Yoksulun enflasyonunu devlet yükseltti
Merkez Bankası’nın enflasyon hedefinin tutmadığı bir yılı daha geride bıraktık. Enflasyon yıl sonunu, yüzde 5 olan hedefin 1.16 puan üzerinde, yani yüzde 23’lük bir sapmayla kapattı. Üstelik bu sapma, ekonominin kazık fren yaptığı, iç talebin uykuya yattığı şartlarda gerçekleşti.
Buna bir de yaş sebze ve meyve fiyatlarındaki düşüşü ekleyin. Normal koşullarda tüm bunlar bir araya geldiğinde enflasyonun yüzde 5’in de altına inmesi gerekirdi. Buna rağmen bizden, enflasyon yüzde 7’nin üzerine çıkmadı diye sevinmemiz ve izlenen politikaların başarılı olduğuna inanmamız bekleniyor. İşin ilginç yanı, gıda enflasyonunda ciddi bir düşüş olmasına rağmen, hâlâ yoksulların enflasyonu zenginlerden daha yüksek. Yoksulların tüketiminde gıdanın payı, zenginlerin yaklaşık iki katı.
En zengin yüzde 20’nin harcamalarında gıdanın payı yüzde 16 iken, en yoksul yüzde 20’nin harcamalarındaki payı yüzde 31’i buluyor. Bu durumda örneğin yaş meyve ve sebzede geçen yıl fiyatların ortalama yüzde 6.8 düşmesi, yoksulların enflasyonunu olumlu yönde daha fazla etkiledi. Toplam gıdada 2011’de yüzde 12.2 olan enflasyonun 2012’de yüzde 3.9’a kadar inmesi de olumlu etki yaptı.
Ancak buna rağmen, enflasyonda yoksulun kaderi 2012’de de değişmedi ve yoksullar zenginlerden daha yüksek bir enflasyona maruz kaldılar. Enflasyonda zengin-yoksul farkı, özellikle kentlerde daha yüksek boyutta ortaya çıktı. Kentlerde en yoksul yüzde 20’nin enflasyonu yüzde 7’yi de aşarak yüzde 7.23 oldu. Yani enflasyonda korkulan, sadece kent yoksullarının başına geldi.
Buna karşın kentlerde en zengin yüzde 20’nin enflasyonu yüzde 6.85 ile 0.38 puan daha düşük gerçekleşti.Gıdanın desteğine rağmen yoksulun enflasyonunun daha yüksek kalmasının ana nedeni başta elektrik ve doğalgaz olmak üzere kamu zamları ve vergi artışları oldu. Konuttaki enerji harcamalarında enflasyon, yüzde 18.5’e yaklaştı. Bu zenginin enflasyonunu 0.81 puan artırırken, yoksulunkini 1.37 puan artırdı. Böylece gıdanın yoksula verdiği desteği, devlet fazlasıyla geri almış oldu.
