Birlikte bozdular yapamıyorlar

Üzerinde çokça araştırma yapılıp onlarca taslak metin hazırlandı.

Hatta Anayasa çalışmasından daha fazla metne sahip oldu.

Cumhuriyet Senatosu’nun bulunduğu çift Meclis döneminden kalmış olmasına ve aradan geçen 43 yıl içinde 155 maddesinde değişiklik yapılmasına karşın toptan değişmesi olası hale gelemedi.

Adına komisyonlar kurulup maddelerinde anlaşma sağlanmasına karşın en çok değişikliğin yapıldığı 1996 da dahil olmak üzere her yenileştirme çabası acı sonuçla bitti.

Sözünü ettiğim TBMM İçtüzüğü...

Meclis’in en sevilen milletvekillerinden Fevzi Şıhanlıoğlu 2001 içtüzük değişikliğinde kavgayı ayırmak isterken gelen darbeler sonucu kalp krizi geçirip hayatını kaybetti.

Son olarak da 2011’deki değişiklik sırasında Anayasa Komisyonu’nda milletvekillerinin yaralanmasıyla son bulan meydan kavgası yaşandı; her olay sonrası da rafa kalktı.

KANUN FABRİKASI

İlginç olan iktidar da muhalefet de her dönem, yasama organının çalışma düzenini belirleyen içtüzükten yakındı.

İktidar kanun yapım sürecinin yavaşlığından şikâyet edip muhalefetin kürsüdeki konuşma süresini bugün olduğu gibi azaltmak istedi.

Muhalefet de parlamentonun diğer asli görevi denetim yetkisinin törpülenmesinden 1996 değişikliğiyle denetleme işlevinin tanınmayacak kadar ortadan kaldırılmasını eleştirdi.

Her iki kesim de milletvekillerini birer oy makinesi haline getirdiği, TBMM’nin parlamento özelliğini yitirip kanun fabrikası konumuna dönüştüğü noktasında uzlaşmalarına karşın değiştirmekte başarılı olamadı.

Bu durum özellikle son 5 yılda çok daha yüksek oranda hissedildiği gibi, yasa koyucunun parlamento özelliği hak ettiği konumdan hızla uzaklaşıyor.

Anayasa Mahkemesi’nden en fazla yasanın döndüğü bir sürece tanıklık edilirken, aynı maddelerinin onlarca kez değiştiği yasa yapma süreci de bu dönem yaşanıyor.

Milletvekillerinin içeriğini bilmedikleri metinlere ellerini kaldırmalarına alışmışken, teknokrat veya bürokratların hazırlayıp getirdiği yasaların altına okumadan imza koydukları, denetleme mekanizması çökmüş, kalitesi düşük yasama sürecinden geçiliyor.

YENİ MEKANİZMA

Buna karşın, bugün de ayaküstü yiyecek (fast food) gibi var olan ayaküstü yasa (fast law) sürecini hızlandıracak yöntemler aramaktan da vazgeçilmiyor.

Ayrıca bu noktaya gelinmesinde her iki tarafın da sorumluluğu var; çünkü her ikisi de Danışma Kurulu ve grup önergesi gibi çatışma halinde olan çıkarları uzlaştırma zemini olan kurumsal yapıları kötü niyetli kullandı.

Oysa torba kanunu kaldıran, Danışma Kurulu’nu ve komisyonları sağlıklı yapıya kavuşturan, Siyasi Etik Kurulu ve Parlamento Akademisi’ni getiren, denetimi artıran partilerin uzlaştığı içtüzük metni 2009’dan bu yana Meclis’in önünde duruyor.

Anayasa ve yasalarda yapılacak değişiklikle içtüzüğün çok daha sağlıklı hale getirilmesini hedefleyen önerileri de kapsayan metin, konuşma sürelerini kısaltma ve TV’de daha fazla süre görülme girdabına yine teslim ediliyor.

Bilinmeli ki bu parçalı değişiklik de fayda getirmeyecek, yeni sorunlara yol açacak.

Parlamenter sistem de bir türlü rasyonelleştirilemediği için her adımda biraz daha çökecek.