Siber mahkûmlar 8-12 yaş grubunun yarısı tehlikede
Teknolojinin hayatımıza kattığı kolaylıkları konuşmamızın üzerinden uzun zaman geçmeden, bu işin karanlık tarafını daha fazla konuşur olduk farkında mısınız?
Bu yıl 9’uncusu düzenlenen Turkcell Teknoloji Zirvesi’nde en ilgi çeken konulardan biri DQ, yani Dijital Zekâ projesi idi. Dijital dünyayla kontrolsüz etkileşimi büyük tehlike arz eden çocuklar ve bunun için çözüm önerileri, gün boyunca en çok konuşulan konulardan biri oldu. Günün sonunda Turkcell Genel Müdürü Kaan Terzioğlu, DQ Enstitüsü kurucusu ve CEO’su Dr. Yuhyun Park ve Milli Eğitim Bakanlığı Bilgi Teknolojileri ve Stratejiden Sorumlu Müsteşar Yardımcısı Doç. Dr. Hilmi Çolakoğlu ile bir araya geldik. DQ Enstitüsü’nün bulgularını, -abartısızdehşete düşerek dinledik. Üstteki tablolarda da göreceksiniz. Çocuklar, sokaktan eve zorla girecekleri yaşta eve kapanıyor. 8-12 yaş çocuklarının açık havada geçirdikleri süre, cezaevindeki mahkûmlardan daha az. Ve bu çocukların yüzde 56’sı siber risklere maruz kalıyor. Türkiye’deki oran yüzde 47. Dijital dünyada filtresiz, sansürsüz ve sınırsız içerik var. Şiddet içerikleri, yalan haberler, nefret söylemleri, güvenlik ihlalleri, siber zorbalık ve radikalleşme, cinsel içerik indirmek veya yabancılarla cinsel sohbetler çocuklar için tehlike oluşturuyor. DQ Enstitüsü, çocukların teknolojinin esiri değil, ustası olması için çalışıyor.
3 KURUM BİR ARAYA GELDİ
Turkcell ile DQ Enstitüsü’nü buluşturan, Dünya Ekonomik Forumu olmuş. Güney Kore altyapısı gereği teknolojik açıdan ileride, her evde fiber elektriğin ve en hızlı internet şebekesinin olduğu, elektriğin hiç kesilmediği bir ülke olarak teknolojinin çocuklar üzerinde etkilerini Türkiye’den daha önce deneyimlemiş. DQ Enstitüsü, Turkcell ve Milli Eğitim Bakanlığı işbirliğiyle 17 milyon öğrenci ve 1 milyon öğretmenin bu konuda bilinçlendirilmesi için bir proje oluşturmuş. 2018-2020 yılları arasında kapsamlı bir çalışma yürütülecek. Önce testler Türkçe’ye çevrilecek. Aynı zamanda öğretmenlerle pilot çalışmalar gerçekleştirilecek, veliler eğitilecek ve akademisyenlerin bilinç düzeyleri artırılacak. Bilinç düzeyinin artırılmasında konuyla ilgili ayrı bir ders koymak yerine, mevcut derslerin içerisinde gerekli mesajların gerekli zamanlarda verilmesi planlanıyor. Ancak öğretmen adayları ayrıca ders eklenerek de eğitilecek. Bu eğitimler, Türkçe konuşulan diğer ülkeler ile Ukrayna ve Belarus’ta da hayata geçirilecek.
***********
HAFTANIN BİR GÜNÜNÜ ‘DİJİTAL’DE GEÇİRİYORLAR
2020 yılına kadar 725 milyon 8-12 yaş arasındaki çocuğun dijital dünyada olacağı öngörülüyor. Yine 2020’ye kadar 390 milyon 8-12 yaş arası çocuğun risk altında olacağı hesaplanıyor. Dijital riskler, bilgi ve haberleşme teknolojileri (ICT) gelişmiş ülkelere kıyasla bilgi ve haberleşme teknolojileri gelişmekte olan ülkelerde daha büyük bir sorun. Türkiye’de de 8 -12 yaş arası çocuklar haftada 24 saatlerini -ders çalışma ve ödev yapma dahil değil- sadece eğlence amaçlı olarak dijital dünyada geçiriyor. Bu rakam dünya genelinde haftada 32 saat. Bu süreler uzadıkça da siber risklerle karşılaşma oranı daha da artıyor.
EĞİTİMLE DİJİTAL ZEKÂ ARTIYOR
İşte 8-12 yaş aralığı, bilinçlendirme çalışmalarına başlamak için en uygun yaş olarak tanımlanıyor. Doğru-yanlış farkının gelişmeye başladığı bu dönemde çocukların farkındalığını geliştirmek çok önem taşıyor. DQ eğitimi ile çocukların kazanacağı 8 dijital yetkinlik; dijital vatandaşlık kimliği oluşturma, ekran zaman yönetimi, siber zorluklarla baş etme, siber güvenlik yöntemi, dijital empati, dijital ayak izi, eleştirel düşünme ve kişisel güvenlik yönetimi olarak sıralanıyor.
DQ eğitimi alan çocukların dijital zekâlarının yüzde 10 arttığı ve siber riske maruz kalma oranının yüzde 15 azaldığı da araştırmalarla kanıtlanmış.
***********
3 SONUÇ
- Çocuğun davranışları değişmeye başlıyor. Uyumuyor, okulda uyuyakalıyor. Kitap okumuyor. Anne-babayla göz göze gelmiyor. Agresif davranışlar sergiliyor.
- Siber zorbalığa maruz kalan çocuklarda depresyon vakalarına daha sık rastlanıyor. İntihara eğilimleri de yüzde 10 oranında artıyor.
- Ödevler hariç, eğlence amaçlı olarak haftada 24 saati ekran başında geçiren çocuk sokağa çıkmıyor, sağlığı bozuluyor. Çocukların açık havada geçirdikleri süre mahkûmlardan daha az.
