Üretim yavaşlıyor, tüketim koşuyor

Cuma günü açıklanan kasım ayı bütçe verileri iç talepteki canlılığın hala sürdüğüne işaret ediyor.

➔Kasım ayında geçen yılın aynı ayına göre toplam vergiler yüzde 114.3 arttı. Enflasyon ise TÜFE olarak yüzde 62 düzeyinde.

➔Artış Gelir Vergisindeki yüzde 92.6, Kurumlar Vergisinde yüzde 116.4’e vardı.

➔Yurtiçi talebin canlılığını yansıtması açısından asıl dikkat çekeceğimiz dolaylı vergilerde ise daha yüksek artışlar var.

➔Yurtiçi KDV artışı 17.5 milyar liradan 51.8 milyar liraya çıktı ve yüzde 195.2 artış kaydetti.

➔Özel Tüketim Vergisi 46.2 milyardan 102.6 milyar liraya yükseldi ve yüzde 122.1 büyüdü.

➔Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi 5.9 milyardan 14.9’a vardı ve yüzde 151.8 yükseldi.

➔İthalatta alınan KDV ise yüzde 83.9 artışla 55 milyar liradan 101 milyar liraya çıktı.

SADECE KASIM DEĞİL 11 AYDA DA AYNI

➔Yurtiçindeki tüketim üzerinden alınan vergilerdeki artış yüzde 100’ün üzerinde, ithalatta ise altında.

➔İthalat vergilerinin göreli olarak düşük kalması, üretimin ile ihracatın yavaşladığına ve ekonominin üretim tarafının hız kestiğine, önümüzdeki aylarda iç talepte düşüş beklendiğine işaret ediyor.

➔İç talep, hizmetler ve perakende satışlar ise canlılığını koruyor. Yoksa yurtiçi KDV, ÖTV, BSMV oranlarındaki yüksekliği açıklayamayız.

➔Bu durum sadece kasım ayına özgü de değil.

➔Yılın 11 aylık döneminde de yurtiçi KDV yüzde 185.7, ÖTV yüzde 120.9, BSMV yüzde 121.9 ve ithalde alınan KDV yüzde 62.3 arttı.

➔11 aylık vergi geliri artışı yüzde 89.6 ile enflasyonun yaklaşık 1.5 katı düzeyinde gerçekleşti.

➔Aynı dönemde bütçe giderleri yüzde 102.2 artınca bütçe açığı 532.4 milyar liraya çıktı.

Bakalım aralık ayı açığı kaç çıkacak?

TÜKETİM NEDEN CANLI?

➔Ekonominin üretim tarafı enflasyonla mücadele çerçevesinde yükselen faizler ve yerel seçim sonrasında yavaşlayacak talebe uyum göstermek için fren yapıyor.

➔İSO PMI verileri sanayi faaliyetlerin son 5 aydır ki daralma bölgesinde olduğunu göstererek bunu teyit ediyor.

➔Ekim ayında yüzde 1.1 artış düzeyine inen sanayi üretimi bize aynı şeyi söylüyor.

➔Ancak tüketim tarafında canlılık sürüyor. GSYH verilerine göre yurtiçi hane halkının tüketimi bu yılın ilk çeyreğinde yüzde 16.9, ikinci çeyreğinde 15.9 ve üçüncü çeyreğinde yüzde 11.2 düzeyinde arttı. Artış ivmesi geri geliyor ama hala çift hanelerde ve büyümeyi sırtlamış durumda.

➔Tüketimin canlılığını korumasında da faizlerin talebi baskılayacak reel düzeye henüz gelmemesinin rolü var. Faizin ortalaması yüzde 45, enflasyon yüzde 62.

➔Son olarak 3 aylık vadede mevduat faizi yüzde 50.5’e çıkarken tüm vadelerdeki faizin ortalaması ise yüzde 45 düzeyinde.

➔Ancak yapılan açıklamalarla enflasyondaki beklenti mayıs ayında yüzde 74 civarında zirve yapacağı yönünde ve sonrasında düşüşe geçeceği yönünde.

➔Yükselen enflasyon ve reel olmayan faizler ortamında hane halkı da yarın daha pahalıya alırım beklentisiyle bugünden alıyor.

➔Üreticiler de bu sırada stoklarını azaltıyor ve seçim sonrası daha durulacak iç talep dönemine hazırlık yapıyor.

AmCham Onur Ödülü Ahmet Kırman’a

Amerikan Şirketler Derneği AmCham Türkiye tarafından Türkiye-ABD ikili ticaret ve yatırımına katkı sağlayan şirketleri teşvik etmek üzere verilen "I AmChamPion Ödülleri" sahiplerini buldu.

➔AmCham tarafından İstanbul'da yapılan "Türkiye-ABD İş Zirvesi" sonrasındaki galada "I AmChamPion Ödülleri" dağıtıldı. Türkiye ve ABD arasındaki ekonomik işbirliğine katkı yapan şirketler, yatırım, bölgesel merkez, sürdürülebilirlik, çeşitlilik ve kapsayıcılık, inovasyon, eğitime katkı, yılın Türk şirketi ve yılın startup'ı olmak üzere 8 ayrı kategori altında ödüllendirildi.

➔Cumhurbaşkanlığı Yatırım Ofisi Başkanı Burak Dağlıoğlu, Dışişleri Bakan Yardımcısı Burak Akçapar, ABD'nin Ankara Büyükelçisi Jeffry Flake, ABD İstanbul Başkonsolosu Julie Eadeh, AmCham Türkiye Başkanı Tankut Turnaoğlu ile kamu, sivil toplum kuruşları ve iş dünyasından çok sayıda isim katıldı.

➔Burak Dağlıoğlu, konuşmasında, son 20 yılda Türkiye'nin ABD'den 15 milyar dolara yaklaşan bir yatırım çektiğini belirterek, Türk şirketlerinin de aynı dönemde ABD'deki yatırımlarının 10 milyar dolara yaklaştığını söyledi.

➔Her iki ülkenin iş dünyasının şirketlerini tebrik etmek gerektiğini aktaran Cumhurbaşkanlığı Yatırım Ofisi Başkanı Burak Dağlıoğlu "Bölgeselleşmenin arttığı bu dönemde Türkiye daha merkezi bir rol oynayacak. Bütün yatırımcılar için zaten Türkiye bölgesinde bir merkez haline geldi. Önümüzdeki 5 yıllık dönem için uluslararası doğrudan yatırım stratejimizi çalışıyoruz. Önümüzdeki dönemde şirketleri Türkiye'deki yatırımlarını büyütmeye davet ediyoruz" dedi.

8 KATEGORİDE ÖDÜL

➔I AmChamPion 2023 kapsamında toplam 8 kategoride ödül verildi. Global Türk Ödülü Gülser Corat'a, Onur Ödülü ise Şişecam Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Kırman'a verildi.

➔Türk şirketlerinin ödüllendirildiği kategorilerde Yılın Türk Şirketi Ödülü Sabancı İklim Teknolojileri AŞ'ye, Yılın Girişimcisi Ödülü Mimiq Teknoloji'ye verildi.

➔Amerikan şirketlerinin ödüllendirildiği kategorilerde ise Türkiye'de ABD Yatırımı Ödülüne The Kraft Heinz Company Türkiye, Bölgesel Merkez Ödülüne Honeywell, Sürdürülebilirlik Ödülü"ne Honeywell, Çeşitlilik ve Kapsayıcılık Ödülüne Procter & Gamble, İnovasyon Ödülüne Cisco Systems, Eğitime Katkı Ödülüne Fikret Yüksel Vakfı layık görüldü.

➔ABD’nin Ankara Büyükelçisi Jeffry Flake "Birlikte, Amerikan şirketleri için istikrarlı ve Türkiye'de faaliyet gösteren tüm şirketlere fayda sağlayan, sürekli ekonomik büyümeyi destekleyen bir iş ortamı oluşturmaya devam edebileceğimize olan inancımız tam.  Bu kalıcı sonuçlara ulaşmak için sizinle yakın işbirliği içinde çalışmayı sabırsızlıkla bekliyorum" diye konuştu.

100 MİLYAR DOLARLIK HEDEF

➔AmCham Türkiye Başkanı Tankut Turnaoğlu, törenin açılışında yaptığı konuşmada şunları dile getirdi:

➔"Türkiye ve ABD arasında geçmişi uzun yıllara dayanan güçlü ilişki de dünyadaki en önemli ve köklü stratejik ilişkiler arasında yer alıyor. İki ülke arasındaki 200 yıllık geçmişi bulunan ticari ilişkiler, her geçen gün gelişmeye devam ediyor.

➔Ticari verilere bakıldığında, yılın 10 aylık döneminde ikili ticaret hacminin 25 milyar dolar, son 12 ayda ise 30,4 milyar dolar olarak gerçekleştiğini görüyoruz.

➔Türkiye ve ABD arasındaki ekonomik ve ticari ilişkilerde hayata geçirebileceğimiz çok daha güçlü bir potansiyel olduğuna inanıyoruz.

➔Bugünkü ödül programımız da bu potansiyelin göstergelerinden biri. Türkiye ekonomisine yıllık 60 milyar dolardan fazla yatırımı bulunan 130 ABD merkezli şirketi temsil eden AmCham Türkiye olarak, ‘Bölgesel Merkez Olma, Dijital Yatırımlar ve Sürdürülebilirlik’ alanlarına odaklanmayı bundan sonra da sürdüreceğiz.

➔Üyemiz konumundaki ABD şirketlerinin Türkiye'de ticari faaliyetlerini geliştirmeye ve iki ülke arasında karşılıklı olarak mutabık kalınan 100 milyar dolarlık ticaret hacmi hedefine katkıda bulunmaya devam edeceğiz.”