Hamas ve İsrail arasında tarihi yazışmalar

İsrail ordusu daha fazla rehinenin serbest bırakılması için ateşkesin bir kez daha uzatıldığını açıkladı. Bu haber cayır cayır bir yangının ortasında birkaç damla suya sevinmek gibi olsa da geçen hafta sonundan beri silahların susmuş olması bir nebze de olsa talihsiz Gazzelileri rahatlattı.

Son yazımda İsrail-Filistin barışına ömrünü vakfetmiş, 2006 yılında kaçırılan İsrailli asker Gilad Shalid’in serbest bırakılması için İsrail ile Hamas arasında yürütülen 5 yıllık görüşmelerde Hamas ile temas kuran başmüzakerecilerden biri olan, uluslararası arabulucu Gershon Baskin’in bu seferki rehine operasyonu öncesi Hamas’ın sözcüsü ve yöneticisi Gazi Hamad ile yaptığı yazışmaların bir bölümünü bu köşeye taşımıştım.

Hamas’ın ruh halini ve savaşın nereye evrileceğini anlamak açısından tarihe ışık tutacak nitelikte olan yazışmalara bugün kaldığım yerden devam ediyorum.

14 Ekim Cumartesi

Baskin: Gazi kadınlar, çocuklar, yaşlılar ve hastalar ile İsrail hapishanelerindeki tüm kadınlar ve çocukların takası için şimdi bir anlaşma yapılabilir. Cezaevinde 43 kadın ve 190 reşit olmayan genç var. Şayet Hamas istekli olursa bir anlaşma yapılabileceği yönünde işaretler alıyorum.

Muhammed el Emadi (Katar) ile konuş, bir anlaşma yapılsın kadınlar, çocuklar yaşlılar ve hastalara karşılık sizin kadın ve çocuklarınız ve insanların gıdaya ve ilaca erişebilmesi için insani ateşkes.

Reuters’a göre Hamas şu an İsrailli kadın ve çocukları İsrail hapishanelerindeki 36 Filistinli kadınla takas etmek için pazarlık yapıyor. Katar’ın arabuluculuğunda ve ABD’nin koordinasyonunda yapılan görüşmeler olumlu yönde ilerliyor. Ancak hala yakın bir sonuç ihtimali yönünde haber yok.

Böyle bir anlaşmayı destekliyor musun?

Umuyorum sen ve ailen hala hayattadır. Bugün Ali Kadi’yi öldürdüler. (Hamas’ın komutanlarından-na) Eşimin kuzeni Sasoon Nouriel’i 2005’te Kadi öldürmüştü.

15 Ekim Pazar

Baskin: Sizin taraf rehine ve tutuklu takası için hazır mı? Kadınlar, çocuklar, yaşlılara karşı kadınlar ve çocuklar bir de 48 saatlik ateşkes?

Şayet Filistinli kadın ve çocuk tutukluların serbest kalması için bir anlaşma istiyorsanız bunu yapabilirim, bununla ilgili karar vericiler ile kontak halindeyim. Bu sizin tarafa bağlı. Kısa bir ateşkesi de kapsayabilir. Bu Hamas’ın elinde, kara operasyonundan önce yapılabilir.

Senin taraftan bir işaret var mı?

16 Ekim Pazartesi

Baskin: Haniye Tahran’da. İranlılar şimdi Hamas’ın tam ateşkese karşılık tüm rehineleri serbest bırakacağını söylediler. Bence bu işi dondurur. Ama Katarlılar görüşmeler yapıyorlar. Sizinle ve Amerikalılarla konuşuyorlar. Amerikalılar İsraillilerle konuşuyor. Her şey çok komplike. Katarlılar İsrail ile direk konuşmalı. Söyle onlara. Ben onları doğrudan Eizencott ya da Gal Hirsch ile görüştüreyim. Daha hızlı hareket edelim.

Gazi hadi küçük anlaşmaya bastıralım. Rehinelerle ilgili doğru olanı yap. Ateşkes için bastıracağım.

17 Ekim Salı

Baskin: Günaydın, bir anlaşma istiyor musun? Seninle dürüst ve direk konuştuğum için bana kızgın mısın? O yüzden mi artık konuşmuyorsun?

18 Ekim Çarşamba

Baskin: Gazze’deki hastane saldırısı savaş suçu. Kim yaptıysa, İsrail’in dediği gibi Filistinliler ya da Cihad ya da kimse suçunu itiraf etmeli. Şayet kasıtlı ise bu daha da korkunç.

İsrail’deki karar vericilere ulaşmak için çok kanalın var mı? Sana daha önce işe yarayan kanalı kullanmanı öneriririm.

21 Ekim Cumartesi

Hamad: Dün sizin ordunuz 352 masumu öldürdü! İyi cevabın bu mu!!

Baskin: Bu bir savaş, sen de biliyorsun. Sonraki adımlar neler? Ateşkes ve sivil rehineler. Bu ölümleri durdurmamız gerek. Dün biri yazmış: Gazze’de roketler hariç her şeyin bitmesi çok ilginç diye. Gazi nasıl ilerleyeceğiz?

Hamad: Hayır, Gazze’ye yapılan ağır saldırılar rehinelerle ilgili tüm çabaları gölgeliyor.

Baskin: Hala ateşkes karşılığı sivilleri serbest bıraka taraftarı mısınız?

Hamad: Öyle sanıyorum. Senden resmi bir teklif alırsam liderliğe iletirim.

Baskin: Bu mesajı iletiyorum.

( Bir süre sonra Hamas’ın askeri kanadı Telegram’dan 2 İsrail Amerikalı kadını serbest bırakacaklarını açıkladı.)

Baskin: Bu iki kadının hikayesi nedir? İsrail tarafı Hamas’ın teklifini ver bunu karar vericilere ileteyim diyor.

Hamad: Ben bir cevap alacak mıyım?

Baskin: Şayet bana resmi bir teklif iletirsen evet. Ben onlara göndereceğim ve buradan ilerleyeceğiz. Arapça gönderebilirsin.

Hamad: Sence gerçekten ciddiler mi? Nihai ateşkese karşılık siviller?

Baskin: Bence teklife son derece ciddi yaklaşacaklar. Bu anlaşacakları anlamına gelmez. Bana resmi olan ve liderliğin pozisyonunu gösteren bir şey gönder.

Hamad: Sence teklifi önce Katarlılara götürebilir miyiz? Onlar size iletse?

Baskin: Anladığım kadarıyla Katarlılar doğrudan İsrail ile konuşmuyorlar. Amerikalılara veriyorlar, oradan geliyor. Şayet son birkaç günde bir şeyler değişmediyse…

Hamad: Sizin taraf ciddiyse bizimkilere meseleye ciddi yaklaşmalarını söylerim. Zaman kaybetmek istemiyorum.

Baskin: İsrail rehineleri geri istiyor. İnsan hayatından bahsediyoruz. Kaybedecek zaman yok.

Hamad: Karar vericilerle iyi ilişkilerin var mı?

Baskin: Evet, mesajları direkt savaş kabinesindekilere iletiyorum. İsrail istisna olmadan tüm sivilleri istiyor. Zaman daralıyor. Kara operasyonundan sonra farklı bir durum olacak. Birlikler girmeye hazır. Gelecek emiri bekliyorlar. Ateş gücü Hamas’ın şimdiye kadar gördüklerinden çok daha fazla olacak. Bir anlaşma yapmak için zaman daralıyor Gazi. Çok daha fazla ölüm ve yıkım yolda. Bunu durdurmaya çalışalım. Sivillerin salıverilmesini istiyoruz.

Hamad: Hava saldırıları zaten yeterince ölümcül ve güçlü, tanklar daha ne yapabilir ki? Gershon şundan emin ol, korkmuyoruz. Sizin tarafın tam ateşkes karşılığı sivillerin bırakılması konusunda emin olmamız lazım.

Baskin: Gazi önerim bunu gerçekleştirmek için bastırmamız. Müzakereler her zaman komplike ve zordur. Kimse ilk adımı atmak istemez. Ben resmi görevli değilim. Kullan beni. Deneme ile kaybedecek hiçbir şeyimiz yok.

21 Ekim Cumartesi

Baskin: Bana resmi bir teklifle gel de bastıralım.

22 Ekim Pazar

Baskin: Liderliğin onayladığı ve bana önerebileceğin bir teklif var mı?

Hamad: Hala bekliyorum.

Baskin: Ok, ben sürekli online’ım.

Hamad: Şimdi Haniye ile konuştum. Bana geri dönecek, teklif konusunda çok ciddi.

Konuyu değerlendirmek için Gazze ile iletişime geçeceğiz.

Baskin: Güzel

Hala bir şey yok mu? Her geçen saat Gazze’de daha çok kişi ölüyor. Bir şeyler yapabilme şansımız ne kadar?

Hamad: Bir cevap almak için uğraşıyorum.

Baskin: Güzel. Umarım kısa süre içinde alırız. Şayet sizin taraf Katarlılara bir teklif verirse onlar da Amerikalılara İsrail’e vermek üzere bu teklifi iletirse İsrail’de kime bu teklifin geldiğini bilmem lazım ki karar vericilere baskı yapabileyim.

Senin taraftan hala haber yok mu? Teklifi Katar’a verdiler mi?

Hadi Gazi şu işi yapalım… Anlaşmayı ne engelliyor? Gazi?

Hamad: Gershon ben de bizim taraftan bir yanıt alma konusunda senin kadar heyecanlıyım.

23 Ekim Pazartesi

Baskin: Günaydın, bir gelişme var mı?

Hamad: Günaydın, bugün bir cevap almayı umuyorum.

(Aynı gün telefonda bana teklifi Katarlılara ilettiklerini söyledi. Ben İsrail tarafı ile nasıl bir mesaj aldıkları konusunda konuşacağımı ve Katar’ın ilettiği teklifin Hamas yönetimi tarafından onaylandığını ilettim.)

Baskin: Gazi mesajım savaş kabinesine gitti.

Hamad: Bir şey bekliyor musun?

Baskin: Evet. Ben ve diğerleri bir anlaşma için bastırıyoruz. Senin taraftan bir duyum aldın mı?

Hamad: Bu doğru mu? İ24News Özel: Kızıl Haç çift vatandaşlığı olan 50 rehineyi karşılamaya gidiyor.

Baskin: Bilmiyorum. Tel Aviv’deki Mısırlı istihbaratçı arkadaş dün geceyarısı beni aradı ve Tel Aviv’deki Kızıl Haç Başkanı'nın telefonunu istedi. Ona verdim. Bunu bilecek olan sensin, ben değilim. Bence doğru değil ama göreceğiz.

Al Arabiya pazartesi günü farklı ülke vatandaşlığı olan rehinelerin serbest bırakılmasının saatler içinde olabileceğini söyledi. Hamas lideri Halid Meşal Sky News’a İsrail Gazze’deki hava saldırılarını azaltırsa rehinelerin bırakılabileceğini söyledi.

Sivillerin geri kalanına ne olacak?

Peki ya diğer 220 rehine?

Wall Street Journal Hamas’ın yakıt ve ateşkes talebinde bulunduğunu yazdı. Sende ne bilgi var?

Görünüşe göre Mısırlılar El Kassam Tugayları ile temasta. Katarlılar Gazze’deki ve Doha’daki politikacılarla konuşuyorlar, doğru mu?

24 Ekim Salı

Baskin: Günaydın. Mısırlılar dün anlaşmayı yaptılar. Kim devrede? Katar mı Mısır mı? Kassam kiminle konuşuyor? Anlaşmayı zorlaştıran yakıt meselesi miydi? Ya da başka bir şey mi?

Konuşabiliyor musun? Mümkün bir anlaşma yapmak için zaman daralıyor. Ne yapıyoruz?

Hamad: Gershon benden istediğin şeyi sana gönderdim ve sen hiçbir şey yapmadın. Top sende.

Baskin: Gazi İsraillilerin Katar’dan gelen teklifin içinde başka şeyler de olduğunu söylediğini aktardım. Sadece ateşkes değil. Şayet diğer isteklerden vazgeçerlerse bir anlaşma sağlanabilir.

Bence sizin politik taraf dağınık durumda. Kassam kontrolü ele almış ve onlar karar veriyor.

Ben teklifi ilettim. Katar’dan teklifi aldılar ve senin bana söylediğin ve Katar’dan gelen aynı değildi.

Ben insanlarımızı geri getirmek ve Gazze’deki saldırıları durdurmak için bir anlaşmaya varmamızı istiyorum. Birlikte çalışmalıyız.

Denemekten vazgeçme.

Şayet işleri tıkayan mevzu yakıt ise Hamas Gazze’ye giren yakıt tırlarının Katar, Mısır ve Kızıl Haç denetiminde doğrudan hastanelere gitmesini kabul ediyor mu? İsrail Hamas tarafından el konulmadığı sürece tırları bombalamayacak. Ne dersin? Şayet hastanelere yakıt istiyorsanız bir çözüm bulabiliriz.

Hamad: Evet sadece hastaneler için yakıta ihtiyacımız var. Tüm garantileri vermeye hazırız.

Baskin: … İsrail’den aldığım mesaj rehineler için ateşkes. Hamas’ın yakıtı var, bunu hastanelere vermelisiniz. Ateşkes istiyorsunuz anlaşma bu.

Hamad: Gershon sen benimle oynuyorsun! Seninle dürüstçe konuştum bizim tarafta problem yok dedim ama sen sizin taraftan bir yanıt getirmedin. Mesajlara değil kararlara ihtiyacım var.

Baskin: Yakıt sorununun çözümü için bir formül üzerine bastırıyorum. Ben bu işi çok ciddiye alıyorum, hayat kurtarmak istiyorum.

Hamad: Evet hayatları kurtarmak için acilen yakıta ihtiyacımız var.

Baskin: Bunu biliyorum….

25 Ekim Çarşamba

Baskin: Hamas’ı bir anlaşmaya varmaktan alıkoyan ne? Bugün bunu bilmem gerekiyor. Saat ilerliyor. Bugün çözelim bu işi.

Teklifim aşağıda:

Hamad: Bu kimin teklifi?

Baskin: Benim. Sizin taraf kabul ederse bizim karar mercilerine göndereceğim...

Belki son gelişmelerden haberin yoktur? Ne zamandır Beyrut’tasın? Ben senin tüm bu zaman zarfında Gazze’de olduğunu sanıyordum. Tüm bu 3 ay boyunca Beyrut’ta mıydın?

Konfirme eder misin?

Katar’la gelişme var mı? Anlaşmayı engelleyen ne?

Gazze’deki saldırılar hızlanıyor. Ateşkes derhal olmalı. Rehinelere ne olacak?

Hamad: Sadece kuru sözler veriyorsun aksiyon yok. Zamanımı boşa harcamak istemiyorum.

Baskin: Ben sana bu anlaşmayı engelleyen ne diye sordum. Şayet sorun İsrail tarafındaysa bastırabiliriz. Sizin insanlarınız ölüyor, bunu durdurmak istiyorum. Arouri diyor ki tutuklu takası olmadan rehine takası da olmaz. Bu pozisyon değişikliği demek. Kim oyun oynuyor? Siz mi biz mi?

26 Ekim Perşembe

Baskin: Bugün ateşkes olur mu?

Gazi beni ciddiye al. Yardım edebilirim. Anlaşmanın nerede tıkandığını bilsem çözmeye çalışırım.

Benim kanaatim El Kassam’ın ipleri eline aldığı ve siz Beyrut ve Doha’dakiler sadece izliyorsunuz.

Hamas saldırısı olduğunda Avrupa’daydım. Uçuşlar iptal edildi ama bir yolunu bulup eve döndüm. Savaştayken evde olmamam düşünülemez. Sen neden kendi insanlarınla birlikte değilsin?

Bu Hamad’ın açtığı son mesajdı. Daha sonra iletişim kesildi. 1 Kasım’da Lübnan Televizyonu'na bir röportaj verdi ve Hamas’ın saldırısını tamamen savunan sözler söyledi. İsrail’i yok edene kadar çok daha fazla saldırı gerçekleştireceklerini ekledi.

Gershon Baskin 17 yıldır kontakta olduğu Hamas yöneticisi ve sözcüsü Gazi Hamad ile temasını Hamad’ın Lübnan televizyonuna verdiği sert röportajdan sonra kesmiş.

Baskin 17 yıldır tanıdığı adamın Gazze’deki kendi halkını terk eden ve birine dönüştüğünü artık aynı kişi olmadığını söyledi.

Bu yazışmalar bence 7 Ekim'den beri devam eden Gazze’deki savaşın dinamiğini anlamak, rehinelerle ilgili süreci değerlendirmek ve gelecek projeksiyonu yapmak için çok önemli birer tarihi belge.

Aynı zamanda arabuluculuk dinamiğini görmek açısından da yazışmaların önemli bir kaynak olduğu kanaatindeyim.