Gençler neden sosyal medyada hiç düşündük mü?

Türkiye’de sosyal medya kullanıcısı 54 milyona ulaşmış durumda. Türkiye nüfusunun %64’üne karşılık geliyor. Ve sosyal medya kullanıcıları arasında en yüksek oran %34.5 ile 25-34 yaş aralığı… Asıl önemlisi Türkiye’deki tüm sosyal medya kullanıcıları arasında 13-34 yaş grubu %59 oranına ulaşıyor. Yaş arttıkça sosyal medya kullanım oranı azalıyor.

Anlayacağınız gençler sosyal medyadalar ve her geçen gün bu dağılım onlar lehine güçleniyor.

2023 seçimlerinde yaklaşık 7 milyon gencin oy kullanacağı dikkate alınırsa son günlerde gündemde olan Z kuşağı tartışması bu konudan ayrı irdelenemez.

Peki gençler neden bu mecrada yaşamayı tercih ediyorlar?

Geçtiğimiz yıl üniversite öğrencileri üzerinde yapılan bir araştırmada (Çömlekçi ve Başol, 2019) gençlerin sosyal medyada bulunma amaçları (1) Eğlence, (2) İletişim, (3) Gündem takibi, (4) Mesajlaşma ve (5) Boş zaman değerlendirme olarak belirlenmiş. Gençler sosyal medyada günde ortalama 4 saat 16 dakika geçiriyorlar. Bu genel Türkiye ortalaması olan 2 saat 51 dakikanın üzerinde bir rakam. Aynı araştırmaya göre sosyal medya bağımlılığı ile geçirilen bu sürenin yüksek bir ilişkisi var. Yani sosyal medyada kalma süresi arttıkça bağımlılık da artıyor.

Bu noktada İngiltere’de yapılan bir araştırmayı hatırlıyorum. Gençlerin sosyal medya kullanımı arttıkça daha az mutlu oluyorlar. Bunun sebebi olarak kendilerini gördükleri, okudukları ile kıyaslamaları ve neticede uğradıkları haksızlık ile artan adaletsizlik algıları geliyor. Bir başka ifadeyle sosyal medya gençlerin adalet kavramına olan bakış açılarını yoğun biçimde etkiliyor. Türkiye’de genç işsizlik oranının %25’in üzerinde olduğunu düşünürsek bu algının önemi daha iyi kavranacaktır.

Sosyal medyanın özellikle gündem takibi amacı adım adım diğer amaçları da etkiliyor. Zira kişi belirli düzeyde dezenformasyona uğrayabiliyor; takip ettiği siyasiler, kurumlarla gündemle ilgili oluşan algısı çerçevesinde etkileşime geçebiliyor. Reuters Gazetecilik Çalışma Enstitüsü’nün “Dijital Haber Raporu”na göre sosyal medyanın haber kaynağı olma anlamında 18 ülke arasında Türkiye’nin %67’lik bir oranla en popüler olduğu görülüyor. Yani “güven” sorunu ile geleneksel medya yerine sosyal medyaya yönelen insanlar burayı bir tür haber ama havuzu haline getiriyorlar.

Belli ki burası gençlere bir tür sınırsız özgürlük vaadi sunuyor. Buradaki varoluşları kendi etraflarında inşa edebildikleri değerler sistemi için zemin teşkil ediyor. Bilginin merkezine kendilerini koyabiliyorlar. Daha hızlı haber alıp, kanaatlerini daha hızlı oluşturabiliyorlar. Anlık etkileşim kurma fırsatı ise karşı koyma psikolojisini daha işlevsel kılıyor. Bu durum benlik duygularını perçinliyor.

Bakın yine bir başka araştırmaya (Görgülü, 2018) göre gençler Facebook ve Twitter’ı siyasal bilgilenme amacı ile kullanırken Instagram böyle değil. Öyle görülüyor ki sosyal medya gençler için bir demokratik katılım ve kendini ifade etme aracı olarak da kabul görüyor.

Hal böyle olunca gerektiğinde politik gerektiğinde apolitik davranabilen ve eğilimleri dinamik bir değişime açık olan milyonlarca gençten söz ediyoruz. Bu sebeple onların gelecekten beklentilerini iyi anlamalı, problemlerini göz ardı etmek yerine onlarla etkileşimi esas alan bir çözüm anlayışını bizzat onlara hissettirmek gerekiyor.