SOCAR 'Master Planı'nı açıklayacak mı?

Bu yılın başında PETKİM’deki bazı gelişmelere, aksayan işlere, bazı fabrikaların merak uyandıracak şekilde uzun süreli büyük duruşa geçmesine, küçük yatırımcının şikayetlerine ve halka açık şirketin zarar tablosuna dikkat çekmiştim. Yazılarım üzerine SOCAR Türkiye İletişim ve Kamu İlişkileri Başkanı Mikayil Yusifov görüşmek istedi. Buluştuk, konuştuk. Kendisinden STAR Rafinerisi ve PETKİM hakkında bazı bilgiler aldım. Yusifov, geleceğe yönelik planlanan bazı önemli gelişmeler olduğunu, neticeye ulaştığında öncelikle benimle paylaşacağına dair söz vermişti.

SOCAR’dan duymayı beklediğim iyi haberler için planladıkları zamanın üzerinden epeyce bir süre geçti. O iyi haberlerden birisi “Master Plan” açıklaması olacaktı, ama henüz böyle bir gelişme olmadı. Galiba Master Plan için yapılan çalışmalar henüz bitirilemedi. Büyük projeler, büyük paralar ve büyük yatırımlar söz konusu olduğunda daha fazla zamana da ihtiyaç olabiliyor.

Ancak PETKİM’in durumu daha farklı. Hem mevcut durumunun korunması hem küçük yatırımcının ihmal edilmemesi hem de Türkiye’nin önemli bir sanayi tesisinin geleceğe taşınması için gereken hassasiyetin gösterilmesi gerekiyor. Bu sorumluluk da Sadece SOCAR’a ait değil. Özelleştirme İdaresi Başkanlığı ve yönetim kurulu üyelerini de yakından ilgilendiriyor. PETKİM’e yönelik ciddi bazı endişeler olduğu için ben de ilgilileri uyaran yazıları bu sebeple kaleme almıştım.

Yazılarımdan sonra SOCAR Türkiye CEO’su Elçin İbadov, Türkiye’de yeni yatırımlar yapmak için “Master Plan” hazırlığı içinde olduklarını açıklamıştı.İşte o müjdeli haberi bekliyorum. Gönlümüz ve arzumuz iki kardeş ülke ilişkilerinin sağlıklı bir şekilde daha ileri seviyelere taşınmasıdır. Bunu da kim yaparsa ona minnettar oluruz. Bu sebeple fikri takip yapmaya devam ediyorum. Bakalım SOCAR’dan nasıl bir sürpriz yatırım planı gelecek?

Geçtiğimiz hafta bazı ip uçları ortaya çıktı. PETKİM’in yüzde 12 oranında dolaylı ortağı olan STAR Rafineri’sinde planlı bakım çalışması başladığı açıkladı. KAP’a yapılan açıklamaya göre STAR Rafineri’de bu aydan itibaren planlı bakım çalışması olacak. Bu süreçte STAR Rafineri’deki tüm ünitelerde faaliyetler duracak. Rafineri diliyle “büyük duruşa” geçecek. Planlı bakım çalışması ise yaklaşık 2 ay sürecek. Peki sonrasında ne olacak? Rafineri yönetiminin ifadesine göre bakım çalışmalarının tamamlanması ile rafinerideki üretim kapasitesinin yüzde 2,5 oranında artış sağlaması bekleniyor.

İki ay boyunca faaliyeti duracak olan STAR Rafineri’nin bakım çalışması döneminde ham madde temini rafinerinin kendi stoklarından ve diğer tedarikçilerden karşılanacakmış. PETKİM kompleksinde üretim faaliyeti de böylece etkilenmeden devam edecekmiş. Ama beklenen müjdeli haber bu değil. Bu iki ay içinde SOCAR Türkiye yetkililerinin yeni yatırımlar konusunda yani Master Plan çerçevesinde bir açıklama yapacakları belirtiliyor.

Öte yandan PETKİM’in üretim hacmi ise geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 10 düşüşle 570 bin tona gerilemiş. Geçen ayın son haftasında yılın ikinci çeyrek finansal sonuçlarını kamuya açıklayan PETKİM, 2024’ün 6 aylık döneminde 2 milyar 636 milyon 200 bin TL net kâr ettiğini açıkladı. PETKİM geçen yılın aynı döneminde bu rakamın iki katından daha fazla zarar ettiğini duyurmuştu.

Bu yılın ilk 6 ayındaki küçük kâr rakamı açıklayan PETKİM’in finansal sonuçları ise şirketin iyileşme yoluna girdiğine dair yorumlara sebep oldu. Ancak bu yılın sonunda veya genelinde nasıl bir netice ortaya çıkacağı henüz belli değil. İkinci 6 ayda da benzer performansı gösterecek mi? Merak konusu.

Zira PETKİM hisse senedini gözlem altında tutan 6 aracı kurumdan farklı hedef fiyat güncellemesi yapılması bu konuda net bir fikir vermiyor. Hedef fiyatların en düşüğü 22 TL, en yükseğinin ise 29,94 TL olması kafa karışıklığına sebep oluyor. Bakalım;PETKİM yatırımcısını bu sene de üzecek mi?

Türkiye’nin gözde kurumunun neden zarar ettiğine dair yorum yapabilmek için şu sorulara cevap verilmesi şart. PETKİM’in hammaddesi STAR Rafinerisi’nden mi tedarik ediliyor, yoksa ithal hammadde mi kullanılıyor? Eğer hammadde ithal ediliyorsa, ürünün ithal maliyeti, PETKİM ile STAR arasındaki iptal edilen sözleşmedeki fiyatlandırmadan daha ucuza mı, yoksa daha pahalıya mı tedarik ediliyor? Çünkü SOCAR yönetimi, sözleşmenin PETKİM’in elini kolunu bağladığını, dünya piyasalarından daha ucuza hammadde temin etmek için mevcut sözleşmeyi iptal ettiklerini açıklamışlardı.

Bu rafinerinin yapılış gerekçesi ve devletin sağladığı desteklerin temel nedeni PETKİM’in hammadde güvenliğini sağlamaktı. Halka açık PETKİM yönetiminden şeffaflık gereği şu soruma cevap istiyorum; Naftayı ithal mi ediyorsunuz, yoksa yerli ürün olarak STAR Rafinerisi’nden mi tedarik ediyorsunuz? Zira sözleşme gereği rafinerinin PETKİM’e maliyet avantajı sağlaması gerekiyor. Bu durum devam ediyor mu? Daha net ifade etmek gerekirse; iptal edilen sözleşmeden daha yüksek maliyetle STAR Rafineri’den veya ithal yoluyla yurtdışından hammadde alınıyor mu?

Özelleştirme İdaresi Başkanlığı (ÖİB) yetkilileri daha iyi bilirler, PETKİM’in özelleştirme şartnamesinde,kurulu kapasitenin yüzde 85 altında üretim yapılamayacağına dair kriter bulunuyor. Yanılıyorsam doğru bilgiyi ilgililer benimle paylaşırsa düzeltirim. PETKİM’in yıllık kurulu üretim kapasitesi 1,6 milyon ton olduğuna göre mevcut üretim rakamları kurulu kapasitenin ancak yüzde 30’u oranında üretim yapıldığını göstermiyor mu?

PETKİM bu gelişmeler sebebiyle geçen yıl operasyonlarında zarar etmiş. Fakat enflasyon düzeltmesiyle kâr açıklamış! Şirketin dönen varlıkları da borçlarından az duruma gelmiş. PETKİM’de şu an galiba 6 fabrika kapalı. Yetkililer kaç fabrikanın kapalı olduğunu ve ne zaman açılacağı hususunda beni ve kamuoyunu aydınlatırlarsa fena olmaz? Mesela PTA fabrikasının bakım duruşuna alınmasının üzerinden 2 yıl geçti. Bu duruş ne zaman bitecek? Çünkü PETKİM’de kapalı olan her fabrika, üretimin, cironun düşmesi anlamına geliyor. Dolar değeri açısından baktığımızda 2022 ile 2023 ciroları arasında yüzde 100 düşüş bu durum çok net ortaya koyuyor.

Halka açık PETKİM’in ne zaman güzel bir tabloya kavuşacağını SOCAR yetkililerinin yapacağı açıklamalar sonrası anlamış olacağız. Bu sebeple SOCAR’ın açıklayacağını aylar önce duyurduğu “Master Planı” önemli…

İşte o müjdeli haberi bekliyorum!