4 yıllık en uzun yatırım canlanması

Yılın üçüncü çeyreğinde hem büyüme hem de yatırımlar ivme kazandı. Büyüme yılın üçüncü çeyreğinde yüzde 5.9’a çıkarken 9 aylık dönemin büyümesini de yüzde 4.7’ye yükseltti. Makine ve teçhizat yatırımları ise yılın üçüncü çeyreğinde yüzde 23.7 artarak canlanmasını dördüncü yıla taşıdı..

➔Büyüme kalemleri arasında özellikle makine ve teçhizat yatırımlarındaki artış ile inşaat sektörünün canlanması dikkat çekici.

➔Çünkü temmuz ve ağustos aylarında hem ücret artışlarından hem de vergi artışlarından dolayı enflasyon aylık bazda çift haneli rakamlara yaklaştı. Döviz kuru ise asıl sıçramasını haziran ayında yaptı.

➔Böyle bir dönemde yatırımlardaki canlanmayı seçimlerin geride kalmasına, siyasi belirsizliğin bitmesine ve ekonomide yönetim değişikliği ile rasyonel politikalara dönüşe bağlayabiliriz.

BÜYÜMEYE İKİNCİ BÜYÜK KATKI

➔Sonuçta Türkiye’nin yüzde 5.9’luk büyümeye ulaşmasında en büyük katkı yüzde 8.4 ile tüketimden ve yüzde 3.4 ile yatırımlardan gelirken net ihracat ile stokların negatif katkı yaptı.

➔Makine ve teçhizat yatırımlarındaki artış yanında inşaat yatırımları yüzde 7.9 yükseliş gösterince toplam yatırımlar büyümeye ikinci büyük katkıyı veren kalem haleni geldi. Bu da büyümenin en güzel hali olsa gerek.

➔Rakamsal olarak GSYH son dört çeyrekte 1 trilyon 75 milyar dolara yükseldi ve bir önceki 4 çeyreklik döneme göre 231 milyar dolar arttı.

➔Dolar bazındaki yıllık artış yüzde 27’yi buldu. Bu da son dört çeyreklik dönemde TL’nin değerlendiğini gösteriyor.

YATIRIM MALLARI İTHALATI %32.3 ARTTI

➔Büyüme rakamının yıllık hedef olan yüzde 4.4’ün üzerinde artması yanında en değerli gelişme ise makine ve teçhizat yatırımlarının hızlanmasıydı.

➔Geçen yılın aynı çeyreğine göre yüzde 23.7’ye varan artışı ithalat rakamlarında da görmek mümkün.

➔Yılın 10 aylık döneminde toplam ithalat yüzde 1.1 artarken sermaye veya yatırım malları ithalatı yüzde 32.6 yükseldi. Geçen yılın 10 ayında 32.3 milyar dolarlık sermaye malı ithalatı bu yıl 42.9 milyar dolara çıktı.

➔2019 yılının son çeyreğinde başlayan son yatırım hamlesi tam 16 çeyrek devam ederek 4 yıla ulaştı. Bu da 2000 sonrası dönemin en uzun süren kesintisiz yatırım hamlesi oluyor.

➔Pandemiye, seçimlere ve kur sıçramalarına rağmen böyle bir dönem yaşandı.

YATIRIMLAR NEREDE?

➔Bundan önceki en uzun yatırım canlanması 2013 ilk çeyreğinden başlayıp 2016’nın ikinci çeyreğinden son bularak 3.5 yıl sürmüştü.

➔2010’da başlayıp 2011 sonunda biten 2 yıllık yatırım canlanması ise oran olarak en yükseklerden biriydi.

➔2002’nin ikinci yarısında başlayan makine ve teçhizat yatırımlarındaki artış da 2 yıl sürdükten sonra 2004 ortasında kesilmiş, 2005 ikinci çeyreğinde yeniden başlayan yatırımlar ancak bir yıl devam etmişti.

➔Nerede bu yatırımlar diye sorulursa herhalde önce organize sanayi sitelerine, fabrikalarda yenileme ve kapasite artırımlarına, alt yapı yatırımlarına, yeni inşa edilen hastanelerin donanımlarına bakmak gerekiyor.