'Asılsız ihbarcılar hem deşifre edilmeli, hem de ceza almalı'
GAZETE HABERTÜRK / POLEMİK
GÜLİN YILDIRIMKAYA
gulinyildirimkaya@haberturk.com
Türk Ceza Hukuku Derneği Başkanı Av. Yağız Ali Dağlı
ASILSIZ ihbarda bulunan kişilerin kimlik bilgilerinin deşifre edilmesini çok doğru buluyorum. Avrupa Birliği’nde bu asılsız haberler için ayrıca cezalandırma da oluyor. Şöyle düşünün; hiç suçu olmayan birisine ‘şunu yaptı-bunu yaptı’ diye asılsız ithamlarda bulunabiliniyor. Bu gibi haksız durumlar için alınan kararın çok doğru olduğunu düşünüyorum. Hatta asılsız ihbarda bulunan kişiler için olayın cezalandırma boyutuna gitmesi çok daha doğru olabilir. Bir de asılsız haberden dolayı, kendisi hakkında asılsız haber verilen kişinin hakaretten dolayı hemen bir tazminat davası ve bir ceza davası açma hakkı var, bunu da eklemek lazım. Anonim ihbar olmaz, sadece asılsız değil tüm ihbarcıların kimlikleri deşifre olmalı.
Asılsız ihbarcının kimliği deşifre edilmeli mi?
Samsun’da bir müşteri gittiği kafeteryada satılan yiyeceklerin bozuk olduğu iddiasıyla Sağlık ve Tarım Bakanlıkları’na şikâyette bulundu. Yiyecek numunelerinin analizi sonucunda tüketime uygun oldukları ve sağlığa zararlı herhangi bir madde içermedikleri tespit edildi. Kafeterya sahibi “İtibarım zedelendi” diyerek ihbarcının kimlik bilgilerini talep etti, özel hayatın gizliliği başlıklı Anayasa’nın 74. maddesi nedeniyle bilgiler verilmedi. İşletme sahibi bunun üzerine Başbakanlık Bilgi Edinme Kurulu’na itiraz etti ve inceleme sonucunda Başbakanlık gerekçeli kararında asılsız ihbarcıların korunmayacağına hükmederek asılsız-yalan ihbarcıların kimlik bilgileri ve şikâyet dilekçelerinin erişime açılacağına karar verdi. İşte karara ilişkin farklı görüşler...
‘İhbarcının kimliğinin ifşa edilmesi yargısız infazdır’
İstanbul Kültür Üniversitesi Ceza Hukuku Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Bahri Öztürk
CEZA Kanunu’na göre birisi hakkında bir suç duyurusunda bulunup da netice çıkmazsa size iftira suçu olarak geri döner. Dolayısıyla orada kimlik bilgilerinin ortaya çıkması benim bu söylediğimin yanında çok önemsiz kalır. Mesela çalıştığınız şirkete zarar vermek isteyen birinin böyle bir şey yaptığını, sizin PKK ile işbirliği yaptığınızın söylendiğini düşünün, ihbar edenin kimliğini bilmek istersiniz. İki, bu ihbar kamu sağlığına zarar vermişse kamunun bilme hakkı yok mu? Ama burada önemli olan şey, ifşa mı edilecek yoksa ilgili kişiye mi bildirilecek? İfşa edilecekse bu doğru olmaz. Bu ayrımı çok iyi yapmak lazım. Eğer olayda mağdur kamuysa kamuya da bilgi verilebilir. Bireysel bir şeyse ilgili kişiye bu bilgiyi vermek de faydalı bir şeydir. Tabii ihbarcının deşifre edilmesi, ihbarların yapılmasında bir çekince oluşturabilir, kişi olayı iki kere düşünebilir. Bu da durumun olumsuz tarafı. Ama şartlı deşifre olursa sıkıntı yaratmaz. Ama durup dururken ‘’Filanca kişi haksız yere bir ihbarda bulunmuştur, ilan ediyoruz’’ demek yargısız infaz olur.
İstanbul Üni. Hukuk Fak. Öğr. Üy. Prof. Dr. Mehmet Semih Gemalmaz
‘Bütün ihbarcıların kimlikleri açıklansın, asılsızı emniyet ayırsın’
ASILSIZ ihbar aslında yaptırım gerektiren bir eylemdir. İhbarı alan makamın inandırıcılığını iyi değerlendirmeleri lazım. Bana bilmem nereden e-mail geldi diye harekete geçmek olmaz. İhbar dilekçelerindeki temel unsurlardan biri, ihbarı yapan kişinin isminin bulunmasıdır. Anonim ihbar olmaz, kural böyle. Muhbirlik iyi bir şey değildir. Bir düz vatandaş olarak, bilgisine ulaştığı bir suçu ihbar etmek hem vatani hem de kanuni vecibenizdir. Ama altına adınızı da yazacaksınız, bu size düşen kısım. İkincisi ise idareye düşen kısım: İdare o ihbarın ciddiye alınır olup olmadığını inceleyecek, her önüne gelen ihbarla birilerinin hayatı karartılmayacak. İhbar edenin kimliği her şekilde açıklanacak ama idareci ayırmasını bilecek. İhbarlar suçla mücadele için bir ihtiyaç olabilir ama asılsız, anonim, ipe sapa gelmez ihbarların işlem görmesini haklı kılmaz. Her ihbara da güvenilmeyecek.
