SOCAR, yatırım planı için plan yapacak!

Halihazırda İzmir Aliağa’daki PETKİM’in üretim kapasitesi 2 yıldır kapalı olan fabrikalar sebebiyle yüzde 30’a kadar düşmüş durumda. Halka açık PETKİM’in çoğunluk hisselerinin sahibi SOCAR yetkilileri ise bu konuya bir açıklık getirmiyorlar. Net cevap vermiyorlar.

SOCAR Türkiye CEO’su Elçin İbadov ile Rafineri ve Petrokimya İş Birimi Başkanı, PETKİM Genel Müdürü Kenan Mirzayev, yaptıkları basın toplantısında uzun süredir konuşulan ‘Master Plan’ projesi için proje hazırladıklarını anlatmışlar. Henüz ortada net bir yatırım kararı ve ona bağlı bir plan söz konusu değil. Ama bir plan için çalışma yapılıyormuş. Olumlu çıkarsa değeri 7 milyar doları bulacak yatırım yapılacakmış. Ya plan olumlu çıkmazsa en olacak?

SOCAR Türkiye CEO’su İbadov’un açıklaması şöyle;

“Türkiye’nin petrokimya geleceğini şekillendirecek ‘Master Plan’ projemizle üretim kapasitesini artırmayı, dışa bağımlılığı azaltmayı ve çevre dostu bir yapıyı hayata geçirmeyi hedefliyoruz. Bu proje, SOCAR Türkiye’nin sanayi ve ekonomiye katkı sağlama misyonunun somut bir göstergesidir.”

Bir daha anlatayım SOCAR yetkilileri belki açıklayıcı cevap verir. Madem petrokimya yatırımının geleceğine inanıyorsunuz, Türkiye’nin bu alanda dışa bağımlılığını azaltacağını düşünüyorsunuz, PETKİM ile Star Rafinerisi arasındaki en önemli bağı, hammadde anlaşmasını neden bitirdiniz? Niçin PETKİM’in üretim kapasitesini yüzde 30 düşürüp, Türkiye’yi bu alanda dışa bağımlı hale getirdiniz? Türkiye’nin zor günlerinde dış ticaret açığına neden destek oldunuz?

Elçin İbadov’un açıklamaların kulak vermeye devam edelim;

“Star Rafineri, Petkim ve SOCAR Depolama, alanlarındaki çalışmalarımıza ek olarak, İstanbul Havalimanı’na jet yakıtı tedariği konusunda önemli bir ihale kazandık. Bu gelişmeyle birlikte İstanbul Havalimanı’ndaki uçaklara sağlanan yakıtın önemli bir kısmını SOCAR Türkiye olarak biz tedarik edeceğiz.

Stratejik planımızın ilk ve en önemli ayağı, üst düzey entegre bir rafineri ve petrokimya şirketi olmaktır. Dünya genelindeki örneklere baktığımızda, rafineri ve petrokimya şirketlerinin entegre olarak faaliyet gösterdiğinde daha başarılı olduğunu gözlemliyoruz. Tek başına faaliyet gösteren şirketlerde ise verimlilik kayıpları yaşanabiliyor.”

Anlamakta gerçekten güçlük çekiyorum. Madem SOCAR’ın üst düzey entegre bir rafineri ve petrokimya şirketi olma amacı varsa PETKİM niçin kapanma noktasına getirildi? Acaba çalışan son fabrikalarının ömrü yeni yatırım planına yetecek mi? Bu konuda da net bir açıklama lazım!

Olası yeni petrokimya yatırımı için rakam bile açıklanıyor, ama mevcut işleyen PETKİM’in geleceği hakkında tek cümle kurulmuyor! Halbuki SOCAR’ın varlık sebebi PETKİM. Kapanması halinde SOCAR’ın ve STAR Rafinerisi’nin geleceği de her açıdan tehlikeye girmez mi?

SOCAR yetkilileri ‘Master Plan’ projesiyle hem yeni üretim ünitelerinin kurulmasını hem de mevcut tesislerin modernizasyonunu planladıklarını söylüyorlar. Bahsedilen yatırımın da yaklaşık 7 milyar dolar civarında olacağını tahmin ettiklerini söylüyorlar. Ancak böyle bir yatırım kararı için SOCAR Yönetim Kurulu’nun karar vermesi gerekeceğini belirtiyorlar. Yatırımın teknik ve ekonomik detayları netleşmesi de yaklaşık 18 ila 24 ay sürecekmiş. Bu çalışmaları tamamlandıktan sonra 2026 sonunda SOCAR Yönetim Kurulu’na nihai karar için sunulması planlanıyormuş.

Görüldüğü gibi fazlasıyla zaman yayma yaklaşımı söz konusu. SOCAR yöneticileri, rafineri ve petrokimya üretim tesisi sahibi tecrübesiyle 2018’de BP ile ortak yatırım yapmak için imzalar atmıştı. Sene olmuş 2025 ve halen daha Master Plan’dan bahsediliyor! 2018’deki yatırım planları, projeksiyonlarına ne oldu?

SOCAR yöneticilerine yaptıkları basın toplantısı sonrası şu soruları bir kez daha yönelteyim;

Öte yandan SOCAR’ın havalimanına jet yakıtı vermek, sürdürülebilir jet yakıtı üretmek, depolama kabiliyetini artırmak gibi projeksiyonları Azerbaycan ve Türkiye için de önemli ve değerli. Bende uzun zamandır bu hususlara dikkat çekiyorum. Ancak anlamadığım bir şekilde SOCAR, bir türlü Türkiye’de ticari konulara odaklanamıyor. Üretim ve yatırımdan imtina ediyor. Basın toplantısındaki muğlak açıklamalarıyla da beni teyid etmiş oldular. SOCAR yöneticilerinin bu konulara da açıklık getirmesini bekliyorum…