Boğaya kıta atlatan fark

Joepolitik risklerin tırmanmasına ve ABD’de seçimlere rağmen bir Amerika’dan bir Asya’dan gelen pozitif etkiyle küresel piyasalar adeta bayram havası yaşıyor. Önceki hafta Fed’in jumbo faiz indirimi ile küresel piyasalarda başlayan yukarı hamle geçen hafta Çin’in bol ve ucuz para paketi ile iyice ivmelendi.

Kıta değiştirdi.

➔ Hatta spekülatif hareketlerle piyasaların ilgi odağı ve işlemlerin yoğunluğu batıdan doğuya kaydı.

➔ Çünkü Çin’in açıkladığı ekonomiyi ve piyasaları destekleyici paket beklenenden daha büyük çıktı.

➔ Öyle ki geçen hafta ABD piyasaları yüzde 1’e yakın prim yaparken MSCI Asya Pasifik Endeksi yüzde 5.8 arttı. Çin borsalarının haftalık primi ise yüzde 12.8’i buldu.

➔ Asya borsalarının etkisiyle gelişmekte olan borsalar da MSCI endeksiyle yüzde 6.1 yükselerek gelişmiş borsalara uzun bir aradan sonra 5 katlık bir fark attı. Gelişmiş borsaların değer artışı yüzde 1.2 , bütün dünya borsalarının yüzde 1.8 oldu.

➔ Fed’in faiz etkisi ve tartışması sürerken 7 Kasım’daki toplantısında yine yarım puanlık bir indirime gideceği yüzde 50 ihtimalle fiyatlanıyor. Bu ihtimal de piyasaları pozitif etkiliyor.

➔ Ancak Çin’de piyasalar uzun sayılacak bir süre negatif seyrettiğinden ve açıklanan destekleyici kararların güçlü gelmesinden dolayı, borsaların boğa rolünü bir süreliğine Çin üstlendi.

➔ Finansal piyasalarda Çin’in sembolü ise panda. Gelinen son durum da boğanın pandayla dansı diye tanımlanabilir.

BOL VE UCUZ PARA YOLU

➔ Çin yüzde 5 büyüme hedefini tutturmak ve deflasyona düşmemek için açıkladığı teşvikleri ise şöyle sıralamak mümkün:

➔ Politika faizinin 20 baz puan düşürülmesi ve yüzde 1.5’a çekilmesi,

➔ Zorunlu karşılıkların 50 baz puan indirilerek bankalara 142 milyar dolara varan bir sermaye takviyesi yapılması,

➔ Bankaların sermaye artışı ile donuk kredilerini küçültmesi ve yeni kredi açmada ellerinin rahatlaması,

➔ Konut piyasasını desteklemek amacıyla mevcut konut kredi faizlerinin 50 baz puan indirilmesi ve bunun yaklaşık 50 milyon haneyi ilgilendirmesi,

➔ Çin Merkez Bankası’nın finansal şirketlere hisse senedi alımı için, şirketlere de kendi hisselerini geri almaları için ilk başta 70 milyar dolara varan kredi kaçması.

BORSAYA DEVLET DESTEĞİ

➔ Özellikle son madde Japonya’da merkez bankasının hisse senetlerinin büyük sahibi haline gelmesinin ardından Çin’in de aynı yolun girmekte olduğuna işaret ediyor.

➔ Borsa endeksinin 2006 yılında ulaştığı rekor düzeyin hala yarısında olması devlet eliyle borsa canlandırılmasına gidilmesinin en önemli nedeni olsa gerek.

➔ Paketin açıklanmasıyla hatta onun da öncesinde harekete geçip borsalarda alıp yapanlar oldu. Çin borsası iki haftadır ki keskin bir yükselişte.

➔ Çünkü Amerika’da en azından teknoloji hisseleri pahalı, Çin borsalarında ise çok ucuz. Yatırımcılara kıta değiştiren de alınan önlemlerin yanısıra aradaki bu büyük fark.

➔ Çin’in kapsamlı teşvik paketinin ardından milyarder yatırımcılar ve kurumlar Çin hakkında pozitif görünümlerini paylaşmaya başladı.

➔ Appaloosa Management kurucusu David Tepper “Çin ile ilgili her şeyi alacağı” yorumunu yaptı.

➔ Tepper “Fed’in geçen haftaki faiz indiriminin Çin’in gevşemesine yol açacağını düşünüyordum. Ama otoritelerin bu derece büyük silahları devreye alacaklarını bilmiyordum” dedi.

TÜKETİM ARTIŞINA DESTEK YOK

➔ Paket bankalara, emlak sektörüne ve borsaya yönelik.

➔ Pakete yöneltilen eleştiriler de burada başlıyor. Çin ekonomisinin asıl ihtiyacı iç tüketimi artırmak ve pakette halkı tüketime yöneltecek ayak eksik.

➔ Sorun kredi bulamamakta değil, yeterince tüketmemekte ve tasarruf oranının yüksekliğinde.

➔ Deflasyondan kurtulmak ve büyümeyi artırmak tüketimin artmasına bağlı. Buna ise çözüm getirilmiş değil.

➔ Bankaları ve emlak sektörünü rahatlatarak günü kurtarır, belki haftayı da. Kısa vadede iyimser tarafta olanlar ağır bastı ki, piyasalardaki yansıması pozitif oldu.

➔ Belki ilave önlemler de açıklanacak. Ancak şimdilik bu bilinmiyor.

ENFLASYONU ARTIRICI, FED’İ FRENLEYİCİ

➔ Çin’in paketi kısa vadede Çin’e yarar, orta ve uzun vadede pakette ısrar edilirse veya yeni paketler açılırsa bunun küresel enflasyon üzerinde artırıcı etkisi olur.

➔ Ne de olsa Çin halen dünyanın fabrikası ve en büyük ihracatçısı konumunda.

➔ Kabul etmek lazım ki Çin’in bu hareketi beklenmedikti. Merkez Bankası bir daha yapmayacağım dediği şeyi yaptı, kurtarma paketini açtı.

➔ ABD ve Fed gibi sorunun çözümüne hızlı ve aktif bir şekilde katılması ve bunun da geniş bir halka yaratması önemli. Sadece borsaları ve kurları değil, emtia fiyatları da hareketlendi.

➔ Çin’in dünyanın tersine bol ve ucuz para yoluna girmesi kendi ekonomisi için iyi olabilir, piyasalarını ve büyümesini canlandırabilir ama dünya için enflasyonla sonuçlanabilir.

➔ Paketi açıklamak için Fed mi beklendi bilinmez ama Çin’in parasal genişleme adımı Fed’in gidişini bozabilir ve elini zayıflatabilir. Faiz indirimlerini artık öyle kolay yapamayabilir.