Kur şokundan enflasyon şokuna

Önce kur şoku başladı, arkasından enflasyon. Bugün açıklanan aralık ayı yüzde 13.58’lik tüketici enflasyonu ve yüzde 19.08’lik üretici enflasyonu bu şokun en şiddetli aşamasını oluşturdu.

Tüketicide yüzde 13.58’lik aylık veri 2003 yılında başlatılan enflasyon serisinde görülmedi. Ancak eski seriye gidildiğinde Nisan 1994’de yüzde 24.71 olarak karşımıza çıkıyor. Döviz kurunun devalüe edildiği 1994 krizinde alınan önlemler arasında yüklü kamusal zamlar yapıldığından böyle bir oran ortaya çıkmıştı.

➔ 1983 yılından bu yana yüzde 16.19 ile Ocak 1988 ayı ikinci en yüksek aylık enflasyon. 1987 Kasım ayında genel seçim yapılmış, geciktirilen zamlar aralık ve ocak ayı enflasyonunu çift haneye taşımıştı. Böylece aralık ayındaki yüzde 13.58’lik enflasyon son 40 yılın üçüncü en yüksek rakamını oluşturuyor.

➔ Tüketici fiyatlarında yıllık enflasyon yüzde 21.31 düzeyinden yüzde 36.08’e sıçradı. Yıla girerken resmi tahminlerin dört katına ulaşan bir enflasyon gerçekleşmesiyle karşı karşıyayız. Bu oran da Eylül 2002 sonrasının en yüksek rakamı.

➔ 2021 tüketici fiyatını dört ana kalem sıçrattı. Bitişikte görülebileceği gibi, gıda ve alkolsüz içecekler grubu yıllık bazda yüzde 43.80 artış kaydetti. Enflasyon sepeti içindeki ağırlığı yüzde 25.94 olan bu grubun enflasyona katkısı 11.36 puan. Yani yüzde 36.08’lik yıllık enflasyonun yüzde 31.5’i bu gruptan.

➔ İkinci en yüksek katkı yüzde 53.66 artış kaydeden ulaştırmadan geldi. 8.31 puanlık katkıyla ulaştırma enflasyonun yüzde 23’ünü oluşturdu.

➔ Üçüncü sırada 4.39 katkıyla konut grubu geliyor. Bu grup da enflasyonun yüzde 12.1’ini yaptı.

➔ Son büyük katkı 8.31 puanla ev eşyası grubundan. 36.08’lik enflasyonun yüzde 9.8 ev eşyasından kaynaklı.

➔ Bu dört grubun enflasyon sepetindeki ağırlığı yüzde 65.43 olmasına karşılık 2021 enflasyonunun yüzde 76.41’ini oluşturdu.