Taksi plakası ilelebet bir hak değil!
İstanbul’da taksi tartışması Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun açıklamalarıyla yeniden gündemde. Taksi plaka sahipleri de konumlarını kaybetmemek için seslerini gür çıkarmaya başladılar. Tartışmalar çok yönlü devam ediyor. Ancak 1991’de verilen taksi plakalarının sonsuza dek bir hak olduğu şeklinde yanlış bir kanı var. Halbuki kanunlar bu süreyi 10 yılla sınırlı tutuyor.
Tahditli plakalar, en son 10553 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı kapsamında Karayolu Trafik Kanunu’nun 12. Maddesi dayanak olmak üzere İl ve İlçe Trafik komisyonlarının yetkisi kullanılarak maliklerine tahsis edilmiş. Burada en ciddi sıkıntı il ve ilçe trafik komisyon kararlarında plaka tahsisine yönelik belirtilmiş bir kullanım hakkı süresinin olmamasıdır.
Peki tahditli plakaların tahsisi süresiz olabilir mi ? Veya süresiz verilmiş olan plakalar sahipleri için sonsuz süreli kazanılmış bir hak oluşturur mu?
Ticari plakaların verilmesinin usul ve esaslarını belirleyen 10553 sayılı Bakanlar Kurulu kararının 5. Maddesi şöyle:
“İlin ihtiyacı dikkate alınarak dağıtılacak ticari plaka sayısı trafik komisyonunca tespit edilecek ticari plakanın serbest piyasadaki tahmini bedelinin % 80’ine tekabül eden muhammen bedeli, müracaat şekli, süresi, ihale zamanı ve diğer hususlar mahalli vasıta ve/veya en az iki gazete ile kamuoyuna duyurulur.”
Anlaşılacağı üzere plakaların süresiz olmaması gerekiyor. Eğer süre sınırı koymadan bir plaka tahsisi yapılmışsa, bu idarenin açık bir hatasıdır ve ihale usulüne uygun yapılmamış demektir. Dolayısıyla, usulüne uygun ihale edilmemiş olan plakalar da kazanılmış hak olarak değerlendirilemez. Bu konuda emsal teşkil eden Danıştay ve Sayıştay kararları da ziyadesiyle mevcut.
İstanbul’da 10553 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı kapsamında İstanbul İl Trafik Komisyon kurulu kararıyla maliklerine ihale yoluyla verilen 17395 adet taksi plakasının tamamının yeniden belediye eliyle 2886 sayılı kanun kapsamında ihale edilmesi gerekiyor. Çünkü, İstanbul’da en son plaka ihalesi 1991’de yapılmış olduğundan, yargı kararlarında belirtilen 10 yıllık tahsis veya işletme süresi fazlasıyla dolmuş durumda.
Şimdi, “Devlet bana bu hakkı süresiz verdi” iddiası veya yaklaşımı doğru olabilir mi? Kamu hizmetinde süresiz hak olmadığına göre İstanbul Valiliği, Büyükşehir Belediyesi ve Ulaşım Bilim Kurulu’nun bu hususları da dikkate alması gerekiyor.