Mahalle baskısı azalıyor mu?
Araştırma sonuçlarına göre dindar kesim de laik kesim de üzerindeki
Sabancı Üniversitesi öğretim üyeleri Prof. Dr. Ali Çarkoğlu ve Prof. Dr. Ersin Kalaycıoğlu, bin 453 denekle, 53 ilde gerçekleştirdikleri "Türkiye'de dindarlık" araştırmasının sonuçlarını açıkladı. Buna göre, ''Türkiye'de dindar insanlara baskı yapılıyor mu?'' sorusuna da 1999 yılında ‘Hayır' diyenlerin oranı yüzde 50 iken, 2009 yılında yüzde 71'e çıktı.
''Laik kesimden insanlar hayatlarını serbestçe yaşıyor mu?'' sorusuna karşılık olarak da 2006 yılında yüzde 79 olan 'evet' oranı, 2009 yılında yüzde 86'ya çıkarken, ''bugün Türkiye'de laik kesimden insanlara baskı yapılıyor mu?'' sorusuna verilen yüzde 83 'Hayır' cevabı da yüzde 87'ye yükseldi.
Yani dindar kesim de laik kesim de üzerlerindeki baskıların azaldığını ve hayatlarını geçmişe kıyasla daha serbestçe yaşadıklarını söylüyor. Peki bu sonuçlar Türkiye'nin gerçek tablosunu mu yansıtıyor?
İşte yorumlar...
GÜLİN YILDIRIMKAYA
gulinyildirimkaya@haberturk.com
Kemikleşmiş yargılar devam ediyor
Prof. Dr. Ersin Kalaycıoğlu
Sabancı Üniversitesi Sanat ve Sosyal bilimler Fak. Öğr. Üy.
Belirli maddelerde göze çarpan bir değişim var, örneğin ''Türkiye'de dindar insanlara baskı yapılıyor mu?" sorusuna verilen yanıtlarda. Burada işaret edilen baskı türbana yönelik baskılardır ve araştırmaya katılan kişiler bu anlamda baskının azaldığını söylüyorlar. Ama genel anlamda baktığımız zaman 1999, 2006 yıllarında yapılan araştırmalar neyse 2009'daki araştırma da aynı şeyi söylüyor. Kemikleşmiş, değişmez temel yargılar halen devam ediyor. Tek bir soruya değil genele odaklandığımız zaman sonuç bu.
Muhafazakar kesime baskı azalırken, laik kesime olan baskı artıyor
Cüneyt ÜLSEVER
Hürriyet Gazetesi Yazarı
Mahalle baskısı kavramı, muhafazakar kesimin laik hayat tarzını benimsemiş kişiler üzerinde kurdukları baskıyı niteliyor. Dindarlar üzerindeki baskının azalması başka, dindarların mahalle baskısı uygulaması başka kavramlar. Bu araştırmanın sonuçlarına göre kendilerine yapılan baskı azalmış ama kendilerinin yaptıkları baskının durumu konusunda herhangi bir bilgi yok. İslami hassasiyeti yüksek bir hükümetin başa geldiği düşünülürse muhafazakar kesimin kendileri üzerindeki baskının azaldığını düşünmeleri çok doğal. En azından hükümet baskıcı bir tavır koymuyor, Cumhurbaşkanı eşi, Başbakanın eşi muhafazakar giyim tarzlarıyla bu yaklaşımı desteklerken muhafazakar halkın da kendini daha rahat hissetmesi normal. Benim de kişisel yorumum, muhafazakar hayat tarzını benimsemiş ve bu çerçevede yaşayan, giyinen insanların etrafta görünme özgürlüğü artmıştır. Eskiye oranla daha rahat belli muhitlere girip çıkabilme özgürlükleri artmıştır. Tersten mahalle baskısı yani laik kesimin onlar üzerinde kurdukları baskı; Bağdat Caddesi'nde gezemezsin, Valikonağı'nda dolaşamazsın baskısı azalmış olabilir. Ancak muhafazakar kesimin modern hayat tarzını benimseyenlere uyguladıkları mahalle baskısının azaldığına dair bir şey yok. Şerif Mardin ve Binnaz Toprak'ın araştırmalarına göre mahalle baskısı Anadolu'da şiddetle artıyor hala. Ben de aynı fikirdeyim. Diğer tarafa- muhafazakar kesim- dayatma azalmak durumunda kalırken, öbür tarafa- laik kesim- dayatma artıyor.
İrtica paranoyası gitti, baskı altında hissetme bitti
Yeni Şafak Gazetesi Yazarı Özlem Albayrak:
10 yıl önceye kıyasla hem laik, hem de dindar kesimin kendini daha az baskı altında hissettiğini ortaya çıkaran araştırmanın sonuçları, sevindirici. Aynı 10 yıl önceki kaotik havaya bakıp, bir de Ergenekon operasyonlarıyla, ıslak imzalı darbe metinlerinin ortaya çıkarılmasıyla havası sönen psikolojik harekatçıların bugünkü sessizliklerine bakınca, ortaya çıkan sonuç bendenize hiç şaşırtıcı gelmiyor.
Hatırlayalım, 10 yıl önce Fadime Şahin gibi karikatürleri çıkaranlar, medyada namaz kılanı, baş örteni insanlık suçu işlemiş gibi gösterenler, dini pratikleri hayatlarında hiç duymamış gibi yapanlar, bugün aynı kamplaştırıcı tavırlar içinde değiller. Hem darbe planlarının ortaya çıkarılması, hem de bu planlara bir şekilde iştirak edenlerin yaptığının yanına kâr kalmayacağının anlaşılması, eski pervasız saldırganlığın önünü kesti. Artık aklı başında herkes "Malezya, İran Olur muyuz?", "Muhafazakarlaşıyoruz" ya da "Mahalle Baskısı" türü tartışmaların psikolojik harp mahsulleri olduğundan, toplumun kalbine paranoya zerketmek amacıyla imal edildiğinden emin.
Başörtüsü sorunu çözülmediği halde, ibadet özgürlüğü yer yer sorun olmaya devam ederken, laikçi teyzeler hala sokaklarda örtülüleri taciz ederken, dindar kesimin neden 10 yıl öncesine göre daha az baskı altında hissettiğine gelince... Bunun sebebi de, kutsallarına saygısızlık etmeyen bir ekibi nihayet yönetimde görmeleri herhalde. Dindar kesim, A)-Ramazan'da kameralara baka baka bir bardak suyu kafaya diken bir Cumhurbaşkanı+başörtüsü yasağı mı, yoksa B)- Özel hayatında dindar Cumhurbaşkanı+başörtüsü yasağı mı şıklarından ikincisini ehven-i şer olarak görüyor herhalde.
Türk toplumu normalleşiyor, muhafazakar kesim ile laik kesim aynı mahallede yaşamaya alışıyor
Ali BULAÇ
Zaman Gazetesi Yazarı ve Sosyolog
Bu araştırmaların toplumun genelinde olan biteni tam olarak vermesi beklenemez ama üç aşağı beş yukarı bir fikir verebilirler. Bu ve daha önce yapılan araştırmalardan anladığım, Türk toplumu giderek normalleşiyor. Hem dindar, hem de laik kesim birbirlerine daha hoşgörülü davranmaya başlıyorlar, bu sevindirici olan bir şey. Araştırmada ayrıca laik yaşam tarzı üzerinde baskı olduğunu söyleyenler %10'luk oranda temsil ediliyor, dolayısıyla diğer kesimde de o kadar ciddi bir durum mevcut değil. Ama elbette %1 baskı olması bile her iki taraf için doğru değil, bu rakamı küçümsemiyorum. Türkiye'nin normalleşmekte olduğunu, muhafazakar ve laik kesimin farklı yaşam biçimlerine alıştığını, aynı mahallede yaşamaya çalıştıklarını düşünüyorum.
