Satışlar geriler, fiyatlar neden ilerler?
Konut fiyatlarında aylık yüzde 8 ve üzerinde artış eğilimi devam ediyor. Haziran ayında yüzde 9 artışla tek haneli oranlara inen konut fiyat artışı bitişikteki tablodan izlenebileceği gibi temmuzda yüzde 8, ağustosta da yüzde 8 yükseldi.
➔Son bir yıllık artış da yüzde 173.9’dan ağustos ayında yüzde 184.6’ya çıktı.
➔Bitişikte yer alan Merkez Bankası’nın haritasından görüldüğü gibi kırmızı renkli bölgeler fiyatı en yüksek artan iller. Antalya yüzde 231, Mersin yüzde 196 ve İstanbul yüzde 210.8 ile konut fiyatlarının bir yılda en çok arttığı iller oldu.
➔Bu illerin dikkat çeken özelliği ise yabancıya konut satışının toplam satışlar içinde en yüksek olduğu üç il olması.
SATIŞLAR 3 AYDIR DÜŞÜYOR
➔Fiyat artışlarının seyri konut fiyatlarında henüz bir kırılmaya işaret etmiyor. Sert yükseliş devam ediyor.
➔Ortadaki paradoks ise konut satışlarının üç aydır düşüş yaşamasına karşılık fiyatlarının yükselişini sürdürmesi.
➔Yine bitişikte yer alan TÜİK’in verilerinden hazırlanan Bizim Menkul’ün tablosundan izlenebileceği gibi, konut satışları son üç ayda geriliyor.
➔Yılın üçüncü çeyreğine rastlayan üç aylık dönemde konut satışları geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 16.5 geriledi.
➔Yılın ilk yarısında ise konut satışları geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 31.4 artmıştı.
➔Yıl ortası konut satışlarında bıçak etkisi yarattı. Yılı ikiye ayırdı, ilk yarı canlı, ikinci yarı durgun.
SOSYAL KONUT FİYATLARI DEĞİŞTİREMEDİ
➔Satışlardaki durgunluğun önemli nedeninin sosyal konut beklentisi olduğu anlaşılıyor.
➔Sosyal konut açıklaması temmuz ayının ilk yarısında açıklandı. Açıklamalar yeni bilgilerle desteklenerek ağustos ve eylülde sürdürüldü. 13 Eylül’de ise önümüzdeki 2 yıl içinde 250 bin sosyal konutun inşa edileceği açıklandı ve başvurular alınmaya başlandı.
➔Konutların fiyatı ise açıklandığı tarih itibariyle 2+1’ler için 33 bin ve 3+1’ler için 47 bin dolardı. Yüzde 40’a varan düzeyde indirimi yapılmış fiyatlar piyasa fiyatlarının altındaydı.
➔Nitekim 2023 bütçesi açıklandığında gördük ki, sosyal konut için 10 milyar liralık kaynak ayrılmış.
➔Fiyatların düşük tutulmasının piyasa fiyatlarını gevşetici etkisini ise şimdiye kadar göremedik.
KİRACI SAYISI KADAR BAŞVURU
➔Ucuz konut talebinin TOKİ’nin üreteceği sosyal konutlara yöneldiği açık. 250 bin konut için bir hafta önce başvuranların sayısı 7.2 milyondu. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın açıklamalarına göre başvuruların 4.5 milyonu şartları karşılıyor.
➔Türkiye’de yaklaşık 26 milyon hane bulunuyor. Konut sahipliği oranı yüzde 57.5 iken hanelerin yüzde 27’si kirada oturuyor. Bu da 7.3 milyon hane demek.
➔Demek ki sosyal konut için başvuranlar aslında kirada oturan hane sayısı kadar. Bütün kiracılar konut edinmek için başvurmamış olsa bile rakamların denkliği dikkat çekici.
➔Başvuruların yüksekliği orta ve düşük gelirli insanların şiddetli konut talebinin bir göstergesi. Her bir konut için 29 kat talep gelmiş. İnşa edilecek 250 bin konut için 7 milyon 250 bin talep var.
➔Bu nedenledir ki hükümet arsa satışına başladı. Bu kez satışa çıkan 1 milyon adet arsaydı. İlgi yine yoğun.
GAYRİMENKUL BİR KORUNMA ARACI
➔Markalı ve lüks konutları yabancılar ve negatif faizden kaçanken gayrimenkulü iyi bir yatırım aracı gören yerliler alıyor.
➔Bu nedenledir ki fiyatlar markalı ve lüks konut grubunda hala yüksek seyrediyor. Çünkü yabancıların da, yerlilerin de başka alternatifi yok.
➔Faizde kayıp yüzde 50’lerde, dövizde kazanç olmadığı gibi Ankara’nın hışmı da cabası. Altının fiyatı dünyada belirleniyor ve ABD faizlerinin baskısı altında.
➔Geriye de gayrimenkul ile şirket hisse senetleri kalıyor.
➔Üstelik enflasyonist beklentiler korunuyor.
➔Gayrimenkul varlıklı yerli kesim için yüksek enflasyondan, hızlı kur artışından, negatif faizden ve Ankara’nın hışmından korunmanın aracı.
