Havacılığın prestijli organizasyonu İstanbul'a geliyor!

İstanbul Havalimanı’nı için geliştirilen ve dünyada ilk olan elektrikli yakıt ikmal aracı (dispanseri), uçaklara hizmet vermeye başladıktan sonra bir çok yabancı havalimanı otoritesinin ilgisini çekmişti. TFS Akaryakıt Hizmetleri’nin tarafından Türk mühendislerine tasarlatılıp, ürettirilen ve çok verimli bir şekilde İstanbul Havalimanı’nda kullanılan bu aracı Türkiye’den sonra dünyada ilk kullanan ise Brüksel Havalimanı oldu.

Brüksel merkezli Skytanking Holding GmbH firması tarafından TFS’den kısa süre önce kiralanan 4 adet elektrikli yakıt ikmal dispanserleri geçtiğimiz haftada hizmete girdi. Böylece yurtdışına da taşınmış oldu. 9 Haziran 2022 tarihinde TFS’nin İstanbul Havalimanı tesislerinden yola çıkan elektrikli yakıt ikmal dispanserleri, uzun bir nakliye, gümrük, AB akreditasyonu, yerel akreditasyon, eğitim süreci ve havaalanı güvenlik değerlendirme adımlarını geçtikten sonra 12 Ekim Çarşamba günü ilk yakıt ikmalini Brüksel Havalimanı’nda gerçekleştirdi.

İstanbul Havalimanı’nda uçaklara yakıt hizmetleri vermek üzere kurulan TFS Akaryakıt Hizmetleri AŞ’nin jet yakıtı ikmal araçları, yerli ortaklarıyla birlikte geliştirildi. Aynı zamanda dünyada da alanındaki ilk proje olarak dikkat çekiyor. Bu proje kapsamında tedarik edilen 50 jet yakıtı ikmal aracının elektrikliye dönüştürülmesinde Türkiye’den Önder Yol ve Katmerciler firmaları sorumlu paydaşlar olarak rol aldı.

Global jet yakıtı tedarik eden şirketleri arasında ilk olmasıyla dikkat çeken bu proje için Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği – IATA’nın tarafından da üyeleriyle paylaşıldı. Bu projeyle ülkemiz endüstriyel elektrikli araç dönüşümü alanında teknolojik bilgi ve tecrübe edinmiş olurken, çevre ve gürültü kirliliğinin önlenmesi ile enerji sarfiyatının azaltılmasına katkı sağlandı.

Bu araçlar Türkiye'yi gururlandıracak

TFS CEO’su Hüseyin Hilmi Aslanoğlu’ndan bu önemli gelişmeyi değerlendirmesini istedim. Şu açıklamayı yaptı:

“TFS olarak daha kuruluş aşamasından itibaren tüm adımlarımızı geleceği kurgulamaya dönük olarak attık. Günü kurtarmak yerine sürdürülebilir ve ölçeklenebilir bir operasyon kurguladık. Kısa vadedeki ufak kazançlar yerine uzun vadedeki çok daha kalıcı faydaları gözettik. Elektrikli araç projemiz de bu vizyonun en güzel çıktılarından birisi oldu. Bugün itibariyle yakıt sarfiyatından elde ettiğimiz kazanç ve çevrenin korunmasına yaptığımız katkı ile proje kendisini amorti etti diyebiliyoruz. Bundan sonra da adımlarımızı uzun vadeli ve kalıcı faydalar sağlamaya dönük olarak atmaya devam edeceğiz. Projenin içeride sağladığı fayda kadar sevindirici bir diğer tarafı da yurtdışında çok ilgi görmesi ve hızla benimsenmesi. Bu anlamda ilk işbirliğini Brüksel Havalimanı’nda kullanılmak üzere Skytanking firması ile yapmıştık. Elektrikli dispanserimiz AB’nin sıkı akreditasyon ve yerel onay süreçlerini başarıyla geçtikten sonra ilk ikmalini sorunsuz yaptı. Dünya’da regülasyonun en sıkı olduğu yerlere bu tür sofistike ürünleri verebiliyor olmak bizi daha da mutlu ediyor. Bundan sonra da elektrikli yakıt ikmal dispanserimizi çok daha fazla yabancı havalimanında göreceğiz ve gururlanmaya devam edeceğiz.”

Uçaklarda dünyanın dört bir yanında farklı karakterlere, adet ve davranışlara sahip insanlar yolculuk ediyorlar. Ancak dünyada genel kabul görmüş ahlak kurallarını ve davranışlarına uymayan çok sayıda yolcuya uçaklarda rastlamak mümkün. Bende kendi adıma her uçuşta farklı karaktere sahip ve rahatsız edici hareketleri rahatça sergilen yolcularla seyahat ediyor, tecrübe kazanıyorum. Rahatsız olduğum davranışlara ise kendi başıma çözüm bulmam zor olduğundan tecrübelerimle daha az rahatsız olmaya çalışıyorum. Benim gibi bir çok yolcunun da nezaketsiz insanlarla beraber uçmak istemediğini biliyorum. Zira bu tipleri dünyanın hangi coğrafyasına ait olursa olsun benzer davranışları sergiliyorlar.

Uçakta kural tanımayan, aşırı alkollü, kötü kokan, yüksek sesle konuşan ve çeşitli hareketleriyle etrafını rahatsız edenlerle şüphesiz kimse seyahat etmek istemez. Gözlemlerime dayanarak uçakta nezaketsiz yolcuların yaptığı 6 sinir bozucu hareketi inceledim. Tespit ben yaptım, iyi yolculuk için bu tipleri tanıyıp tedbir almayı da sizlere bırakıyorum.

1-Koridorda Yürürken Koltuklara Tutunanlar

Özellikle uzun uçuşlarda koridorda yürümek hem sağlık açısından çok önemli hem de sıkılan yolcular iyi geliyor. Ancak bu yürüyüşün kendine göre belirli nezaket kuralları bulunuyor. Yürüyüş esnasında koridor kenarındaki koltukları tutarak yürüyen yolcular diğer yolcuların sinirini bozuyor. Yürüyüş esnasında bazen denge kaybolduğu için koltuklara tutunmak zorunda kalan bu insanlar diğer yolcuların koltuklarını salladıkları için rahatsızlık veriyorlar. Bazen başlarına veya bedenlerine temas edebiliyorlar. Uymayanları uyandırabiliyorlar. Aynı zamanda servis yapan kabin personelinin de işini zorlaştırıyorlar. Bu sebeple uçağın koridorunda yürümek isteyenler hem doğru zaman seçmeliler hem de etrafa dokunmadan yürümek için dikkatli olmaları gerekiyor. Diğer yolcuların sinirini bozmamak için yürüyüş esnasında bir yere tutunmak gerektiğinde baş üstü dolaplar kullanılmalıdır. Aynı zamanda baş üstü dolaplara tutunmak ani türbülans hadisesinde koridorda yürüyenlerinde dengesini kaybetmesini engeller.

2- Ön Koltuğa Asılanlar

Yolcular, uçakta kemer ikaz ışıkları sönünce tuvalete gitmek, koridorda yürümek veya baş üstü dolaplarından eşyalarını almak için ayağa kalkarken ve yerlerine geçerken ön koltuğu asılırlar. Özellikle önündeki koltuğa sert şekilde yüklenenler önde oturan yolcuyu rahatsız ederler. Bu sebeple her yolcunun kendi koltuğunun kolçaklarını kullanması en doğrusudur. Zira ön koltuğa her müdahale neredeyse o koltuğu tekmelemekle aynı anlama gelir.

Ayrıca koltuklarınızı arkaya doğru yatırırken de etrafı kontrol etmek doğru bir davranış olur.

3- Uçağa Kokan Yiyecekler Getirenler

Bu köşeden okurlarıma seyahate çıkacakları zaman uçakta yanlarında atıştırmalık bulundurmalarını tavsiye ediyorum. Ancak bunların ağır kokan yiyecekler olmamasının da altını özellikle çiziyorum. Çünkü ağır kokan yiyecekler sadece yanınızda oturanı değil uçaktaki diğer yolcuları da rahatsız eder. Size kokusu kötü gelmeyen bir yiyecek etrafınızdaki yolculara çok ağır gelebilir. Bu sebeple kokan yiyecekleri uçağı içine sokan yolcuları kimse sevmez. Bu davranışları da tasvip edilmez. Kokusuyla bilinen bazı yiyecekleri ise sıralamaya dahi gerek yok. Çünkü bu tür yiyecekleri el bagajınıza koyduğunuzda havasız ortamda daha fazla koku biriktirirler. Açtığınızda etrafa ciddi anlamda rahatsızlık verir.

4- Uçakta Çok Konuşanlar

Yorucu bir tempoda çalışıp uçağa binen veya sabah çok erken saatte yola çıkan hiçbir yolcu yanında çok konuşan birisini istemez. Normal zamanda çok konuşanlara tahammül edemeyenler için bu zaman dilimleri de daha da önemlidir. Ancak uçağa biner binmez yanındaki tanımak isteyen, memleketini soran, özellikle business class’ta seyahat edenler arasında çevre edinmeye çalışan ve bir türlü susmayan yolcular katlanılmaz olurlar. Üstelik bir de yüksek sesle sohbet edenler bir değil birden fazla yolcuyu rahatsız ederler. Çok konuşan birisini önceden tespit edebiliyorsanız, ilk selam veren ve kısa bir giriş ile tanışan siz olun. Sohbet etmemek için gerekçeniz neyse en başta söyleyip keyfinize bakın. Kısa bir uçuşta bile susmadan konuşan yolcular sinir bozucu olabiliyor. Bu sebeple uçakta çok konuşanlar bir çok araştırmada rahatsız edici karakterler olarak tanımlanırlar.

5- İnişte Acele Edenler

Uçak piste teker koyar koymaz bazı yolcular hareketlenmeye başlar. Bazıları yerlerinden erken kalkarak uçaktan da erken inebileceğini zannederler. Bu tipteki yolcular uçağın kapısı açılana kadar olan süreçte de koridordaki diğer yolculara da rahatsızlık verir. Uçakta sizden önde oturan yolcuların koltuğundan kalkıp, koridorda el bagajlarını alıncaya kadar sabrederseniz pek bir zaman kaybınız olmaz. Sizden önceki yolcu yerinden henüz kalkmamışsa ondan önce koridorda ilerlemeye çalışmayın. İnişte önceliğin önde oturan yolcuda olduğunu da unutmayın. Adı konmamış bu kurala uymayanlar aynı zamanda el bagajını yer bulamadığı için oturduğu koltuğun baş üstü dolabından daha uzağa koyanlara da müsamaha göstermeyince tam nezaketsiz olurlar.

6-Tuvalet Sırasını Kapının Başında Bekleyenler

COVİD-19 sonrası havalimanları ve havayolları yavaş yavaş toparlanma yoluna girdi.

Bu yaz sezonunda trafik ne kadar artmış olsa da personel eksikliği nedeni ile havalimanlarında yaşanan kaos, asıl gelişmeyi gelecek yaz sezonuna bıraktı. Dünya genelinde merkez olarak bilinen yani HUB dediğimiz havalimanları ise havayollarına bağlantı sunmakta zorlandı. En önemli yükselişi yapan, en çok bağlantı sunan ve trafiğini artıranlar ise Türk Hava Yolları – İstanbul Havalimanı gibi bu eşleşmeleri yapanlar oldu. Eşleşmesi iyi olmayanlar bu yazı başarılı geçirmedik. Eşleşmeden en çok zarar görenlere örnek olarak Frankfurt Havalimanı - Lufthansa ile Amsterdam Schiphol - KLM havayollarını gösteriliyor.

Merkez havalimanları birbirleriyle rekabet ederken, uçulan veya bağlantı verilen nokta sayısı, bağlantı sıklığı, hizmetlerinin kalitesi, yolcuların tercihinde farkındalık oluşturan uygulamalarıyla öne çıkıyorlar. Ama bunlardan daha önemlisi ise merkez havalimanını üs olarak kullanan havayolunun kalitesi havalimanının başarısını yakından etkiler. Aynı şekilde bu yaz Avrupa’da yaşandığı üzere havalimanında başta personel eksiği olmak üzere çeşitli sorunları yaşanıyorsa bu durumdan en fazla o havalimanını merkez olarak kullanan havayolu etkilenir.

Dünyanın önde gelen havacılık veri ve analiz sağlayıcısı Official Aviation Guide (OAG) 2022’nin ilk 9 ayında en çok bağlantı sunan havalimanlarını ve havayollarının listesini çıkarmış. Dünya genelinde ABD’li işletmeler ön plana çıkıyor. Özellikle Şikago O’Hare Havalimanı-United Airlines, Dallas Forth Worth Havalimanı-American Airlines ve Atlanta Hartsfield-Jackson-Delta eşleşmesi en çok bağlantılı havalimanları ve havayolları olarak ön plana çıkıyor. Bu durum sivil havacılığın merkezi konumundaki ABD’de uzun yıllardır devam ediyor.

Ancak Avrupa’da durum çok vahim. Grevler, iptaller, gecikmeler, güvenlik görevlileri sorunlarıyla uğraşan havalimanları ciddi bir düşüş yaşadı. En büyük düşüş ise Frankfurt Havalimanı - Lufthansa eşleşmesinde. İkinci sırada Schiphol Havalimanı - KLM eşleşmesi var. Halbuki Almanlar 2019’da Avrupa’nın en çok bağlantı sunan 2’nci, Hollandalılar ise üzücüydü. Avrupa’da en yüksek bağlantıyı 2019’da olduğu gibi 2022’de her şeye rağmen Londra Heatrow-British Airways eşleşmesi sunmuş ve İngilizler özellikle okyanus ötesi uçuşlarla listedeki yerlerini korumuşlar.

İstanbul Havalimanı - Türk Hava Yolları eşleşmesi ise yolculara sunduğu yüzde 79’luk bağlantı oranıyla Avrupa’da zirveye çıkmış. Bağlantı oranını en fazla artıran merkez olmuş. Dünya genelinde ise 23’ncü olmuş. Ancak British Airways - Heatrow Havalimanı eşleşmesinde bağlantı oranı düşmesine rağmen liderlik yine İngiltere’de. Türkiye ise en hızlı yükselen olarak lider durumda.

Sabiha Gökçen Havalimanı - Pegasus Havayolları eşleşmesi COVİD-19 sonrasında 2019 rakamlarını yakalamak için rol model olarak gösteriliyor. Bu eşleşme 2019’da listede bile yokken, Avrupa’nın en çok bağlantı sunan düşük maliyetli operasyonu yapan havalimanı oldu. Böylece Pegasus Havayolları da Sabiha Gökçen’i zirveye taşımış durumda. Yolcularına yüzde 59’luk bağlantı sunan bu eşleşme dünya genelinde en önemli başarı.

Dünyanın en çok bağlantı sunan ilk 5 havalimanı-havayolu eşleşmesi:

1-Şikago O’Hare: United Airlines: Sunduğu bağlantı oranı yüzde 46

2-Dallas-Forth Worth: American Airlines: Sunduğu bağlantı oranı yüzde 85

3-Atlanta Hartfield Jackson: Delta Airlines: Sunduğu bağlantı oranı yüzde 77

4-Seattle-Tacoma: Alaska Airlines: Sunduğu bağlantı oranı yüzde 55

5-Denver: United Airlines: Sunduğu bağlantı oranı yüzde 52

Avrupa’nın en çok bağlantı sunan ilk 5 havalimanı-havayolu eşleşmesi:

1-Londra Heatrow: British Airways: Sunduğu bağlantı oranı yüzde 51

2-İstanbul Havalimanı: Türk Hava Yolları: Sunduğu bağlantı oranı yüzde % 79

3- Paris CDG: Air France: Sunduğu bağlantı oranı yüzde 50

4-Frankfurt Havalimanı: Lufthansa: Sunduğu bağlantı oranı yüzde 63

5-Amsterdam Schipol: KLM: Sunduğu bağlantı oranı yüzde 52

9- Sabiha Gökçen Havalimanı: Pegasus: Sunduğu bağlantı oranı yüzde 59