Türk Dünyasında hareketli günler…
Ukrayna’daki savaşın olumlu veya olumsuz etkilerinin hissedileceği yerlerden biri de Orta Asya... Türkiye ve Türk Dünyasının geleceğine yön vereceği için savaşın başından bu yana konuya dikkat çekmeye ve gelişmeleri bu yönde takip etmeye çalışıyorum.
Özellikle batıda ve ABD’de çıkan kimi analizlerde savaş sürecindeki tutumu sebebiyle Türkiye’nin Orta Asya’daki artan etki kapasitesinden söz ediliyor. Elbette Türkiye’nin tarihten gelen jeopolitik avantajları burada temel dayanak noktası... Dolayısıyla Türk Dünyası ilişkilerine siyaset üstü bakmak, kısa ve orta vadeli yaklaşımlar ortaya koymak gerekiyor.
Dikkat edilmesi gereken ülkelerden biri de Kırgızistan…
Nüfusu ve yüzölçümü, yer altı kaynakları bakımından sınırlı bir alanı olsa da orta koridorun geçiş hattı üzerinde kilit bir konumda...
Ve son gelişmeler Kırgızistan’ı daha bir önemli kılıyor. En son gümrük ve taşımacılıkta serbestleştirme ile Türk nakliyesine tam geçiş imkanı getirdiler. Bunun önemini ayrı bir yazıda ele alacağım.
Ancak ülkede yeni bir yönetim değişikliği oldu ve hem Cumhurbaşkanı hem de sistem değişti. Her değişim ülkede beklentileri karşılanması zor bir noktaya götürüyor. Son 20 yılda üç devrim yaşayan Kırgızistan’da siyasi ve ekonomik istikrarı sağlamak her şeyden önemli hale geldi. Bu sebeple genç Cumhurbaşkanı Sadyr Japarov’un ülke insanını olabildiğince birleştirebilmesi için Türk Devletler Teşkilatı’da gereken desteği vermelidir.
Aynı zamanda Avrasya Ekonomik Birliği üyesi olan Kırgızistan diğer komşu ülkeler gibi Ukrayna savaşında dengeli bir görüntü çizmeye çalışsa da savaşın ekonomiye olumsuz etkisi burada da endişe konusu...
Böyle bir süreçte Aksakallar Konseyi dönem başkanı Binali Yıldırım başkanlığında bir heyetle Kırgızistan’a geldik. Gündemde ikili ilişkilerin geliştirilmesi, Türk Devletler Teşkilatı bünyesindeki projelerin hayata geçirilmesi var. Sayın Yıldırım'ın bilhassa ulaştırma projelerindeki tecrübesi buralarda iyi biliniyor. Devlette son olarak üstlendiği Başbakanlık görevi de önemli bir avantaj.. Dolayısıyla bu alana yönelik yeni çalışmaların hızla gün yüzüne çıkması Aksakal Konseyi'nin daha icracı ve işlevsel olmasına zemin oluşturuyor.
Bir yandan da tüzüğü yeniden yazılan Aksakal Konseyi’nin kurumsallaşması İçin uğraşılıyor. Dört yılda bir değişecek olan konseyde her bir üye ülkeden Aksakal tayin ediliyor. İlk dönemin üyeleri belirlendi ve ilk zirvesi de İstanbul’da gerçekleşti. İkinci zirve Eylül ayında Kırgızistan’ın başkenti Bişkek’te yapılacak. Gözlemlediğim detaylardan biri de Aksakal kavramı tarihsel kullanılışı itibariyle olsa gerek bu coğrafyada çok daha fazla biliniyor.
Kamuoyunda ilk kez paylaşacağım bir bilgi de Türkmenistan’ın Aksakal’ı, kısa bir süre önce oğlu Serdar Berdimuhammedov’a görevi devreden eski Cumhurbaşkanı Gurbangulu Berdimuhammedov oluyor. Bu önemli bir gelişme, zira teşkilatın yavaşlayan, tıkanan kanalları çok daha hızlı açılacak. Ayrıca uzun süre tarafsızlık statüsü ile uluslararası organizasyonlara katılmayan Türkmenistan’ın bu düzeyde temsil edilmesi ülkenin Türk Devletler Teşkilatındaki görünürlüğünü giderek artıracak.
Bu çerçevede Ekonomi Bakanı Daniyar Amangeldiev, Ulaştırma ve İletişim Bakanı Erkinbek Osoev, Parlamento Başkanı Talant Mamıdov ve son olarak Cumhurbaşkanı Japarov ile bir araya gelen Binali Yıldırım'ın temasları sırasında pek çok başlıkta girişimlerde bulunuldu. İkili ticaretin iki katına çıkarılması, gümrük mevzuatında uyumun sağlanması, uçak bilet fiyatlarının aşağı çekilmesi ve ortak alfabeye geçilmesi bunlardan bazıları...
Türkiye-Kırgızistan Manas Üniversitesindeki toplantıda Binali Bey'in sarf ettiği şu ifadelere katılıyorum: "Birbirimizi yabancı dillerle değil kendi dil ailemizle anlayıp kavrayabilmeliyiz. İşte o zaman bu teşkilat hak ettiği yere çok hızlı varacaktır."
Bu arada Rektör Prof. Dr. Alparslan Ceylan'ın belirttiğine göre Manas Üniversitesinde Tıp Fakültesi açılıyormuş, önümüzdeki yıl ilk öğrencilerini alacak. Genç adaylarımız 4 dil öğrenme imkanı sunan tıp fakültesi için de ÖSYM kitapçığından tercih yapabilecekler.
Buradan Özbekistan'ın başkenti Taşkent'e yolculuk başlıyor.
