Petrol savaşları nereye doğru gidiyor?
Ukrayna savaşında Batı’nın Rusya’ya yönelik üç önemli karşı desteği oldu. Askeri destek ile Ukrayna’nın sahadaki gücünü artırdılar. Siyasi destek ile gerek dünyada gerekse Ukrayna özelinde Rusya karşıtı bir iklimi beslediler ve belki de gelecek açısından en önemlisi peş peşe gelen ekonomik yaptırımlar oldu.
Yüzlerce şirket ve birçok banka Rusya’daki faaliyetlerine son verirken, birçok üst düzey siyasinin de içerisinde yer aldığı Putin merkezli oligarklar ambargolarla karşı karşıya kaldı. Avrupa Birliği’nin kabul ettiği son altıncı yaptırım paketinde belirli istisna ve koşullara bağlı olsa da petrol alımının durdurulması aşamasına kadar gelindi.
Öte yandan bunca yasak ve ambargoya rağmen hala Rus ekonomisini sürdürülebilir kılan önemli bir kalem enerji fiyatlarındaki artış...
Aslında Rusya'nın fosil ihracatı Savaştan önceki döneme göre %15’in üzerinde düştü. Fakat savaş öncesine göre yükselen fiyatlarla ortalama %60 daha yüksek gelir elde edildi.
Ukrayna’daki savaşın ilk 100 gününde Rusya'nın ihracat gelirleri yaklaşık 100 milyar dolara ulaşırken Nisan ayında 38 milyar dolarlık bir ticaret fazlası oluştu. Bu sonuç Putin’in asgari ücret, emekliler ve diğer dar gelirlere yönelik destekleyici adımlarında etkili oldu.
Finlandiya merkezli Enerji ve Temiz Hava Araştırma Merkezi tarafından hazırlanan bir rapora göre, bu dönemde Çin 13 milyar dolar ile en büyük, Almanya’da 12,6 milyar dolarla ikinci ihracatçı oldu. Yine bu 100 günlük dönemde Rusya’nın sıvılaştırılmış gazından en büyük alım Fransa’dan gelirken Almanya mecburen boru hatları üzerinde alım yaptı. Rusya’dan en fazla kömür alan ülke ise Japonya…
Ukrayna’daki savaşın ardından bir ara 130 dolara kadar çıkan petrol fiyatları dün 100 doların altını görse de kimi uzmanlar fiyatların daha da aşağı çekilmesini sağlayacak yolların denenmesini teklif ediyorlar.
Bu duruma karşı Batı’da cevabı aranan soru “şimdi ne yapmak gerekiyor?”…
Dünyadaki durgunluk ve enflasyonun artacağına dönük beklentilerle, yaptırımlara bugüne kadar tepki vermeyi başaran Rus ekonomisinde daralma ve beraberinde halkın bundan etkilenmesinin geleceği düşünülüyor. Ay başında elde edilen verilere göre satışlarda ciddi gerilemeler dikkat çekiyor. Örneğin otomobilde %96.7, buzdolabında % 58.1’lik bir düşüş söz konusu…
Şimdi yedinci pakette Rusya’dan enerji alımlarında tavan fiyat uygulamasına geçilmesi ciddi şekilde masada duruyor. İlk olarak G7 Zirvesinde bu öneri gelmişti. Bununla ilişkili diğer bir adım Biden’ın dün başlayan Ortadoğu gezisinden gelebilir. Arapların petrol arzını artırmaya yönelik bir kararı yansıdığında, dünyadaki daralma ve Çin’deki yeni tedbirlerle birlikte petrol fiyatları bir miktar daha gerileyebilir.
Rusya’nın durumu bir tarafa elbette bu gelişmenin Türkiye’deki akaryakıt fiyatlarında da bir nebze gerilemeye sebep olacağı söylenebilir. Bizdeki en önemli sorun ise içeride hala hatalı birtakım kararlarla sürdürülen enflasyon/hayat pahalılığındaki sarmaldır…
