Seçimlik ve tek seferlik jumbo indirim

ABD merkez bankası Fed’in seçim öncesinde siyasi baskıların altında zor bir karar vereceğini ve faiz indirim sürecine çeyrek puanla başlayacağını bekleyenlerdendim. Ancak indirim yarım puan olarak geldi. Başkan Jerome Powell de basın toplantısında hiç öyle zor bir karar almış görüntüsü vermedi, geçmiş toplantılara göre gayet rahattı.

Üstelik ba karar öncesi piyasalar çeyrek ile yarım puan arasında yaklaşık yarı yarıya dağılmışken FOMC’de sadece bir veto çıktı, 1’e karşı 11 üye faiz indiriminin yüzde 0.50 olmasına evet dedi.

CUMHURİYETÇİ BAŞKANDAN TRUMP’A GOL

➔ Temmuz sonundaki toplantının ardından geçen 7 haftalık sürede ekonomik verilerde çok da bir şey değişmemişken Fed üyeleri kararlarını ciddi oranda değiştirdi.

➔ Madem 50 baz puan indirilecekti, ikiye bölerek ilki neden temmuzda yapılmadığı da akla gelebilir. Ortada bir iletişim sorunu ve açıklığı kavuşturulması gereken sorular var.

➔ Ben bunun yanıtını siyasi nedenlerle açıklayabiliyorum. Daha önce de belirttiğim gibi, Fed’in seçim öncesinde faiz indirmeye başlayarak başkanlık koltuğundaki Demokratlar’a göz kırpmak istiyordu. Bunu da yapacağı tek toplantı olarak geriye 18 Eylül tarihi kalmıştı.

➔ Bir sonraki Fed toplantısı 7 Kasım’da ve seçimlerin yapılacağı 5 Kasım sonrasına kalıyor. Dolayısıyla o toplantıda yapılacak bir indirimin Demokratlara veya sandığa yansıması söz konusu olmayacak.

➔ Bu nedenledir ki Fed’in Trump tarafından atanan Cumhuriyetçi başkanı Jerome Powell çok kritik bir seçime giderken jumbo indirimle kendisini bu göreve ilk atayan Trump’ın kalesine bir gol attı.

DEMOKRATLARA DESTEK

➔ Trump ilk suikast girişiminden sonra yaptığı açıklamalarda Fed’in seçim öncesinde faiz indiriminin yanlış olacağını söylemiş ama kendisinin başkanlığa gelmesi halinde de faizleri düşüreceğini açıklamıştı.

➔ Trump “Powell’ın yaklaşık bir yıl daha devam edecek görev süresini tamamlamasına izin verip vermeyeceğine yaptıklarına bakarak karar vereceğini” belirtmişti. Yeterince ağır ve Fed’in bağımsızlığını yok edecek bir söylem.

➔ Bu nedenledir ki Trump seçim öncesinde kalesinde ilk golü gören oldu. Fed faiz indirimini yarım puan yaparak hem Trump’ın “Ben geldiğimde faizleri düşüreceğim” propagandasını elinden aldı hem de Demokratlar’ın ekmeğine kalın bir yağ sürdü.

➔ ABD ekonomisinde büyüme yüzde 2’nin üzerinde devam ediyor. İstihdam artışı da sürüyor. İşsizlik oranı tarihi dip düzeyinden sadece 0.8 puan daha yüksek ve yüzde 4.2 düzeyinde. Enflasyonda hedef yüzde 2 ve son gelinen aşama yüzde 2.5.

➔ Bu durumda Demokratların ekonomide eleştirilecek tek önemli yönü faizlerin yüksekliğiydi.

➔ İşte Fed önden yüklemeli şekilde indirimle Demokratlar’ın eline güçlü bir koz verirken, Trump’ın elinden ‘faizi düşüreceğim’ argümanını aldı.

POWELL’DAN JUMBO İNDİRİMİN GEREKÇESİ

➔ Yarım puanlık faiz indirimine gerekçe olarak Fed başkanı Powell “Enflasyona yönelik yukarı yönlü riskler azaldı, istihdama ilişkin aşağı yönlü riskler arttı” dedi.

➔ Powell “Son toplantıdan bu yana çok fazla veri geldi ve 50 baz puan indirimin doğru şey olduğuna karar verdik. Eğer uygun ise faiz indirimleri konusunda daha hızlı, daha yavaş gidebilir; gerekir ise durdurabiliriz” diye konuştu.

➔ Powell, ekonomi güçlü kalmaya devam ederse ve enflasyon ısrarcı olursa politika kısıtlamalarını daha yavaş bir şekilde gevşetebileceklerini belirterek, iş gücü piyasasının beklenmedik bir şekilde zayıflaması ya da enflasyonun beklenenden daha hızlı düşmesi halinde de yanıt vermeye hazır olduklarını aktardı.

➔ Bu söylemle demek ki Fed enflasyon artışını bir risk olarak görmüyor ama istihdamın zayıflamasından çekiniyor, onun için de önden yüklemeli faiz indirimine gitti.

FED ÖNGÖRÜLERİ

➔ Fed üyelerinin anketinde de Fed'in bu yıl toplamda 50 baz puan daha faiz indirimine gidebileceği tahmin edildi. Bu da önümüzdeki iki toplantıya çeyrek puanlık indirim düştüğünü gösteriyor. Yani indirimlerin yarım puan şeklinde devam etmesini Fed üyeleri de beklemiyor.

➔ Fed projeksiyonları 2025’te 100 baz puan, 2026’da 50 baz puan daha faiz indirimi öngörüyor. Böylece faizler yüzde 5.25-5.50 aralığından 2 puanlık azalmayla yüzde 3.25-3.50 aralığına düşecek.

➔ ABD ekonomisi için nötr faiz oranı yüzde 2.9, nötr reel faiz yüzde 0.9, uzun dönem işsizlik oranı da yüzde 4.2 kabul edildi.

➔ Büyüme tahmini bu yıl için yüzde 2.1'den yüzde 2'ye düşürülürken 2025, 2026 ve 2027 için yüzde 2 olarak öngörüldü.

➔ İşsizlik oranına ilişkin tahminler ise bu yıl için yüzde 4'ten yüzde 4.4'e, 2025 için yüzde 4.2'den yüzde 4.4'e, 2026 için yüzde 4.1'den yüzde 4.3'e çıkarıldı, 2027 için yüzde 4.2 olarak belirlendi.

JUMBO İNDİRİMLE SON TUR

➔ Önce Fed faiz indiriminin 50 baz puan olabileceğini kamuoyuna sızdırdı. Sonra piyasalar da ‘kedinin ciğere hayır demeyeceği’ şekilde bunu sahiplendi. Sonuçta Fed de kamuoyuna sızdırdığı yönde davrandı.

➔ Piyasalar ise istediklerini aldılar. Bir sindirim süreci olacak ama seçime kadar ellerine verilen bu oyuncakla da oynayacaklar. Bu çerçevede piyasalar pozitif yönde son bir tur daha atacak gibi görünüyor.

➔ Bu son tur bir final mi yoksa devamı var mı elbette öncelikle gelişmelere bağlı olacak ama son da olabilir.

➔ Çünkü jumbo indirim, tek seferlik ve seçimlik bir indirim. Piyasalar 50 baz puanlık bir faiz indirimi olasılığını daha fiyatlamaya hevesli olsa bile Fed'in verilere bağlı kalmaya devam ederek sonraki toplantıda kolayca 25 baz puana inebileceğini gösteriyor.