THY'de duraklamalı uçuşlar neden artıyor?

Türk Hava Yolları (THY), bu yıl en uzun menzile yapacağı uçuşlara yenilerini eklemeye hazırlanıyor. Bu uçuşlar direkt (non-stop) değil, duraklamalı yapılacak. THY’nin bu uzun menzilli hatlarda direkt sefer yapacak uçağı henüz olmadığından, ara bir noktada duraklama olacak şekilde planlar yapılıyor. Çünkü filosundaki uçaklarla sefer yapabileceği bölge ve ülkelerde yeni noktalara uçuş izinleri alınmasında sorunlar var. THY’nin neden Avrupa, Hindistan ve Çin’de yeni noktalara sefer başlatamadığının çeşitli nedenleri var.

Ancak duraklama noktaları için de ilgili ülkelerden sefer izni almak, 5. Hava Trafik Hakkı’na (üçüncü ülkeler arasında yolcu ve kargo taşıma hakkına sahip olma izni) tabi olmak için de çaba gerekiyor. Eğer duraklama noktasında yakıt ikmaliyle birlikte yolcu ve kargo taşıma hakkı kazanılmışsa THY uçakları, gerekli işlemleri yapıp, duraklama yaptığı yerden asıl uçuş noktasına doğru yeniden havalanıyor.

Örneğin Singapur-Melbourne uçuşları 5. Hava Trafik Hakkı ile yapılıyor. Ama Malezya Kuala Lumpur’dan yapılacak Sidney uçuşları için THY’ye aynı hakkı alamadı. THY’nin duraklamalı uçuş sayısı bu sene sonu itibariyle 5’e yükselecek. Airbus A350-1000 ULR ultra uzun menzilli uçaklar 2026’da filoya katılıncaya kadar da bu hatlardaki uçuşlar bir duraklama ile gerçekleşecek.

Netice itibariyle bu sene bitmeden Avustralya’da ikinci uçuş noktası Sidney ve Amerika Kıtası’ndaki 26’ncı uçuş merkezi olarak da Şili’nin başkenti Santiago THY’nin uçuş ağına eklenecek. Santiago ile THY’nin Amerika Kıtası'nda uçtuğu ülke sayısını ona çıkacak. Bir değişiklik olmaz ise ilk uçuş 18 Aralık 2024’te yapılacak. Böylece THY’nin tam 5 adet duraklamalı uzun menzilli uçuş noktası olacak.

Başlıktaki sorunun cevabına gelince; THY, son yıllarda Avrupa Birliği ülkelerine yeni hatlar açmıyor. Çünkü izin alınmasında zorluklar var. Daha doğrusu Türkiye ile AB arasındaki bazı pürüzler havacılığı da etkilediğinden THY’nin yeni noktalara uçmasına sıcak bakılmıyor. Şu an AB üyesi ülkelerle ikili hava ulaşım anlaşması çerçevesinde seferler yapılıyor. Avrupa’da herhangi bir ülkeye yapılacak yeni uçuş talebi için AB’nin muhatap alınması gerektiği yönündeki karar THY’nin yeni noktalara uçuş başlatmasının önündeki önemli engel. Bu konunun detaylarını bir başka yazımda ele alacağım. Öte yandan Doğuda Hindistan ve Çin’de de THY yeni noktalara uçmak için onaylar alamayınca mecburen uçabileceği en uzak noktalara Amerika Kıtası’ndaki ülkelere, Avustralya’ya yöneliyor.

THY’nin en uzun 5 duraklamalı/atlamalı rotası

1- İstanbul – Kuala Lumpur – Sidney 14.968 km

Bir değişiklik olmaz ise bu hatta ilk uçuş 4 Aralık'ta başlayacak. Haftada dört kez muhtemelen A350-900 veya Boeing 777-300 ER uçaklarıyla yapılacak. THY Kuala Lumpur- Sidney arasında, Singapur- Melbourne hattında olduğu gibi beşinci hava trafik hakkına sahip olmayacak. Yani bu iki merkez arasında yolcu taşıyamayacak. Malezya sivil havacılık otoritesi, Brezilya ve Singapur hükümet yetkilileri gibi THY böyle bir hakkı vermediler.

2- İstanbul-Singapur-Melbourne 14.705 km

Bu hatta uçuşlar bu senenin mart ayında başladı. İlk uçuşa ben de katıldım. Singapur’da uçuşun her iki yönünde de yaklaşık 70 dakika kadar duraklama yaptık. Şu an THY bu hatta karşılıklı olarak haftada 3 kez, A350-900'lerle sefer yapıyor.

3- İstanbul-São Paulo-Santiago 13.164 km

Bir aksilik veya bir süre sonra THY yönetimi yeni bir takvim açıklamazsa 18 Aralık 2024’te bu uzun hatta uçuşlar başlayacak. Brezilya sivil havacılık otoritesi, Arjantin’in başkenti Buenos Aires’e duraklamalı uçuşları için tanıdığı 5. Hava Trafik Hakkı’nı bu hatta da THY’ye verdi. Brezilya – Şili arasında da THY taşımacılık yapabilecek.

4- İstanbul-Mexico City-Cancun 12.693 km

THY’nin yoğun sefer yaptığı uzun menzilli, duraklamalı, ancak teknik sebeplerden diğerlerinden farklı olan bir hattır. Bu hatta da uçuş deneyimim oldu. Mexico City’de uçakta bekleyip, Cancun’a geçmiş, oradan da İstanbul’a dönmüştüm. Bir dönem ABD’ye kaçak yollardan girmek için yola çıkanların da yoğun kullandığı hat olarak nam salmıştı. Genelde Boeing 787-9 model uçaklarla yapılan seferler üçgen şeklinde yapılıyor ve tek durak noktası uygulanıyor. THY uçakları; İstanbul – Mexico City – Cancun – İstanbul şeklinde seferler yapmaktadır. Meksika içi uçuşlarda trafik hakkı (kabotaj) olmadığından THY iki nokta arasında yolcu taşıma hakkına sahip. Ancak THY için asıl mesele bu değil yüksek rakım Mexico City’den İstanbul’a direkt uçamamak olduğundan deniz seviyesindeki Cancun'da teknik (yakıt) sebepler nedeniyle duraklama yapılıyor. Böylece Mexico City’den yolcu ve kargo açısından ağırlık sorunu olmadan kalkan uçaklar, asıl yakıt ikmalini de Cancun’da yaparak, yolcu ve kargo da alarak İstanbul’a havalanma imkânı buluyorlar.

5- İstanbul-São Paulo-Buenos Aires 12.267 km

THY’nin uzun süredir uçtuğu, iki yönde de Sao Paulo duraklamalı/atlamalı seferini ben de deneyimledim. Boeing 777-300 ER ve A350-900 model uçaklarla yapılan duraklamalı seferlerden THY’nin önemli tecrübe kazandığını söyleyebilirim. Brezilya sivil havacılık otoritesinin Arjantin uçuşu için THY’ye sağladığı 5. Hava Trafik Hakkı hem bir deneyim olmuş hem de Şili Sao Paulo’dan uçmanın da yolunu açmış.

THY’nin en uzun 5 direkt uçuş hattı…

THY’nin merkezi İstanbul Havalimanı’ndan direkt uçuşlarla gerçekleştirdiği uzun menzilli hatların çoğunluğu Amerika Kıtası’nda yer alıyor. Direkt ve duraklamalı/atlamalı uçuş listesinde yer alan tek ülke ise Meksika. THY İstanbul’dan Meksika’nın popüler şehri Mexico City’ye direkt uçuyor, ama dönüşünü Cancun üzerinden duraklamalı yapıyor. Yani gidiş direk, dönüş bir stop duraklamalı olduğundan iki kategoride de yer alıyor.

1- İstanbul – Mexico City 11.407

2- İstanbul -Los Angeles. 11.207

3- İstanbul – Panama 10.831

4- İstanbul – San Francisco 10.791

5- İstanbul – Bogota 10.738

Uçaklar salgın öncesinden daha kirli!

Havacılık sektöründeki yoğunluk 2019’daki rakamları aşmaya başladı. COVİD-19 salgını sonrası Sektör bu kadar hızlı bir yükselişe her ne kadar hazırlıksız yakalansa da yüzler gülüyor. Ancak bu yükselişin ve rekorlar kırmanın operasyonel açıdan birçok sıkıntısı olduğunu da unutmamak gerekir. Havacılıkta bir operasyonu standart hale getirmenin çaresini bulmakta sıkıntılar yaşanıyor. Operasyonel sorunlarda ise Avrupa genelde başı çekiyor. Avrupa hava sahasında yaşanan sıkıntılar, uçaklardaki gecikmeler ve havalimanlarında ortaya çıkan birçok problem henüz düzelmiş değil.

Yoğun dönemde Avrupa’da düzenlenen Avrupa Futbol Şampiyonası ve Paris Olimpiyat Oyunları’ndan kaynaklı aksaklıkları dünya genelinde tüm uçuşları etkiledi. Salgın döneminde tecrübeli çalışanların işlerinden ayrılması, grevler, yetersiz filo, yetersiz teknik ekip, tecrübesiz yöneticiler Avrupa havacılık sektörüne sıkıntılı günler yaşattı. Avrupa’ya gidiş ve dönüş seferlerindeki gecikmeler de uçakların yeni bir operasyona hazırlanma süreçlerini yaklaşık 20 dakika daha kısalttı. Hemen hemen Avrupa uçuşlarının çoğunda bu sorun yaşanıyor ve zamanın kısalması da başta temizlik olmak üzere çeşitli sorunlara sebep oluyor.

Uçaklar iyi temizlenmiyor!

Uçakların ne kadar sıklıkla ve ne şekilde temizlenmesi gerektiğine dair maalesef bir kural yok. Bu tamamen havayollarına bırakılmış bir durum. Mesela Amerikan Federal Havacılık Dairesi’nin de (FAA) şirketlerin uçaklarını ne kadar sıklıkta temizlemesi veya ne kadar iyi havalandırması gerektiği konusunda bir düzenlemesi yok. Düzenleyici kurumlar bir kural koymayınca, havayolları da paradan tasarruf etme eğilimi gösteriyor, uçaklar yeterince temizlenmiyor. Bu sebeple temizlik ekipleri de seferlerin sonunda, sıkıştırılmış zaman diliminde ancak çöpleri alabiliyor. Ve uçak bir sonraki sefere temiz olmadan gönderiliyor.

Kendi hijyeninizi sağlayın!

Yolcu olarak dikkat etmeniz gerekenler:

Havalimanlarında temassız işlem yapmaya devam edin ve diğer yolcularla yakın temasta olmamaya özen gösterin.