Sosyal / Toplumsal Psikoloji nedir?
Sosyal psikoloji, bireylerin düşünce, duygu ve davranışlarının başkalarının gerçek, düşlemsel (hayali) ya da örtük varlığından nasıl etkilendiğini anlamaya ve açıklamaya çalışan bilimsel bir alandır. Diğer bir tanıma göre de sosyal psikoloji "İnsanların başka insanlar hakkında nasıl düşündüklerinin, onları nasıl etkilediklerinin ve onlarla nasıl ilişki kurup etkileştiklerinin bilimsel olarak araştırılıp incelenmesidir".
Başkalarının fiziksel varlığı, aktardıkları bilgiler, tutumlar ve üyesi oldukları gruplara yönelik duyguları toplumsal süreçler yoluyla insanları derinden etkiler. Öte yandan, insanların kendi algıları, anıları, duyguları ve güdüleri de bilişsel süreçler yoluyla onları güçlü bir biçimde etkiler. Dolayısıyla sosyal psikoloji başkalarının varlığının birey üzerindeki davranışsal etkileri yanında, başkalarının etkisiyle çok az ilişkili bireysel bilişsel süreçler üzerine de odaklanır. Örneğin diğer insanları nasıl algılıyoruz, çevremizden gelen toplumsal bilgilerden nasıl çıkarsamalar yapıyoruz, toplumsal şemalar nasıl biçimleniyor ve işlevleri nelerdir gibi. Toplumsal ve bilişsel süreçlerin etkileri birbirinden ayrılamaz, iç içe geçmişlerdir. Özetle sosyal psikologlar başkalarının varlığının bireyin davranışı üzerindeki etkilerinin yanında, bireylerin diğer insanlar, toplumsal gruplar, toplumsal roller ve toplumsal ortamlarda kendi deneyimleri hakkındaki yargılara nasıl vardıklarını da araştırırlar.
Yukarıda verilen iki tanımda da sosyal psikolojinin araştırmalarını bilimsel yöntemlerle yaptığına, diğer bir deyişle bir bilim olduğuna işaret edilmektedir. Sosyal psikolojinin en çok kullandığı bilimsel yöntemler deneysel ve ilişkisel (korelasyonel) yöntemlerdir ve verilerinin yaklaşık yüzde 75'inin deneysel çalışmalardan geldiği söylenebilir. Sosyal psikolojinin araştırma konuları arasında sosyal algı, sosyal biliş, benlik, ön yargı, tutumlar, kişiler arası sevgi ve çekicilik, özgeci davranış, gruplarda davranış, kişiler arası ilişkiler, saldırganlık, toplumsal etki ve benzerleri sayılabilir.
YAZAR
Ali Dönmez
