedeflerin de nasıl konulduğunu merak etmiyor değilim.
