Küresel gıda kıtlığı tahmin edilenden daha sert geliyor!
Gıda fiyatları salgın, iklim krizi derken zaten yükselişteydi, ancak Ukrayna’daki savaş ve yaptırımlar dünyayı küresel gıda kıtlığı ile karşı karşıya getirdi…Doğal olarak hammadde fiyatları başta olmak üzere mamullerin de fiyatlarını artırıyor, artmaya devam edecek!
Birleşmiş Milletler'e (BM) göre 43 ülkede 350 milyondan fazla insan açlık ve kıtlık tehlikesiyle yüzleşiyor.
Bu aynı zamanda Avrupa’ya yeni bir göç dalgası demek…Hem transit hem de hedef ülke konumunda olan Türkiye de bundan etkilenecek ülkelerden biri olacaktır.
Özellikle tahıl ve bitkisel yağlar konusunda önlenmesi güç olan bir tırmanış söz konusu…
Yine BM Gıda ve Tarım Örgütü'nün (FAO) Gıda Fiyat Endeksi ortalaması son 30 yıldır en yüksek seviyesine ulaşmış gözüküyor. Ayrıca Mayıs itibarıyla Tarım Fiyat Endeksi geçen yıla göre %42, mısırda %55, buğdayda %91 arttı.
Son artış dalgasının en büyük sebebi Rusya’nın Ukrayna’da erişimini engellediği limanlar ve bunun karşısında da kendi tahıl ihracatını sürdürürken batı yaptırımlarının buraya ulaşımının kısıtlanması. Özellikle Mariupol, Odesa, Herson, Izmail limanları… Savaşın başlamasından bu yana yaklaşık 25 milyon ton tahılın Ukrayna'daki limanlardan ayrılması engellendi. Rusya Devlet Başkanı Putin’in, ülkesinin bu yıl rekor buğday hasadı beklediğini söylemesi yaptırımların kalkması için bir mesaj olarak değerlendirilebilir. Putin dünya pazarlarının tahıla ulaşımını engelleyerek yeni bir pazarlık masası kurabilmeyi hedefliyor.
Meseleyi daha sıkıntılı hale getirecek bir başka detay gübre fiyatları… Rusya, dünya gübre üretiminin %13'ünü oluşturuyor. Şu an bunun ihracı da durmuş vaziyette.
Haliyle bu süreç Orta Doğu, Afrika ve Orta Asya gibi ekonomik olarak zaten kırılgan ve Rus tahıllarına büyük ölçüde bağımlı olan ülkelerde gıda güvenliğini riske atıyor.
Böyle bakıldığında Rusya’nın Avrasya Ekonomik Birliği üyesi ülkelere Haziran ayına kadar tahıl ihracatını yasaklaması -ki sadece Belarus muaf tutuldu sadece batıyı değil Türkiye’nin de lojistik imkanlarını artırmaya çalıştığı Orta Asya’yı etkiliyor. Örneğin bölgede önemli bir buğday ihracatçısı olan Kazakistan bu kırılganlığı aşmak için komşu ülkelere tedariki durdurdu. Kırgızistan, Tacikistan, Özbekistan ve Türkmenistan buğday ithalatının %90'ını Kazakistan'dan yapıyor.
ABD ve Avrupa ülkeleri küresel kıtlığın daha da artmaması için Ukrayna’daki tahılların çıkarılmasını sağlayacak alternatif yollar üretmeye çalışıyor. Yapımı zaman alacak olsa da Polonya üzerinden Baltık Denizindeki limanlara bir kara koridoru inşa etme planı bunlardan biri…
Anlaşılan o ki, bir yandan yükselen enerji fiyatları bir yandan da temel gıda maddelerindeki fiyat artışlarıyla birleşince çok daha zor bir kışa yürüdüğümüzü gösteriyor!
Acilen tarıma, köylüye, çiftçiye verilen destekleri artırarak, tarımda kullanılabilir toprakları ve üretim sahalarını genişleterek ve verimliliği artırarak yaklaşan fırtınaya olabildiğince hazırlanmak gerekiyor. Açıkçası devletin kaynaklarının betona vb değil böylesi hayati bir alana aktarılması gereken bir dönemden geçiyoruz.
