Suriyeliler şimdi de Kerkük'te mi?
Biliyorum "Suriyeliler" deyince birçoğunuz kaygılanıyor, öfkeleniyor! Elbette haklı olarak...Ancak bu problemin bir başka ayağı da Türkiye için stratejik öneme sahip Kerkük'te yaşanıyor.
Kerkük'te son günlerin içten içe konuşulan bir meselesi de Irak Kürt Bölgesel Yönetimi tarafından geldiği gözlenen Suriyeli sığınmacılar... Aslında Kerkük'e daha önce de gelenler olmuştu. Ancak son dönemde yeniden yaşanan artış dikkat çekiyor. Kerkük Irak'taki tartışmalı bölgelerden biri ve buranın demografisinin nasıl evrileceği ülke içerisindeki dengeleri ciddi şekilde etkileyecektir. Bu sebeple iddia edildiği üzere Kerkük'e gerçekleşecek bir sığınmacı dalgası önemlidir.
Kerkük Milletvekili Erşat Salihi de geçtiğimiz gün konuyu gündeme getirdi. Buraya olan sığınmacı göçü ile Türkiye'ye gelenler arasında karşılaştırma yapılmaması gerektiğini söyledi.
Peki burada artan sığınmacı yerleşiminin boyutları ve önemi nedir?
Edindiğim bilgilere göre Kerkük’te 3 binden fazla Suriyeli bulunuyor. Bunların da çoğu Arap değil. Suriye’den Kuzey Irak Bölgesel Yönetimi’ne oradan da Kerkük’e geliyorlar. 2017’den önce Kerkük Peşmerge kontrolündeyken sığınmacılardan bazılarının hilelerle Kerkük nüfusuna kaydedildiği ileri sürülüyor.
Buradan hareketle Kerkük'te üçüncü nesil bir demografik değişim yaşandığı söylenebilir. Saddam Hüseyin'in Araplaştırma politikasının ardından 2003'ten sonra da Kerkük'teki kontrolü ele geçiren Barzani etkisiyle bir tür Kürtleştirme politikası uygulandı. 2017'nin sonuna kadar devam eden Kerkük'teki bu hakimiyet, Irak güvenlik güçlerinin Ekim 2017'deki operasyonları ile sona erdi. Kerkük'teki kontrol Irak güvenlik güçlerinin eline geçti, peşmergeler Kerkük şehrinin dışına çıkarıldı. Ancak kent ve çevresindeki yerlerde demografik değişim çabaları bitmedi. Bu yeni dönemde ise Kerkük şehir merkezine hem yurt içinden sığınmacılar hem de Kerkük'ün Arapların yoğun olarak yaşadığı Havice ve çevresinden Arap nüfus yerleşmeye başladı. Bugün Kerkük'ün güney hattına doğru Bağdat yolu çıkışında yeni Arap mahalleleri kurulduğu belirtiliyor.
Elbette bu yönelimden en fazla etkilenen kesimin Türkmenler olduğu ifade edilebilir. Bu süreçte Türkmenler siyasi temsil olarak da Kerkük'te üçüncü sıraya geriledi.
ORSAM Irak Çalışmaları Koordinatörü Bilgay Duman'ın bu husustaki görüşleri şu şekildeydi: "Türkmenler açısından en büyük sıkıntı Kerkük şehir merkezinde Kürt ve Arap nüfusun kapalı bölgeleri genişletmesi eğilimi. Bu durum Kerkük'teki Türkmen varlığını tehlikeye düşürüyor. Bugüne kadar Kerkük'te atılan tek taraflı adımlar düğümün çözülmesi açısından bir sonuç vermedi. Kerkük'te dengenin bozulması istikrarı da olumsuz etkiliyor. Güvenlik ciddi anlamda bozuldu. IŞİD ve PKK gibi terör örgütleri şehri mesken tutmuş durumda. Kerkük'te ortak paylaşım esasına dayalı bir çözüm üretilmemesi durumda tüm ülkeyi etkileyecek bir patlama potansiyeline sahip."
Son tahlilde planlı bir demografi değişimine karşı dikkatli olmak gerekiyor.
