2023'ün falından da faiz çıktı
Noel tatili nedeniyle küresel piyasalar kısa kalacak bir hafta yaşayacak. Beklenen ve çok istenen yılsonu rallisine ise merkez bankaları geçen hata izin vermedi. Yılın üçte ikisinin kaderini zaten merkez bankalarının faiz artırımları belirlemişti, son noktayı koyan da onlar oldu.
➔Hatta geçen hafta hem ABD hem Avrupa merkez bankaları 2023 yılı için faiz artırım tahminlerini yükselttiler.
➔Faizlerde indirim olmayacağını ilan ederek de gelecek yılın gündemini ve konjonktürünü erkenden belirlediler. Denilebilir ki merkez bankaları 2022’de olduğu gibi, faiz artırımlarıyla 2023’e de damga vurdular.
➔Fed’in beklediği politika faizi tavanı en az yarım puan artışla yüzde 5.1-5.4 bandına çıktı. Bu da halen yüzde 4.25-4.50 arasına çıkarılan politika faizinin 75 veya 100 baz puan daha artması anlamına geliyor.
➔Ayrıca Fed Başkanı Powell 2023 yılı boyunca faiz indirimi olmayacağını net bir dille açıkladı.
PİYASALARI SİNDİRDİLER
➔Avrupa Merkez Bankası ECB ise şimdiye kadarki en şahin tutumunu takındı. ECB Başkanı Lagarde “Birkaç kez daha 50’şer baz puanlık artışa gideceğini” belirterek “Avrupa Merkez Bankası faizde piyasanın fiyatladığından fazlasını yapmalı" dedi.
➔ECB faizi yüzde 2.5’a çıkartırken beklenen faiz artırımlarını 1 puan kadar yükseltti. Toplantı öncesi ECB’nin yüzde 3’te duracağı beklenirken toplantı sonrası bu oran yüzde 4’e yükseldi.
➔Koordineli ve iki gün arka arkaya gelen iki şahin merkez bankası tutumu karşısında küresel piyasalara kalan da yılsonu rallisi yerine sinmek oldu.
➔Buna paralel küresel piyasaların kimyası değişti. Bankaların şahin açıklamaları piyasalara kıpkırmızı rakamlar olarak yansıdı.
➔Dünya borsaları yüzde 2 gerilerken, tahvil faizlerindeki gerileme durdu. Altın değer artışını geri verdi. Dolar ve emtia fiyatları gevşek seyrini sürdürdü.
RESESYON BASKISI
➔Hem piyasaların kimyasının değişmesinde hem de geleceğe yönelik umutların kırılmasında büyük ölçüde sındırılmış olan resesyon ihtimalini yeniden hortlattı. Fed 2023 için büyüme tahminini eylül ayındaki yüzde 1.2’den yüzde 0.5’e indirmesi, yükseltilen faiz tahminleriyle birleşince piyasalar için zehirleyici oldu.
➔Piyasalar Fed’in yeni yılla birlikte faiz artışlarını yavaşlatacağını, bu nedenle beklenen resesyonun yumuşak bir iniş olarak yaşanacağını hesaplıyordu.
➔Ancak hem Fed hem de ECB'nin faiz artışlarına gelecek sene de devam edeceklerini kararlılıkla açıklamaları Atlantiğin her iki tarafında yaşanacak resesyonun sert olacağı endişelerine yol açtı.
➔Özellikle ECB Başkanı Lagarde’ın “Faizleri birkaç kez 50 baz puan artıracağız” ifadesi ise açıklamayı duyanların sadece dudaklarını değil kulaklarını da uçuklattı.
➔Zira ABD'ye kıyasla resesyonla başı çok daha ciddi sıkıntıda olan Avrupa Merkez Bankası'nın böyle bir açıklama yapması kıta genelinde ekonomiyi seneye oldukça çetin günlerin beklediğini gösterdi. Banka gelecek yıl AB ekonomilerinin yüzde yarım büyümesini öngörüyor ama bunun gerçekleşmesi büyük başarı olabilir.
RESESYONDA MADALYONUN DİĞER YÜZÜ
➔Yatırım çevrelerinin ve piyasaların beklentisi artık şu: Tüketiciler yaklaşan resesyon nedeniyle işlerini kaybedeceklerinden korktukları için harcamalarını kısıtlayacak.
➔İş sahipleri de satışların düşeceğini bekledikleri için işten çıkarmalara başlayacak.
➔Böylece ekonomileri yıkacak kısır döngü tetiklenecek.
➔Ancak ilk bakışta tam bir felaket senaryosu gibi gelen resesyonun gerçekleşmesi durumunda enflasyonla mücadelede yararlı olacağını savunanlar da var.
➔Bu görüşü savunanlar, resesyonun enflasyonla mücadeleyi daha kolaylaştıracağı ve daha kısa sürede sonuç alınacağı, bu durumun toplamda ekonomi için yararlı olacağını düşünüyor.
➔Buna göre tüketicilerin harcamalarında, ekonominin de üretimde vites küçültmesi enflasyonun hızını kesecek.
➔Böylece Amerikan Merkez Bankası faiz artışlarına devam etmek zorunda kalmayacak.
➔Belki Avrupa’da da benzer bir tablo ortaya çıkacak. Oldukça iyimser ama alıcısı da olan bir görüş.
FED VE ECB ŞAHİNLİKTE ANLAŞTI MI?
➔Öte yandan yıl biterken akıllarda şu soru da kaldı: Acaba FED ve ECB şahin söylemlerinde zirve yaptı mı? Yoksa bu trend seneye de sürer mi?
➔Yapılan yorumlarda her iki bankanın birlikte hareket etme kararı almış olabileceği dile getiriliyor.
➔Buna göre eğer FED ve ECB borsalarda yıl sonu rallisine müsaade etmiş olsalardı endekslerde yaşanacak olan sıçramalar şu ana kadar yapılmış faiz artışlarının bir kısmını boşa çıkartacaktı.
➔Bu nedenle her iki merkez bankası şahin açıklamalarla bu ihtimali ortadan kaldırmak için ellerinden geleni yaptı ve büyük ihtimalle yapmaya devam edecekler.
FED İLE PİYASALARIN ÇEKİŞMESİ
➔Sıkılaştırılmış para politikaları ile enflasyonu düşürmeye çalışan Fed, gevşek para politikaları talebi ile endeksleri yükseltmeye çalışan Wall Street'in bu beklentisine taviz verme niyetinde değil.
➔Fed Başkanı Powell özellikle 8 dakika 48 saniyelik meşhur Jackson Hole konuşmasının ardından hemen her basın toplantısında bankanın bu niyetinin altını çiziyor.
➔Ancak yatırım dünyası da 2018'de olduğu gibi Fed'in son anda geri adım atabileceği olasılığından vazgeçmiyor.
➔İşte güven denen konu böylesine hassas bir terazi. Onu sadece bir kez kaybediyorsunuz. Geri kazanmanız ise trilyon dolarlara yön veren Fed Başkanı dahi olsanız mümkün olamıyor.
