Faiz yerine borsa: İşte 77 milyar dolar
Borsada 2021 yılının en belirgin özelliği halka arzlardı. 36 yıllık Borsa İstanbul tarihinde en yoğun halka açılma dönemi yaşandı. İlk kez bir yıl içinde 49 şirketin birincil halka arzı gerçekleşti. Bundan önceki en çok halka açılmaya 2000 yılında 36 şirketle ulaşılmıştı. 1990 yılında da 35 şirket halka açılmıştı.
-Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği’nin yayımladığı verilere göre, şirket sayısında rekora ulaşılmasına karşılık halka arz tutarında 2021 yılı 2 milyar 418 milyon dolarlık rakamla 3. sırada yer aldı. TL hasılat tarafımızdan yıllık ortalama kur ile dolara çevrildi. Normalde 49 şirketin halka arzından 21.587 milyon liralık hasılat elde edildi.
-2021’de ikincil halka arz ve bedelli sermaye artımları yoluyla sağlanan kaynak da 14.842 milyon lira veya 1.66 milyar dolar oldu.
-Böylece şirketlerin 2021 yılında hisse senedi piyasasından sağladıkları özkaynak toplamı 36.4 milyar liraya veya 4 milyar 81 milyon dolara yükseldi. Önceki yıla göre sağlanan kaynak tutarı yüzde 69.3 arttı.
HALKA AÇILAN ŞİRKET 500’Ü GEÇTİ
-Geçen yıl benzer yazıyı 25 Ocak’ta yazmış ve hisse senedi piyasasında halka arz, ikincil halka arz ve bedelli sermaye artırımları yoluyla 35 yılda sağlanan toplam kaynağı 73.5 milyar dolar olarak belirtmiştim. Kaynağı da İstanbul Borsası’ydı.
- Bu süreçte 460 şirket halka açılmıştı. Aradan geçen bir yılda 49 şirket daha gelince sayı 509 şirkete çıktı. 36 yılda elde edilen kaynak toplamı da 73.5 milyar dolardan 77.6 milyar dolara yükseldi. Her yıla 2 milyar doları aşan rakam düşüyor.
-77.6 milyar dolarlık toplam tutar, 13.5 TL kur üzerinden 1 trilyon liralık özkaynağı buluyor.
-Sermaye piyasası böyle bir şey. Şirketlere kalıcı kaynak sağlıyor ve sermayeyi tabana yayıyor.
FAİZ YERİNE BORSA
-Faizle bu kadar uğraşacağına ve ekonomiye bu kadar sorun yaratacağına, enflasyona yol açacağına işte finansal kaynağın alternatifi.
-Mevduat sahiplerine kur garantisi veya başka herhangi bir kamusal teşvik vermek, Hazine’yi yük altına sokmak gerekmiyor. Devlet sadece piyasayı büyütmeye ve derinleştirmeye yoğunlaşsın, adil bir oyun kursun, yeter.
-Şirketler borç yerine bu piyasada halka açılsın, kalıcı kaynak toplasın, kar etsin ve bunu küçük ortaklarıyla paylaşsın.
-Şirketlerin sadece para piyasası enstrümanıyla adeta tek ayaklı yarışa girmesi karşısında alternatif sermaye piyasasıdır.
İKİNCİ AYAK DEVREYE ALINMALI
-Gelişmiş ekonomilerde şirketler finansmanın çoğunu sermaye piyasası üzerinden sağlıyor. Biz ise tek bir finansman ayağına mahkum kalmışız. Faizle yatıp faizle kalkıyor, çukurda debelenip duruyoruz.
-Finansman sorununun çözümü artık para piyasası olamaz. Çünkü çok fazlasıyla kullanıldı, sermaye piyasasının yükünü de bu piyasanın üzerine bindirdik. Aşırı yüklenmekten dolayı bu ayağın sakatlanma riski de olabilir. Çözüm diğer gelişmiş ülkelerin yaptığı gibi sermaye piyasasının geliştirilmesinde ve ikinci finansman ayağının devreye sokulmasında.
-Bu yazıya geçenlerde bir toplantıda karşılaştığım Atilla Yeşilada’nın “Basında borsa yazan kalmadı” yakınması üzerine başlamıştım. Borsanın kaynak ve alternatif olma özelliği öne çıkınca diğer yazacaklarım bunun gölgesinde kalmasın istedim. Devam edeceğim.
