Ana muhalefetten Aile Destekleri Sigortası

Seçim öncesinde iktidar ve muhalefet seçmenin gönlünü kazanacak projelerini ardı ardına açıklamaya başladı.

İktidar geçen hafta 81 ile iki yılda 250 bin, 5 yılda 500 bin sosyal konut projesini, işyerini inşa ve arsa satışlarını açıkladı. Proje konut satış fiyatları piyasa fiyatlarının oldukça altında tutulmasından dolayı yoğun bir başvuruyla karşılaştı. Başarılamaması için herhangi bir neden yok. İş sadece paraya bakar. Para bulunur ve konutlar da zamanında inşa edilirse iyi iş.

➔ Ana muhalefet ise yine hane halkına yönelik önemli destek programı açıklandı. Adı Aile Destekleri Sigortası ve her aileyi asgari ücret seviyesinde destek vadediyor. Her aileden bir kişinin işe yerleşmesine ve aile yardımının kadına yapılmasına öncelik veriyor ve pozitif ayrımcılık yapıyor.

➔ Aile destekleri sigortası tarım faaliyetlerinde bulunan aileleri de kapsadığından kırsal kesimin göçünü önleme ve tarımsal üretimin desteklenmesi açısından önemli.

➔ Ücretler genel düzeyini artırıcı, bütün ailelerin gelirini asgari ücret düzeyine yükseltici ve kırsal kesimin cazibesini artırıcı özelliği ile Aile Destekleri Sigortası hayata geçirilmesi halinde iyi bir iş olacak.

➔ Ancak bu da bir finansman işi. Çünkü yardımlar 97 milyar liradan 310 milyar liraya çıkarılıyor. Bu da 213 milyar liralık ekstra artış demek. 14 trilyon liraya yaklaşacak 2022 GSYH’sına oranla yüzde 1.6 artış demek. Her yıl için kalıcı artış.

SOSYAL YARDIMLAR KONSOLİDE EDİLMELİ

➔ İstanbul’da gazetecilerle bir araya gelen CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’na, Genel Başkan Yardımcısı Yüksel Taşkın, Kadın Kolları Genel Başkanı Aylin Nazlıaka, İstanbul İl Başkanı Canan Kaftancıoğlu, Yoksulluk Dayanışma Ofisi Koordinatörü Hacer Foggo eşlik etti.

➔ CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu toplantıda “Aile Destekleri Sigortası” konusunda özetle şu açıklamalarda bulundu:

➔ “Türkiye Uluslararası Çalışma Örgütü’nün Sosyal Güvenliğin Asgari Normları Sözleşmesini 1971’de kabul etti. Bu sözleşmeye göre Türkiye 9 sigorta dalını uygulamayı taahhüt etti. Bunlardan sekizi uygulanıyor. Dokuzuncu sigorta dalı aile destekleri sigortası. 51 yıldır aile destekleri sigortası uygulanmıyor. Aile destekleri sigortasının temel amacı her aileye asgari gelir güvencesidir. Doğumundan ölümüne kadar kişiyi ve aileyi sosyal devletin güvenceye aldığı bir sözleşmedir.

➔ Soru şu, neden aile destekleri sigortası uygulanmıyor? Çünkü pek çok yardım dağınık bir çerçevede yapılıyor. Oysa bunların bir çatı altında hiçbir ayrım yapmadan sağlanması lazım. Ama amaç yoksulluğu bitirmek değil, yoksulluğu oy için kullanmak, istismar etmek. Öngördüğümüz düzenlemeyle yoksulluğu artık bu ülkede hiçbir siyasal parti istismar konusu yapamayacak. Kişi yoksulsa sosyal devletin koruması altında olacak. Sosyal devlet ona her türlü yasaların ön gördüğü yardımı yapacak.

ÖDEME KADINA YAPILACAK

➔ Aile destekleri sigortası, asgari ücretin altında veya hiç geliri olmayan bütün aileleri kapsayacak. Aile bir kişi, beş kişi, yedi kişi olabilir. İnternet sitemize girildiğinde görülebilir ki, tek kişidir, üç kişidir, üç kişi bir engellidir, üç kişiden biri üniversiteye gidiyor diye 57 bin tür aile tipini belirledik. İnternet sitesine girip kendi pozisyonunu oraya yazan kişi ne kadar aile yardımı alacağını bugünkü rakamlarla görebilir. Bu hayali bir proje değil, ayakları yere basan, ön çalışmaları yapılmış ciddi bir analizden geçtikten sonra sizlerle paylaşıyoruz.

➔ Ailenin mali durumunu sosyal hizmet uzmanları ve sosyologlar belirleyecek. Aile hekimlerinin bulunduğu her yerde sosyal hizmet uzmanları olacak. Yaklaşık 25 bin dolayında aile hekimi var. Sosyal hizmet uzmanlarının yüzde 99.9’u kadınlardan oluşacak. Kadınlar belirli dönemlerde 6 aylık, bir yıllık veya ailenin isteği üzerine evlere gelecek. Durum sosyal hizmet uzmanı tarafından tespit edildikten sonra Aile Destekleri Sigortası Kurumu ödemeyi yapacak.

➔ Bir hedefimiz daha var. Aile destekleri sigortasının öngördüğü yardımı kurum kadına yapacak. Banka hesabını açacak ve para bu hesaba yatırılacak. Kadın düzenli olarak aylık gelirini alıp geçimini sağlayabilecek. Böylece kadının aile yapısında daha güçlü bir pozisyona gelmesini hedefliyoruz. Şu anda yaşlılık aylığı alanlar, engelli aylığı alanların hiçbirisi kesilmeyecek. Tam tersine bunların miktarı biraz daha artmış olacak.

MALİYET DEĞİL ZİHNİYET SORUNU

➔ Temel amaç her ailede asgari bir sigortalının çalışmasına ortam yaratmak. Kamuda ister merkezi otorite ister belediyeler işçi alırken, bu ailelerin çocukları veya ailede yaşayanlar için, pozitif ayrımcılık yapacak ve önce bunlar işe alınacaklar. Böylece her ailede asgari gelir elde eden bir birey olacak. Bu aynı zamanda Aile Destekleri Sigortası Kurumu’nun yükünü hafifletecek.

➔ Aile destekleri sigortasının uygulamasında genelde ‘adı sigorta acaba bu aileler prim ödeyecek mi?’ sorusu soruluyor. Hayır hiçbir aile prim ödemiyor. Zaten adı üstünde aile destekleri sigortası, burada bir prim yok. ILO’nun uluslararası sözleşmesinin öngördüğü sigorta dallarından birisi olduğu için sigorta ifadesini kullanıyoruz.

➔ Bu sistemin uygulanması için Aile Destekleri Sigortası Kurumu kurulacak. Bütün sosyal yardımlar tek çatı altında toplanacak. Böylece kaynak savurganlığı büyük ölçüde önlenecek. Bu sigortanın devreye girmesi bir maliyet sorunu değil, bir zihniyet sorunudur. Biz bugüne kadar uygulanan ve yoksulun yoksulluğunun istismar edildiği sürece son vermek istiyoruz. Yoksulluğun kader olmadığı ve bu topraklarda hiçbir çocuğun yatağa aç girmemesi gerektiğini düşünüyoruz.”

213 MİLYAR LİRALIK EK YÜK

➔ Sigorta asgari ücretin altındaki aileleri kapsayacak. Bu kapsamda 2022 itibariyle destek sağlanacak aile sayısı 4 milyon 125 bin hane olarak belirlendi. Destek tutarı da 1.100- 5.500 TL arasında değişecek.

➔ Şu anda farklı şekillerde yapılan yardımların toplamı 97 milyar liradan 310 milyar liraya çıkacak. Bütçedeki payı yüzde 4’ten yüzde 12’ye yükselecek.

➔ Bütçenin yüzde 8’si kadar ekstra bir harcama ciddi kaynak tutuyor. Bu durumda değirmenin suyu nereden gelecek?

➔ Kılıçdaroğlu bu sorumuza şu yanıtı verdi: “İktidara geldiğimizde önce bir hasar tespiti yapacağız. Bu bizim sağlıklı karar almamıza yol açacak. İsraf var. Kiralamalar bile büyük miktar. Taşıt Kanunu var ama herkesin altında kiralık makam arabası bulunuyor. Devlet daireleri yüksek kiralık binalarda oturuyor. Kaynaklar iyi kullanılmıyor.”

➔ Aile Destekleri Sigortası’nın düşük ücretle çalışmamayı beraberinde getirebileceğini, ücretler genel düzeyini yükselteceğini, bu durumun şirketlerin ihracatta rekabet gücünü zayıflatabileceğini belirtmemiz karşısında Kılıçdaroğlu “Ücretlerde Çin gibi mi, Avrupa gibi mi olacağız? Bizim hedefimiz Avrupa gibi olmak. Bu sigorta sistemi ile ücretler artabilir ama çok da yükseğe taşımaz” dedi.

➔ Aile destekleri Sigortası ailede kadını öne çıkartırken şehirler dışında kırsal kesimi de kapsıyor. Yani kent ve kırsal ayrımı yapmıyor. Bu çerçevede kırsala pozitif bir ayrımcılık yok, ama tarımda çalışanların da sosyal güvenceye kavuşmasını sağlıyor.

➔ “Kılıçdaroğlu “Kırsal çok boşaldı. Gençlerin kırsalda kalması lazım. Kırsalı daha cazip hale getireceğiz” dedi.