Şapkasız dolaşma ağır spor yapma!

—Sıcak çarpması ne demektir?

Sıcak çarpması, aşırı sıcağın yaşam fonksiyonlarını riske sokması demektir. Bu durumda vücudun termoregülasyon mekanizması bozulur.

Termoregülasyon, ısı düzenleyici bir mekanizma olup beynimiz tarafından devreye sokulur.

Sıcak ve soğuk etkilerine duyarlı olan bu mekanizma ile sıcakta vücut ısımız düşer, soğukta ise yükselir. Böylelikle vücut ısısı 36,8 +- 0.4 derece arasında dengede tutulur. Vücut ısısı 41dereceyi aşarsa beyin hücrelerinde ciddi tahribatlar oluşur ve ısı düzenleyici mekanizma devre dışı kalır.

Sıcak çarpması sıcağa bağlı acil hastalıklar arasında en ciddi olanıdır. Havadaki nem oranı yüzde 60’ı aştığında hayati tehlike söz konusu olur.

—Bulguları nelerdir?

Ateş çok yüksektir, 41 derece üzerine çıkabilir. Aşırı terleme su kaybına yol açar. Solunum sayısı artmıştır, nefes darlığı gelişir, nabız hızlanır, tansiyon düşer, baş ağrısı, bulantı, kusma ve baş dönmesi olur. Önlem alınmazsa bilinç bulanıklığı ve koma gelişir.

—Kimler risklidir?

Herkes risklidir, ancak kalp-damar hastaları, yaşlılar ve sürekli ilaç kullananlar çok daha risklidir.

Beta bloker, tranklizan ve diüretik ilaç kullananlar sıcak havalarda yüksek risk taşırlar. Bu nedenle mutlaka doktorları ile iletişim kurmalıdırlar.

—Sıcak çarpmasında ne yapmalı?

İlk iş etkilenen kişiyi serin ve gölge bir yere almak olmalıdır. Üzerindeki giysiler çıkartılmalı, ateşi ölçülmelidir.

Ateş 40 oC üzerine çıkmışsa tüm vücut ılık suya batırılmış sünger ya da çarşaf ile silinmelidir. 39 oC’ ye indirilince soğutma

işlemi yavaşlatılmalıdır. Dikkat! Ateşin ani olarak düşürülmesi doğru değildir.

Tüm çabalara rağmen ateş düşmez ve bilinç bulanıklığı devam ederse mutlaka hastaneye sevk edilmelidir.

İlk yardım kuralları:

—Hastayı serin bir ortama alın

—Giysilerini çıkartın

Tansiyonu düşük ise:

—Sırt üstü yatırın

—Bacaklarını yukarı kaldırın

Ateşi yüksek ise:

—Ilık suya batırılmış sünger ile vücudunu ıslatın

—39 derecenin altında soğutma işlemine son verin

Bilinci yerinde ise:

—Tuzlu ayran ya da soda içirin

Bilinç bulanık ise:

—112’yi arayın

Nasıl korunuruz?

—Açık renkli, bol giysiler giyin

—Serin mekanları tercih edin

—Alkolü azaltın

—Yağsız, hafif yemekler tüketin

—Her gün en az 2.5 litre su için

—Şapkasız dolaşmayın

—Yazın 1000-1500 arası sokağa çıkmayın

—Ağır spor yapmayın

Sıcak çarpması bulguları

—Baş ağrısı

—Baş dönmesi

—Yüksek ateş

—Bulantı

—Bilinç bulanıklığı