THY en büyük uçaklardan vazgeçti...
Türkiye'de çok farkında değiliz, ama yurtdışında havacılık endüstrisi ciddi şekilde Türk Hava Yolları'nı (THY) takip ediyor. Batı'da uçak üreticisi Boeing, Airbus, Embraer ve Bombardier ile birlikte başta motor üreticileri olmak üzere, milli havayolunun hangi stratejiyle ne kadar büyüyeceğini ve kendilerinin de bu pazarın neresinde olacaklarını merak ediyorlar. Bu sebeple de Türkiye den ve THY den uçak üreticilerinin etkili ve yetkili temsilcileri eksilmiyor.
Uzun bir süredir hem Avrupalı Airbus, hem de Amerikalı Boeing, THY'ye A380 ve 747-İİIntercontinental gibi büyük gövdeli jumbo jet satmak için birbiriyle yarışıyor, bu uçakları hangi hatlarda ve nasıl bir stratejiyle kullanabileceğine dair bilgi bombardımanında bulunuyorlardı. Ayrıca Boeing ve Airbus jumbo jetlere ilave olarak da geleceğin uçağı olarak takdim edilen ve gövdelerinin yaklaşık yüzde 50'si kompozit (bir tür plastik) malzemeden imal edilen, yolcu kapasitesi 200-300 aralığında olan Boeing 787 ve Airbus A350 pazarlayacaklarından neredeyse emin gibiydiler. THY nin sipariş edeceği uçakları açıklama tarihi olarak önce Londra Farnborough Airshow'dan ümitlendiler. Ama THY yönetimi henüz karar vermediğini açıkladı.
THY'ye yeni nesil uçakları satmak isteyen iki üretici, bu defa İstanbul'da eylülde yapılacak Airex 2012'yi havacılık fuarı için kolları sıvadı. Tanıtım ve pazarlama amacıyla 500 yolcu üzeri pazarın tek oyuncusu ve dünyanın en büyük yolcu uçağı iki katlı Airbus 380 ve efsane jumbo jet 747'nin geliştirilip, uzatılmış modeli Boeing 747-8I de dünyanın en uzun yolcu uçağı unvanıyla İstanbul'a gelecek. Tabii bu uçaklar fuar için değil, THY için gelecek. Ama geç kaldılar.
Çünkü THY, iki katlı dünyanın en büyük yolcu uçağı Airbus 380 ile ilk yolculu uçuşunu kısa süre önce yapan ve 400-500 yolcu aralığında pazarın en önemli aktörü olan çift koridorlu Boeing 747-8I uçaklarını gündeminden çıkardı. Hatta bu sene Japon All Nippon Airways (ANA) ilk teslimatı yapılan plastik gövdeli Boeing 787 ile 2013'te fabrikadan çıkacak Airbus'ın plastik gövdelisi A350 uçakları için de sipariş vermeyecek. Bu modelleri de THY gündeminden çıkardı.
Yakında THY filosu için sipariş verilecek modeller, çift koridor, uzun menzilde Boeing 777 ve Airbus 330'lar, tek koridorda ise yeni motorlarıyla dikkat çeken ve iki üreticinin kıyasıya rekabet ettiği Airbus A320 NEO ve Boeing 737 MAX'ler olacak. Airbus ve Boeing yetkilileriyle bundan sonra bu modeller için masaya oturulacak.
Ancak iki üreticiden önce ben THY Yönetim Kurulu Başkanı Hamdi Topçu ile masaya oturup, gündemlerinden çıkardıkları modelleri ve gerekçelerini sordum. Topçu ve ekibi ütopik davranmaktan imtina ediyor, bunun için büyük gövdeli uçaklardan şimdilik uzak duruyorlar. Uçtukları hatlarda da bu modellere ihtiyaç olduğu kanaatinde değiller. Boeing 747-8 ve Airbus A380 gibi uçakların pazarda yeni olmaları sebebiyle ortaya çıkan sorunlarının giderilmesini bekleyecekler.
Topçu'nun Boeing 787 ve Airbus A350 için düşünceleri daha farklı. Tam anlamıyla yeni nesil veya geleceğin uçağın ismini hak eden plastik gövdeli bu uçaklardan 787 ciddi sıkıntılarla ve gecikmeyle ilk müşterisine teslim edildi. Sorunları henüz bitmedi. Airbus A350 ise 787'den önemli dersler çıkarmasına rağmen nasıl sorunlarla karşılaşacağı henüz meçhul. THY yönetimi de derinliğini bilmediği suya girmek, risk almak istemiyor.
THY yetkilileri bu hafta hem Airbus, hem de Boeing yetkilileriyle bu konuda önemli görüşmeler yaptılar, yapıyorlar. Daha önce THY'nin gündeminde olmayan yeni nesil tek koridorlu uçaklara yönelik görüşmeler de böylece gündeme girdi. Yakın bir zaman dilimi içinde yetişirse eylül veya takip eden aylarda, THY kararını açıklayacak. Başta çift koridorda çok ihtiyaç duyduğu uçaklar için sipariş verecek. Ardından filosunu oluşturan orta menzildeki uçakları gelecek yıllarda yeni nesil motorlara sahip uçaklarla yenileyip gençleştirmek için kararını açıklayacak...
