Barcelona teknoloji rüzgârında biz neredeyiz?

Dünyanın en büyük teknoloji etkinlikleri her yıl Barselona’da GSMA Dünya Mobil Kongresi (WMC) ve Las Vegas’ta Consumer Electronics Show (CES) Kişisel Elektronik Şov gerçekleşiyor. Las Vegas’ta her yıl ocak ayında yapılan CES adından anlaşılacağı üzere konsepti farklı gibi olsa da Barselona ile benzerlikleri söz konusu.

Las Vegas’ta G. Kore gibi Uzak Doğulu teknoloji devlerinin etkinliği söz konusuyken Barselona’da açık ara Çin’in varlığı hissediliyor. Bir numaralı salonda Huawei’ye özel büyük alanı gezenlerin adeta başı dönüyor dersem yanlış olmaz. Las Vegas’ta otomotiv sektörünün elektrikle ve telekomünikasyon sektörüyle etkileşimi, yakınsaması, mobil cihazlarla hayatımıza giren iletişim ve bağlantının hayatın her noktasına nasıl temas ettiği canlı örnekleriyle sergilenmişti. Barselona’da ise gündem ‘Yapay Zekâ’ ve geleceğiydi. Gelecekte “Yapay Zekâ’nın hayatımızı nasıl etkileyeceği hem fuar alanındaki salonlarda teknoloji ürünleriyle sergilendi, tahminlere, öngörülere dayalı sunumlar yapıldı hem de konferans salonlarında uzmanlar görüşlerini, araştırmaları ve varsayımlarını paylaştılar. Açıkçası “Yapay Zekâ” ile bizleri nasıl bir geleceğin beklediğini kestirmek zor?

GSMA Mobil Dünya Kongresi’nde çeşitli havacılık projelerinin telekomünikasyon sektörüyle yakınsaması, 4,5G, 5G ve 6G haberleşme konseptleriyle geliştirilen yeni çalışma modelleri de sergilendi. Türkiye’nin ilk yerli ve milli 4,5G baz istasyonunu geliştiren ULAK Haberleşme de insansız hava araçlarında hizmet veren “Uçan Şebekesi / İHA PODU” tanıttı.

ULAK Haberleşme, aynı zamanda Türkiye’den katılan firmalar arasında büyük şirketlerin yer aldığı 2 nolu salonda özel stantta ürünlerini sergileyen tek firmamızdı. Önceden çeşitli teknoloji şirketlerimiz bu fuarda yer alıp, özel stantlarında ürünlerini tanıtırlardı. Bu fuarda Türkiye’nin daha az görünür olduğunu söylemek mümkün. Las Vegas’ta TOGG vardı, Barcelona’da bu boşluğu ULAK doldurdu.

ULAK İHA Haberleşme Şebekesi / İHA POD

ULAK Haberleşme ile Türk Havacılık ve Uzay Sanayi AŞ – TUSAŞ’ın birlikte, ANKA İHA üzerinde tasarlayıp, geliştirdiği ULAK İHA POD, sivil ve askeri haberleşme alanında kullanılmak üzere uygun kriterleri karşılayan tüm İHA’larda kullanılabilecek. Yerli, milli ve özgün olarak tasarlanan İHA tabanlı 4.5G haberleşme konseptinde çığır açan uçan şebeke “ULAK POD” anlık yüksek hızda veri, görüntü ve ses iletimi sağlıyor.

ULAK’ın İHA POD’u kapalı devre haberleşme şebekesi yetkinliği sunarken aynı zamanda gözetleme ve keşif hizmetleri sağlayarak deprem gibi acil durum bölgelerindeki koordinasyon ve müdahale çalışmalarının daha hızlı yürütülmesine katkı sunacak.

İHA’ların kanat altına entegre edilen ULAK İHA POD, baz istasyonları, sivil, kamu ve askeri tüm ihtiyaçlara cevap verebiliyor. Özellikle coğrafi zorlukların ve afet durumlarının olduğu ortamlarda etkin iletişim sağlamak için tasarlanan ULAK POD sistemi sadece bir operatöre değil, aynı anda 3 operatöre; Türk Telekom, Turkcell ve Vodafone’a hizmet ve iletişim sağlayabiliyor. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’nın Evrensel Projesi’nde olduğu gibi ULAK İHA Haberleşme Şebekesi Uygar da tüm operatörlere hizmet verebiliyor.

TUSAŞ’ın 30 saatten daha fazla havada kalabilen insansız hava aracı ANKA, ihtiyaç durumlarında ULAK 4,5G tabanlı İHA POD ile uçarak hizmet vermeye hazır hale getirildi. İlk çalışmalar, testler geçen yıl ANKA üzerinde gerçekleştirildi. Böylece TUSAŞ ve Baykar tarafından geliştirilen ve dünyaya ihraç edilen Türk İHA’ları yeni bir sisteme daha kavuşmuş oldu.

Özellikle Türkiye’yi sarsan büyük deprem sonrası ortaya çıkan iletişim ihtiyaçları çerçevesinde hareket eden TUSAŞ ve ULAK Haberleşme, herhangi bir acil durumda havadan kesintisiz iletişim hizmeti verebilmek için İHA POD’u tasarlayıp, özgün olarak geliştirdi.

5G’de Türk şirketleri de var!

ULAK Haberleşme’nin geliştirdiği Türkiye’nin ilk yerli ve milli 4,5G baz istasyonunda katkısı olan Türk Telekom’un iştiraki Argela fuarda önemli bir ödül kazandı. Yenilikçi çözümlerin ödüllendirildiği GTI Awards’ta ‘Yenilikçi 5G Hizmet ve Uygulama Ödülü’ kategorisinde birinci oldu. Argela, GTI Awards 2024’te, İHA ve Trafik Yönetim Sistemi ile ödüle layık görüldü.

Türkiye’den iki mobil operatör; Türk Telekom ve Turkcell, Huawei, Nokia, Ericson gibi çeşitli küresel teknoloji şirketleriyle önemli anlaşmalara imza attı. Türk Telekom bir yandan da iştirakleri kanalıyla özellikle 5G ve geniş bant iletişim için geliştirdiği ürünlerde yeni işbirliği ve ihracat anlaşmalarına imza attı. ULAK Haberleşme, ABD’den Keysight Technologies Inc. ve Türkiye’den Spark Ölçüm Teknolojileri A.Ş., 5G ve ötesi ile 6G teknolojilerine yönelik stratejik işbirliği protokolü imzaladı. Böylece özellikle kullanıma hazır hale gelen 5G ürünlerinin testlerini yetkin bir şirketle yapıp, piyasaya sunacak.

Son yıllarda Türkiye’nin dijital dönüşümünde adından bahsettiren Türk Telekom, 5G teknolojisi geliştiren Türk şirketlerinin ürünlerinin sisteme dâhil olmalarını sağlayacak önemli anlaşmalara imza attı. Türk Telekom'un teknoloji alanında yerli girişimleri hızlandırma programı PİLOT mezunlarından NaraXR’ın desteğiyle, 5G ile sanatın evrenselleşmesini sağlayacak uygulamalar Huawei standında dünyaya tanıtıldı.

Turkcell de kesintisiz haberleşme kalitesini artırmak için Amerikalı Lynk şirketi ile anlaşma imzalayarak mobil kapsamanın ve baz istasyonlarının olmadığı bölgelerdeki kullanıcılara SMS, ses, data servislerinin deneme çalışmalarını başlatma yolunda önemli bir adım attı. Böylece daha fazla Türkiye’yi kapsayacak. “Aradım ulaşamadım, telefon çekmiyor” gibi bahaneleri ortadan kaldıracak.

Şirketlerimiz 6G için de görüşmeler yaptılar. Türk Telekom, mobil, sabit ve bulut teknolojilerinde dünyanın önde gelen markalarından Nokia ile 5G, 5G-Advanced ve 6G teknolojileri kapsamında İyi Niyet Sözleşmesi (MoU) imzaladı.

Mobil havacılık sınırları zorluyor!

Barselona’daki Mobil Dünya Kongresi’nde, hava taksiler de yer aldı. ABD’li hava taksi üreticisi Joby, Güney Kore'nin önde gelen telekomünikasyon şirketi SK Telecom ile ortaklaşa olarak Avrupa'da ilk kez uçağının bir modelini sergiledi. Joby ve iletişim verilerini sağlayan SK Telekom, Güney Kore'deki şehirlere ve topluluklara emisyonsuz hava taksi hizmetleri sunmak için ortaklık kurmuştu.

Barcelona’daki fuarda dünyada gökyüzüyle sertifikalı olarak ilk buluşan uçan otomobil olacağı belirtilen ABD merkezli Alef, merak uyandıran modelini tanıttı. Fiyatı 300 bin dolar olan Alef’in ilk modeli iki kişilik olacak ve daha sonra 4 kişilik versiyonu da üretilecek. 8 pervaneli bir drone modelinin otomobile dönüştürülmüş haliyle Alef karada 360, havada ise 180 km mesafe kat edebilecek. Ancak Alef gibi çok projeye tanıklık ettiğim için bunun da çok başarılı olacağını sanmıyorum. Zira bir drone ne kadar otomobile dönüştürülebilirse o yapılmaya çalışılmış. Dolayısıyla ön ve arkada ızgaralı, hava geçiren kaportanın altında toplam 8 pervaneli, otomobilden büyük bir araç ortaya çıkmış. Karada kullanımı sıkıntı yaratacak bir araç olmuş. Havada daha iyi rakipleri olduğuna göre sadece karada otomobil gibi kullanım için tercih edilecek bir araç gibi durmuyor.

Çin merkezli Ehang’ın dünya çapında sertifikalı ilk hava taksi modeli EH216-S ise mobil bağlantı işbirliği yaptığı Birleşik Arap Emirlikleri’nin telekom şirketi Etisalat’ın standında tanıtıldı. Dikkatinizi çektiği üzere telekom şirketleriyle hava taksi üreticileri hizmet verdikleri ülkelerde mutlaka birlikte işbirliği yapmak durumundalar. Arka planda ise mobil iletişimin standartlarını belirleyen devasa şirketler var. Mesela Qualcoml ürünlerinin, çip setlerinin bulunmadığı mobil cihaz yok. Hareket eden her cihazın kontrolünün sağlanması için Qualcomm ve Intel gibi şirketlerin ürünlerine ihtiyaç var. Yani bir yanda teknoloji geliştiren ve görünmeyen diğer tarafta da bu teknolojileri inovatif bir şekilde kullanan şirketler söz konusu.

Mesela Japon KDDI Resarch şirketi ise havada, suda ve su altında entegre olarak görev yapabilen ve geleceğin teknolojisiyle donatıldığı belirtilen drone modelini etkinlikte tanıttı. Geleceğin teknolojisi denince mutlak işin bir tarafında yapay zekâ oluyor.

Ve havayolu ulaşımında mobil iletişimin etkisine gelirsek… Airbus kompozit gövdeli Airbus A350 ailesinin en büyük, en geniş ve en uzun menzilli modeli A350-1000’inin iletişimini 6G ile yapmaya hazırlanıyor. Türk Hava Yolları’nın yarın Singapur bağlantılı olarak başlayacağı Avustralya kıtasına uçuşlar da ilerde bu uçaklarla direkt yapılacak. Belki o zaman havada kesintisiz, hızlı ve kaliteli internetle tanışmış olacağız. Airbus Barcelona’da A350-1000 modelinin maketini sergileyerek, 6G ile iletişim hizmetleri sunulması için yaptığı çalışmalar hakkında bilgi verdi. Henüz gelişme aşamasında, ama binlerce metre yükseklikte kesintisiz iletişim için güzel haberleri yakında açıklayabilirler.