Çifte düğüm mayısta çözülür mü?
Finansal piyasaları yakından ilgilendiren düğümlerden birini dünyada merkez bankalarının faiz artırımlarında sona gelip gelmedikleri oluşturuyor. Maliyetinin yükselmesi ve para musluğunun giderek kısılması en başta finansal kesimi zorluyor.
Nitekim bu haftaya ABD’li orta ölçekli First Republic Bank’ın (FRC) JP Morgan tarafından satın alınmasıyla girdik. Bankacılık sektörünün ağrıyan bir dişi daha çekildi. ABD’de iki ay içinde dördüncü banka batışı. Aktif toplamı 229 milyar dolar, mevduatı 104 milyar dolarlık bölgesel banka.
YÜKSEK FAİZ UZUNCA BİR SÜRE DEVAM EDECEK
➔Batış, kredilerinden dolayı değil, 2022’ye kadar 14 yıldır uygulanan tarihin en düşük faiz döneminden satın alınan tahvil portföyünün faizin hızla yükselmesiyle zarara geçmesinden kaynaklandı. Fed faizi bir yılda yüzde 0.0-0.25 aralığından yüzde 4.75-5.0 aralığına çıkartarak son 40 yılın en hızlı artışını yaptı.
➔Faiz artırımında sona yaklaşılmış olmasına karşılık, hemen indirimler başlamayacak. Yükseltilmiş oranlar belli bir süre, belki uzun bir süre devam ettirilecek.
➔Bu durumda banka batışının devamının gelmesinden ve tahvil portföyü tutan diğer sektörlerden benzer haberler çıkmasından çekiniliyor.
➔Böyle bir ortama yeni girilmişken merkez bankaları mart ayında faiz artışına devam etti, bugün Fed’den yarın da ECB’den faiz artırımı bekleniyor.
➔Çünkü ABD’de ekonomik veriler hala iyi, istihdam güçlü ve enflasyon ise her iki kıta da yüksek.
➔Özellikle ABD’de çekirdek enflasyon hem manşetten daha yüksek hem de yapışkan. Faiz artırımları sonucu manşet enflasyon tepe noktasından 4.1 puan gerileyip yüzde 5’e inerken, çekirdek enflasyon yüzde 5.5’te ve tepeye göre sadece 1.1 puan geriledi.
ŞİMDİLİK BU KADAR DENİR Mİ?
➔Banka krizi ile Fed’in mayıs ayında faizde çeyrek puan daha artışa gidip duracağı veya ara vereceği beklenmeye başlandı. Belirsizlik ise bunun nasıl yapılacağı, Fed’in faiz artırımlarına kapıyı kapatıp kapatmayacağında var.
➔Şayet Fed “gelişmeleri izleyeceğim, kararı toplantıdan toplantıya vereceğim” derse faiz artırımı Demokles’in kılıcı gibi piyasaların ve ekonominin başında asılı kalacak.
➔Böyle bir durumda önemli ekonomik veri ve gelişmeler piyasaların önünde birer teste dönüşür ve beklenti yaratır, satıp tatile gitmek zorlaşır. Beklemede kalınır.
➔Ya da Fed’den “şimdilik bu kadar yeter, ara verdik” şeklinde bir durum ortaya çıkarsa piyasalarda kısa süreliğine bir düğün bayram yaşanabilir.
➔Ama ardından satıp tatile gitme fırsatı ortaya çıkar ki, gerçekleşmeler de bu yönde olabilir. Yurtdışı düğümlenme bu durumda mayıs veya haziranda çözülür
4 AYLIK BİLANÇO
➔Çünkü küresel piyasalar geçen yıla oranla mayıs ayına kadar iyi geldi. Dünya borsaları ortalama olarak yılın 4 aylık döneminde yüzde 9 prim yaptı. Nasdaq yüzde 16.8 artarken Eurostoxx600 yüzde 9.8 yükseldi.
➔Aynı dönemde gelişmekte olan borsalar yüzde 2.1, Türkiye Borsası MSCI endeksiyle yüzde 16.1 değer kaybetti.
➔Dünyada faizler önce yükseldi, sonra resesyon ihtimalinin güçlenmesiyle düştü ve nisan sonunda yılbaşı düzeyinin altına indi. Merkez bankalarının faiz artırımlarında sona yaklaştıkları kanaati ile resesyon beklentisi, piyasa faizlerini gevşetiyor.
➔Faiz artırımlarının büyük ölçüde yapıldığı ve artık durulacağı ihtimali, en çok, spekülatif hareketlerin görüldüğü kripto piyasasına yaradı. Bu piyasanın yansıtıcısı Bloomberg Galaxy Kripto Endeks 4 ayda yüzde 62.5 arttı. Varlık sınıfları içinde küresel anlamda en yüksek kazancı kriptolar sağladı.
➔Faiz artışını önemli ölçüde geride bırakan kripto piyasası, küresel likiditenin ve merkez bankalarının bilanço daraltmalarının etkisi ile önümüzdeki dönemde karşılaşacak. Bu piyasaya düzen getirecek regülasyonların ise kapağı henüz açılmadı.
➔Faiz artışında sona yaklaşıldığından hareketle altının önü açıldı. Altın yılın 4 aylık dönemi borsalar gibi yüzde 9 primle kapattı.
İSTİHDAM VERİSİNİN ÖNEMİ
➔ABD merkez bankası Fed bugün çeyrek puanlık artırımla faizin üst sınırını yüzde 5.25’e çıkarması bekleniyor.
➔Ama asıl merak edilen yapılacak açıklama ve faizde durulup durulmayacağı olacak.
➔Yarın da faiz artırma sırası Avrupa Merkez Bankası ECB’ye gelecek. Beklenen yarım puandı ama son günlerde çeyrek puan da ihtimal dahiline girdi.
➔ECB’nin çeyrek puanlık artış yapması halinde gelecek bir veya iki toplantıda daha çeyrek puanlık artırım yaparak süreci sonlandıracağı tahmin ediliyor.
➔Cuma günü ise ABD tarım dışı istihdam verisi gelecek. Gerçi faiz kararı verilmiş olacak ama bu rakam önemini koruyacak. Çünkü Fed’in yılın sonuna doğru beklediği resesyonun ön işareti bu veriden alınacak.
➔İstihdam verisinde bozulma Fed’i ve piyasaların resesyon beklentisini doğrulayabilir. Bu da yine mayısta sat tatile git yat eğilimini güçlendirebilir.
➔Yılın 4 ayı genelde pozitif geçtiğinden dolayı resesyonun ihtimalinin artıp artmayacağına ve hava koşullarında kuraklık yaşanıp yaşanmayacağına göre yaz aylarının nasıl geçeceği belli olur.
TÜRKİYE’DE DÜĞÜM ÜZERİNE DÜĞÜM
➔Türkiye’deki düğüm ise büyük ölçüde seçimlerden kaynaklanıyor. Bu durumda düğüm, 14 Mayıs olmazsa 28 Mayıs’ta seçim sonlanacağına göre çözülmüş olur mu?.
➔Öncelikle seçimin nasıl geçirileceği ve sonucunun ne çıka cağı önemli.
➔Sonrasında ise yapılan seçim öncesi harcamaların faturası ortaya çıkacak ve deprem bölgesinin ayağa kaldırılması finanse edilecek. Seçim öncesinde yenilen yemeğin bedeli seçim sonrasında önümüze gelmeye başlayacak.
➔Hemen her makro alanda bütün limitler doldurulmuş durumda. Bir tarafı düzeltmek için başka tarafı bozmak gerekiyor. Enflasyon düşürülmek isteniyorsa büyümeden, istihdamdan taviz verilecek.
➔Bütçe toparlanmak isteniyor ve cari açık da kontrol altına alınmak isteniyorsa yine aynı tercih yapılmak durumunda.
➔Ya da büyümeye davam denilecek ve bunun sonucu olarak enflasyon daha yükselecek, bütçe yüksek açığını sürdürecek ve cari açık daha büyüyecek.
➔Yeni dönemde yeni hükümet zor tercihlerle karşı karşıya kalacak. Seçimi geride bırakmakla bir düğümü çözsek bile, arkasından başka düğümler gelecek.
