2025'in riski, siyah kuğusu, sürprizi neden bol?

Dünya için 2025, Trump’la riski bol, siyah kuğusu çok ve sürprizlere gebe bir yıl olarak geliyor. Riskin adı da, bilinmezliğin merkezi de, fırsatın kendisi de doğrudan ABD’nin seçilmiş ve henüz koltuğuna oturmamış başkanı Trump.

Seçim kampanyasında ve seçildikten sonra yaptığı açıklamalarla piyasaları ve dünya siyasetini yerinden oynattı, 20 Ocak’ta başkanlık koltuğuna oturduktan sonra bu durum artarak sürecek.

Pek çok uluslararası finans kuruluşu 2025 için bir dizi olası sürpriz senaryo hazırladı. Biz bu senaryolar içinden öncelikle piyasa beklentilerinin ötesinde olan ancak gerçekleşirse her şeyi altüst edebilecekleri seçmeye çalıştık. Finansal piyasalarda bunun adına siyah kuğu deniliyor. Bu açıdan normali ve bekleneni değil beklenmeyeni dikkate alarak farklı bir 2025 analizi yapmaya çalıştık.

NORMAL DIŞI BİR YIL

➔ABD ile Çin arasında hızlı bir yakınlaşma, petrol piyasasında açık bir fiyat savaşı, ABD dolarından büyük ölçekli bir uzaklaşma veya Avrupa ülkelerinin yeni ekonomik teşvik programları için birleşmesi gibi, önümüzdeki yıl bir dizi yeni gelişmenin kapısını aralayabilir. Bunlar normalde beklenmeyen ama pozitif yönde gelişmeler.

➔ Trump’la hem normalin hem de anormalin gerçekleşebileceği bir yıl olmaya aday olduğundan finansal piyasalarda da reel piyasalarda da yatırım yapan herkesin sadece genel görüş birliğine güvenmemesi, bunun yerine B veya C planının hazır olması gerekir.

➔Yükselişler ve krizler eşit fırsatlar sunar. Arka planda güçlü bir küresel ekonomi işlemeye devam edebilir ancak dış politika ve para politikasındaki sayısız belirsizlik, piyasalardaki güç dengesini her an değiştirebilir.

➔Sonuçta bir portföyün gerçek kalitesi, öngörülemeyen bir olayın gerçekleşmesi durumunda bile kazanç sağlamasından anlaşılır.

➔2025 için en olası senaryolar yanında farklı senaryolar ile sürprizleri ve siyah kuğuları derledik.

TRUMP HİZAYA GELİR Mİ?

➔Donald Trump, ikinci döneminde kafasını tamamen gümrük vergilerine takmış durumda. Çin'den gelen mallar için yüzde 60'a varan ciddi ithalat vergileri planlıyor. Bu dünya çapında çarpıklıklara neden olabilir.

➔Trump gümrük tarifelerin enflasyonist etkisinin ABD ekonomisi üzerinde çok fazla baskı oluşturabileceğini fark eder. Elindeki gümrük vergisi sopalarıyla artık ABD ihracatına o kadar da bağımlı olmayan Çin ile geniş kapsamlı bir ticaret anlaşması yapmaya karar verir.

➔Çin ekonomisi tekliyor ve emlak sektöründe sorunlar var. Dolayısıyla ABD'ye taviz vermek büyük kayıp değil.

➔Ayrıca Çin'in ekonomi politikası gözle görülür şekilde iç pazara doğru kaydı. ABD ile yapılacak bir anlaşma Çin’in de işine gelecek.

➔Sonuç olarak, çeşitli tarifeler gevşetilecek ve bu da ikili ticareti gözle görülür şekilde canlandıracak.

➔Bu aynı zamanda Tayvan'ı çevreleyen siyasi durumu, fikri mülkiyeti ve ABD doları ile yuan arasındaki küresel düzeydeki hesaplaşmayı da kolaylaştıracak. Bu yakınlaşmayla Asya’da başlayan dolardan uzaklaşma politikaları da frenlenmiş olacak.

FED QE ÇALIMI ATAR MI?

➔Çin ekonomisi bir türlü toparlanıp küresel ekonomiye destek veremiyor. ABD hammadde fiyatlarını körükleyen ve petrol fiyatlarını yavaş yavaş yükselten beklenmedik bir rüzgarla karşılaşıyor. Sonuç olarak enflasyon Fed'in hedefinin üzerinde, umulduğundan daha yukarıda kalıyor.

➔Enflasyona olan odağı tamamen kaybetmek istemediği için ABD Merkez Bankası faiz oranlarını ancak temkinli bir şekilde düşürebilir. Sürekli sıkılaşan bu para politikası, 2025'in ikinci yarısında ABD ekonomisini olumsuz etkiliyor.

➔Zayıf ekonomik büyüme ile devam eden yüksek enflasyonun karışımı, birçok şirketin kar marjlarını düşürüyor. S&P 500 derin bir düzeltmeye giriyor.

➔Yılın sonuna doğru ABD ekonomisi durgunluğa giriyor ve bütçe açığı kısa süreliğine GSYİH'nın yüzde 10'unun üzerine çıktı. ABD Hazinesi'nin çok büyük miktarlarda borçlanması gerektiğinden, 10 yıllık tahvillerin getirisi yüzde 5,5'e yükseliyor.

➔2025'in dördüncü çeyreğinde ABD Merkez Bankası, niceliksel sıkılaştırma (QT) politikalarında aniden sonlandıracak ve daha önce enflasyon hedefine sadık kalacağına dair söz vermesine rağmen kısa süreliğine nicel parasal genişlemeye (QE) geri dönerek piyasaları şaşırtacak.

“DOGE” DÜNYAYA YAYILABİLİR Mİ?

➔Ocak ayında Elon Musk ve Vivek Ramaswamy, amacı ABD'deki kamu sektörünü radikal bir şekilde kolaylaştırmak olan “Devlet Verimliliği Bakanlığı” (DOGE) girişimini başlatacak.

➔Hedef yüzde 25 daha az devlet çalışanı ve uzaktan çalışma modeline son verilmesi.

➔Sonuç, birçok çalışanın ofise dönmemeyi seçmesi nedeniyle bir dizi gönüllü işten çıkarma yaşanacak.

➔Şaşırtıcı bir şekilde bu model, dünyanın pek çok yerinde taklitçi bulacak. Benzer reformlar her yerde olumlu karşılanıyor, verimliliği artırıyor ve devletlerin finansman maliyetlerini azaltıyor.

➔Çünkü piyasalar harcamaların azalmasına olumlu bakıyor. Ve sadece hükümet düzeyinde değil. Birçok şirket de aynı yolu izliyor ve kendi "DOGE" çeşitlerini geliştirerek şirketleri daha verimli hale getiriyor.

➔Ancak Avrupa'da ruh hali hızla değişiyor. Fransa'da hükümetin benzer reform planları sunması nedeniyle halk protestoları artıyor. Direniş o kadar büyük ki Emmanuel Macron istifa ediyor ve yeni, popülist bir hükümet iktidara geliyor.

ALMANYA KARIŞACAK GİBİ

➔Almanya'da 23 Şubat 2025'te yapılacak yeni seçimler, Hristiyan Demokratların (CDU) hakim olduğu ve borç frenini daha esnek hale getirmeyi kabul eden bir koalisyona yol açabilir.

➔Bu durum ülkeye durgunlaşan ekonomiyi yeniden harekete geçirmek için acilen ihtiyaç duyulan kapsamlı bir yatırım ve ekonomik teşvik programı için fırsat tanıyacak.

➔Ancak artan işsizlik sorunu ve gelecek kaygıları Almanya’da halkı sokaklara dökebilir. Sağcı Nazi partisi (AfD) seçimlerde ikinci gelmesine rağmen iktidar yolunun tıkanması sokaklardaki yoğunluğu artırırken parlamentodaki işleyişi de zorlaştırması beklenir.

➔Bu arada AB genelinde artan iç talep ve küresel gelişmeler nedeniyle fiyatlar yükseliyor. ECB bu nedenle para politikasını gevşetmeye bir an önce son vermek zorunda kalabilir.

➔Piyasalar Avrupa devlet tahvilleri için daha yüksek faiz oranları talep edecek. Bunun nedenleri arasında artan büyüme beklentileri, artan finansman gereksinimleri ve bunun sonucunda yatırımcıların daha yüksek getiri arzusu yer alıyor.

BRICS+ KRİPTOYA GEÇECEK Mİ?

➔BRICS+ diye adlandırılan devletler Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika, dijital para birimleri ve blockchain teknolojisine dayalı ortak bir ödeme sistemini 2025 yılında kurabilir.

➔Bunu yaparken yavaş yavaş ABD dolarından uzaklaşmak ve jeopolitik riskleri en aza indirmek isteyecekler.

➔Uluslararası gerilimlerin ortasında potansiyel olarak tek taraflı engellenebilecek SWIFT benzeri sistemleri devre dışı bırakarak daha özerk bir sistem kurmanın yolları aranacak.

➔Fikir cazip ancak pek çok şey belirsizliğini koruyor. Çeşitli dijital ödeme yöntemleri nasıl birbirine bağlanacak?

➔Ayrıca bu kadar çok ülke işin içindeyken güvenlik ve veri koruma standartları nasıl sağlanacak?

➔Tüm zorluklara rağmen BRICS+ ortak para birimi olarak kripto arayışından vazgeçmeyecek ve dolardan çıkış kapısını ardına kadar açık tutacak.

➔Trump ise kripto paraları ve özellikle Bitcoin’i parlatmaya devam edecek. ABD’nin bizzat kripto rezervi tutmaya başlamasını AB ve Çin de izlemeye başlarsa asıl büyük spekülasyonu ve manipülasyonu o zaman görebiliriz.

➔Trump’ın vaatlerinin bir kısmını gerçekleştirmesi bile kripto varlıkları finansal piyasaların en canlı ve en oynak piyasası haline getirebilir.

“MAG7” GİDECEK “ÇAK7” Mİ GELECEK?

➔2024 baştan sona Nvidia’nın yılı oldu. Şirket teknoloji dünyası ve Wall Street'in ilgi odağıydı. Grafik işleme birimleri (GPU'lar), yapay zeka modellerinin eğitimi için büyük önem taşıyor.

➔Ancak bu arada Çin'in kendi yarı iletken sektörü de boş durmuyor. ABD'nin kısıtlamaları yalnızca Pekin'i hızla misilleme yapmaya teşvik ediyor. Çinli şirket HiSilicon ile birlikte Huawei halihazırda birkaç güçlü çipe (Ascend 910B ve yakında 910C) sahip ve bunlar basında çıkan haberlere göre neredeyse Nvidia'nın H100'üyle aynı seviyede.

➔Nvidia'nın son yıllık raporunda Huawei açıkça potansiyel bir rakip olarak görünüyor.

➔2025'in ortalarında piyasalar Nvidia'nın ciddi bir Çin rekabetiyle karşı karşıya olduğunu kayda geçebilir. Yatırımcılar giderek daha fazla tedirgin olacak ve aşırı değerli olduğu düşünülen ağır teknoloji varlıklarını satışa geçebilecek.

➔Bu durumda Nvidia'nın hisse fiyatı hızla düşebilir ve "Muhteşem 7" (Mag7) olarak anılan ABD teknoloji elit kulübünün diğer temsilcilerini de aşağıya çekebilir. Kısacası “Mag7” yıl içerisinde “Çak7” yani “Çakılan7’li olarak anılmaya başlanabilir.

ABD İLE OPEC+ FİYATTA KAPIŞACAK MI?

➔OPEC+ daha önce arz fazlasını önlemek ve üyeleri için fiyatları sabit tutmak amacıyla üretimi kasıtlı olarak sınırlamıştı.

➔Ancak ABD ham petrol üretimi yıllardır tüm rekorları aşıyor ve istikrarlı bir şekilde pazar payı kazanıyor.

➔OPEC+ başta kaya gazcılar olmak üzere ABD’li üreticilerin belini kırmak için bir karşı saldırıya geçecek. Üretimini büyük oranda artırıp piyasayı kelimenin tam anlamıyla petrole boğacak. Petrolün fiyatı hızla varil başına 50 dolara düşecek.

➔Bu sadece ABD ile petrol üreticileri arasında gerginlik yaratmakla kalmayacak, aynı zamanda üretim maliyetleri genellikle daha yüksek olduğundan ABD'deki çok sayıda kaya petrolü projesi için sorunlara neden olacak.