Psikoloji profesörü açıkladı! İşte bir yalancıyı tespit etmenin basit yolları

Birinin bize yalan söylediğini belirlememize yardımcı olabilecek herhangi bir söylenti var mı?

"BBC ile radyoda politikacılarla röportaj yapacağımız bir deney yaptım. Bazıları yalan söyler ve bazıları kimin yalan söylediğini söylemek için izleyicilere telefon ederek gerçeği söylerdi. Şaşırtıcı olmayan bir şekilde, hiçbir politikacı bunu yapmak istemedi.

Dönemin büyük bir siyasi görüşmecisi ile temasa geçtik ve onun yerine bunu yapmayı kabul etti.

Her seferinde en sevdiği film hakkında olmak üzere onunla iki kez röportaj yaptım. Bir kez bana yalan söyledi, bir kez doğruyu söyledi. Onları canlı yayında yayınladık. Sonunda yaklaşık 30.000 çağrı aldık ve halkın televizyonda laboratuvar deneylerinde yaptıklarının aynısını yaptığını gördük, yani kabaca 50/50 idi. Diğer bir deyişle, grup olarak yalan söylediğini anlayamıyorlardı.

Ayrıca transkripti bir gazetede yayınladık ve sesi radyoya koyduk. Görsel ipuçlarını kaldırdığımızda, birdenbire insanların yalan saptama yeteneğindeki bu büyük artışı gördünüz.

Görsel ipuçları son derece kontrol edilebilir. Nasıl hareket ettiğimiz, gülümsediğimiz ve baktığımız bizim kontrolümüz altında. Söylediğimiz kelimelere ve onları nasıl söylediğimize gelince, bu pek de düşündüğümüz bir şey değil. Ve iyi ipuçlarının oturduğu yer burasıdır.

Ses ipuçlarına odaklandığınızda, daha iyi bir yalan dedektörü olursunuz."

Popüler bir örnek, eğer yalan söylüyorsan yukarı ve sağa bakarsın, bunda herhangi bir gerçek var mı?

"Bunu inceledik. Orada en popüler efsanelerden biridir. Bu inançla büyük kararlar alan insanlar tanıyorum, bu oldukça endişe verici.

Bunun bir kısmı, kafamıza gelen yüzleri azaltmaya çalışıyoruz çünkü yüzler çok fazla işlem gücü kullanıyor. Bir şeyi hatırlamaya çalışıyorsanız, genellikle başka yere bakarsınız ama bu, tüm dünyada kesinlikle bir aldatma işareti olarak görülür.

Durum bu mu? Bunu test ettik ve göz hareketlerinin birinin yalan söyleyip söylemediğiyle ilgili olduğuna dair hiçbir belirti olmadığını gördük.

Ancak bunu kontrollü bir laboratuvar ortamında yaptık. Düşük riskli ve onaylanmış bir aldatmaca parçası. Daha sonra, insanların alenen yalan söylediği ve yine kesinlikle hiçbir şeyin olmadığı bir durumda göz hareketlerine baktık.

Bildiğim kadarıyla göz hareketlerinin yalan söylemekle ilgili bir şey söylediğine dair bir kanıt yok. Yine de insanların kafasında bu fikir var."

İnsanlar yalan söylerken vücut dillerini gizleyebiliyorlar mı?

"Bazı insanlar yapabilir, ancak çoğu insan kesinlikle yapamaz. Yalan tespit çalışmasında aradığınız şey, kişinin normundan sapmadır.

Birisi burnunu kaşırsa, bu onun yalan söylediğinin veya tamamen normal bir davranışın işareti olabilir. Tek bir eyleme bakıp, bakışlarını kaçırdıkları için yalan söylediklerine karar vermenin bir faydası yok, belki de bunu hep yapıyorlar.

Yalan tespit çalışmasında biz bir referans çizgisi oluşturuyoruz ve siz bu referans çizgisinden uzakta belirli sinyaller arıyorsunuz. Ve bu sinyaller sözlü olma eğilimindedir.

Tereddütleri arıyorsun, sorunun sonu ile cevabın başlangıcı arasındaki daha büyük mesafeyi arıyorsun, onlar yalanla düşünürken sen bir parça detay arıyorsun.

Benden, benim ve benden, bu tür sözcükleri arıyorsun. Çünkü yalan söylemek bilişsel olarak zordur.

Bir yalanda, kişinin bildiklerini, benim hikayeme neyin uyacağını, daha önce ne söylediğimi ve tüm bunların kişinin zihnini yorduğunu düşünmeniz gerekir."

İyi bir yalancı olabilir misin?

"Psikoloji açısından bakıldığında, bu tür bir uyarılma teorisi var.

Bu, birine yalan söylediğimizde kendimizi suçlu hissettiğimiz ve bu nedenle fizyolojik olarak aktif insanların yaptığı gibi terleyip hareket etmeye başlayacağımız fikridir.

Ancak, bu yalanı birkaç kez söylediyseniz veya yalan söylemeyi pek umursamıyorsanız veya daha büyük bir iyilik için yalan söylüyor olsanız bile, aynı suçluluk duygusunu hissetmeyebilirsiniz.

Pek çok yalanın bu kategoride olduğunu, patlayıcı yalanların yalan söylemenin çok küçük bir parçası olduğunu unutmamak da önemlidir.

Çoğu zaman yalan söylemek bizi birbirimize bağlar. Sokakta biriyle tanışırsın ve onlara onu görmenin harika olduğunu söylersin. Belki bu doğrudur, ama aynı şekilde duygularını korumak için bir yalan da olabilir.

Yalan söylemek bizi birbirimizden uzaklaştırdığı kadar birbirimize de bağlar. Yalan söylediğinde stresli hissetmiyorsan, bu sinyallerin hiçbirini göstermeyeceksin.

Bilişsel açıdan yalan söylemek bilişsel olarak zordur. Bu hikayeyi birçok kez anlattıysanız ve iyi prova yaptıysanız, yalancı, o bilişsel sinyallere sahip olmayacaksınız. Aslında, birçok kez söylediğin için bu yalana kendin bile inanmaya başlayabilirsin."

Bir yalanı test etmede yalan dedektörü ne kadar güvenilirdir?

"Bir kişinin fizyolojik olarak ne kadar aktif olduğunu söyleyen sofistike bir ekipmandır. Size ne kadar terlediklerini, kalp atış hızını, solunum hızını vb. söyleyecektir.

Soru şu ki, tüm bunlar güvenilir bir şekilde yalan söylemekle bağlantılı mı? Bu oldukça tartışmalı bir konu. Ve yine, duruma bağlı olacaktır.

Şaşırtıcı olmayan bir şekilde, tüm bu monitörleri takmaya başlarsanız ve çok fazla ışığı olan büyük bir makineniz varsa, yalan söylemeyen biri bile gerilebilir.

Aynı şekilde, bazı yalancılar bir hikayeyi pek çok kez anlatmışlardır veya yalan söylemekten suçluluk duymazlar ve bu nedenle bu sinyalleri vermeyeceklerdir. Yani benim bakış açım, özellikle güvenilir olmadıkları yönünde.

Size bir fikir verebilirler, ancak kesinlikle bir tutam tuzla alınmalıdırlar, bu yüzde 100 kanıt değildir.

Çoğu mahkemede kabul edilebilir kanıtlar değil ve bu konuda oldukça rahatım."

Çocuklarınıza yalan söylemeli misiniz?

"Çocukların bazen yalan söylemesini istiyoruz. Doğum günleri geldiğinde ve birisi onlara bir hediye verdiğinde, bunun şimdiye kadarki en kötü hediye olduğunu düşünseler bile, yalan söylemelerini isteriz.

Bu koşullar altında yalan söylemelerini istiyoruz, ancak diğer zamanlarda bize doğruyu söylemelerini istiyoruz. Bunun nedeni, yalan söylemenin karmaşık davranışların çoğuna benzememesidir. Tek bir şey değil. Bu birçok şey. Bu duruma bağlıdır.

O halde çocuklara tam da bu anlamda gerçeği söylememiz gerekiyor, ki bu da bazen yalan söylemenin doğru olduğu bazen de doğru olmadığıdır.

Bu duruma bağlıdır. Birinin kendini iyi hissetmesi için yalan mı söylüyorsun? Bu durumda muhtemelen o yalanı söylemekte bir sakınca yoktur. Kendi çıkarın için mi yalan söylüyorsun? Ve o kişi yalan söylediğini anlarsa çok kızar.

Yalan uzun zamandır ortalıkta dolaşıyordu ve biz bu noktaya kadar hayatta kaldık. Bence bu, yalan söylemenin ne olduğu konusunda dürüst olma meselesi."