Afgan göçmenler geri gönderilebilir mi?

Abdülkadir Selvi köşesinden duyurdu. AK Parti MYK’da Cumhurbaşkanı Erdoğan, Afgan yönetimi kabul ederse Türkiye’deki Afgan göçmenlerin tamamını geri göndermek istediklerini söylemiş.

Türkiye’deki 300 bin Afgan için böyle bir plan varmış.

Doğrusu bununla ilgili kimseyle görüşmedim

Ancak bu niyetin doğru olduğunu kabul edelim, peki bunu gerçekleştirmek mümkün mü?

AFGAN GÖÇMEN SAYISI KAÇ?

Cumhurbaşkanı Erdoğan daha önce Türkiye’deki kayıtlı veya kaçak olarak toplam 300 bin Afgan göçmen olduğunu açıkladı.

Muhalefet ise bu rakamın 1.5 milyon olduğunu iddia ediyor.

İki rakam konusunda da bir tereddüt var.

Göç İdaresi Genel Müdürlüğü’nün resmi sitesindeki rakamlar bu tereddüdü yaratıyor.

Çünkü bu sitedeki rakamlara göre, 2017’de 45 bin, 2018’de 100 bin, 2019’da 201 bin, 2020’de 50 bin düzensiz Afgan göçmen yakalandı. Bu yıl da yaklaşık 10 bin kişi. Yani toplamda yaklaşık 400 bin Afgan göçmen yakalandı.

Bu rakama yakalanmadan ülkeye giren ve Anadolu’ya dağılan Afganlar dahil değil. Bu konuda yapılacak her türlü tahmin yanıltıcı olabilir. Ancak azımsanacak bir rakam olmadığı kesin.

400 bin Afgan'dan kaçı geri gönderildi, bu rakamı öğrenemedik Göç İdaresi’nden. Fakat genel istatistik %10-20 arası göçmen iade edilebiliyor.

Bu durumda 300 bin rakamı biraz eksik kalıyor.

Aslında hükümet sıkı bir çalışmayla ülkedeki kaçak göçmenleri kayıt altına alıp, tespit edebilir. Ancak bunu neden hala yapmadı anlamış değilim.

AFGANLAR İADE EDİLEBİLİR Mİ?

Afgan bir göçmenin gönderilmesi için şu anda kadar uygulanan prosedür şöyle:

Yakalanan bir Afgan için Büyükelçiliğe başvuruluyor. Oradan gelen heyet bu kişinin Afgan olduğunu tespit ettiğinde ve bu kişi Afganistan’a dönmek istediğini söylediğinde bir seyahat belgesi düzenliyor.

Ve hava yoluyla ülkesine ancak böyle gönderilebiliyor.

Afgan göçmen "Orada can güvenliğim yok, dönmek istemiyorum" derse bu kişi için seyahat belgesi düzenlenemiyor ve ülkesine gönderilemiyor.

Türkiye’nin Afgan hükümetiyle anlaşması yetmiyor yani. Buradaki göçmenin de kendi iradesiyle dönmeyi kabul etmesi gerek.

Dolayısı ile bir göçmen ülkeye giriş yapmışsa, kayda geçmişse kanunlara ve uluslararası hukuka göre öyle kolay kolay gönderemezsiniz.

Muhalefetin Suriyelileri ve şimdi de iktidarın Afganları ülkelerine geri gönderme beyanlarını ya da isteklerini biraz siyasi bir retorik olarak görmek gerek.

Bu insanları zorla geri göndermeye kalkmak bir kere insani olarak yanlış, hukuka aykırı ve sosyolojiye ters bir durum.

6 milyon Suriyeliyi ya da 300 Bin Afgan'ı zorla, halen kaos ve kargaşa yaşayan ülkelerine geri göndermeye kalktığınızda bir dirençle karşılaşırsınız. Dünyada da tepkiyle karşılaşırsınız. Bunun sonuçları şu andaki durumdan daha zararlı olur.

Gerçekçi olmak gerekirse, bir göçmen için güvenlik ve ekonomik durum düzelmeden ülkesine dönmesini beklemek hayali olur.

AFGAN GÖÇMEN GİRİŞİ AZALDI

Bu arada dün Van’da görüştüğüm yetkililer Afganistan’daki krize rağmen sınırdan geçmeye çalışan Afgan göçmen sayısında bir artış olmadığı gibi kısmi bir azalma da olduğunu söylüyorlar.

Türkiye’nin İran-Van sınırında aldığı sıkı önlemler, İran’ın Afganistan sınırını kapatması ve Afgan göçmenlerin artık Türkiye’ye geçişlerin zor olduğunu kulaktan kulağa yayması sanırım bunda etkili oldu.