'Avdagiç: 'Fiyatlar yüksek kura göre ayarlanıyor'

Dolar kuru ile enflasyon arasında açılan makasın ihracatın düşmesi, ithalatın artmasına yönelik ciddi bir risk oluşturduğunu belirten İstanbul Ticaret Odası (İTO) Başkanı Şekib Avdagiç şu anda piyasanın ‘yükselmeyen kura göre’ fiyatlarını güncellediğine dikkat çekti. Şekib Avdagiç “Şimdi kuru burada tutuyoruz, yatay seyrediyor, firma da ‘Kur 32 lira ama aslında 36 lira olmalıydı, ben fiyatımı 36 liraya göre yapayım’ diyor. Böyle olunca siz kuru yükseltmiyorsunuz ama insanlar kendilerine göre olması gerektiğini düşündüğü kurla TL fiyatını yükseltiyor. Dolayısıyla şu anda bize göre en dikkat edilmesi gereken konu, kurla enflasyon arasındaki korelasyonun kaybolmamasıdır” dedi.

➔ Bunu ihracatın düşmesi ve ithalatın artması anlamında çok ciddi bir risk olarak gördüklerini vurgulayan Şekib Avdagiç açıklamalarını şöyle sürdürdü:

➔ “Üzerine titrediğimiz dış ticaret dengesiyle ilgili öngörmediğimiz bir manzarayla karşı karşıya kalabiliriz. Yılbaşından bu yana, mayıs ayını saymazsak, enflasyon yüzde 17.5 arttı, döviz kuru ise yüzde 9.7 yükseldi. Buna rağmen dış ticaret rakamlarında kayda değer bir olumsuzluk şu an için görünmüyor.

➔ Ancak tekrar ediyorum, enflasyon oranı ile kurların artış oranı arasındaki korelasyonu kaybetmememiz lazım. Birebir yürümesi gerekiyor diyemem ama oradaki ilişkiyi koparmamamız lazım. Yılbaşından bu yana enflasyon iki arttıysa kur bir arttı.

➔ Bu durum her geçen gün de zorlamaya başladı. Önümüzdeki günlerde bunun etkisi daha fazla hissedeceğiz.”

➔ Tüm uluslararası bankaların sene sonu dolar öngörüsünün 36-38 TL bandında olduğunu hatırlatan Avdagiç ilk etapta tekstilcilerin, hazır giyimcilerin, ayakkabıcıların şikayetlerinin duyulduğunu, şimdi otomotivcilerin, makinecilerin, beyaz eşyacıların şikayetlerini yüksek sesle dile getirmeye başladıklarını anlattı.

➔ Dar bir grup gazeteciyle sohbet toplantısı yan İTO Başkanı Şekib Avdagiç’in bu açıklamaları tam olarak piyasaların bozulan fiyatlama davranışlarına iyi bir örnek olarak gösterilebilir. Kur artmıyor ama günü geldiğinde artacak diye hesaplayıp fiyat artışlarını önden yüklemeli yapıyor. Yapabiliyor çünkü yurtiçi talep hala canlı.

HİZMET İTHALATI HIZLI ARTIYOR

➔ “Geçmiş bir dönemde doların 1,40’tan 1,16 liraya indiği 4-5 senelik döneme baktığımızda rakamlar ihracatın arttığını gösteriyor. Ama ihracatı tek başına almamak lazım. Aynı dönemin ithalatına, ihracatın ithalatı karşılama oranına da bakmak lazım. Kuru baskılandığı o dönemde ithalatın daha hızlı arttığını unutmamalıyız. Türkiye bu örnekleri çok iyi bildiğinden benzer durumlara düşmeyecek tedbirlerin alınacağından eminiz."

➔ Aynı zamanda TİM’de Hizmet İhracatçıları Birliği Başkanlığını yapan Şekib Avdagiç değerli TL’nin de etkisiyle yılın ilk 4 ayında hizmet ithalatının hizmet ihracatından çok daha hızlı arttığına değinirken şunları söyledi:

➔ “Bu demek oluyor ki, yurt dışına daha çok seyahat ediyoruz. Yurt dışında kredi kartı ile daha çok harcıyoruz. Lojistikçilerin vize sorunlarının etkisiyle ithalatçı ve ihracatçı firmalar daha çok yabancı lojistik firmasıyla çalışıyor. Vize sorunları olmasaydı hizmet ithalatında artış hızı daha yüksek olabilirdi.”

YEŞİL PASAPORTTA İHRACATÇIYA YER AÇILABİLİR

➔ Konu vize sorununa gelince devletin yeşil pasaport dağıtması da konuşuldu. Vize şu anda en temel sorunun randevu almak olduğunu anlatan Avdagiç, Avrupalı yetkililerin ‘Yoğun başvuru var’ açıklamalarına katılmadıklarını, başvuruların 2019 yılının sadece yüzde 2 üzerinde olduğunu, dolayısıyla vize konusunda Türkiye’ye karşı üstü örtülü bir tavır geliştirdiklerini düşündüklerini ifade etti.

➔ İhracatçıların vize sorununun çözümünde yeşil pasaportun önemine değinen Avdagiç kamu görevlilerinin hak ediş koşullarının gözden geçirilmesi ve bazı meslek gruplarına bu pasaportun verilmesinin yeniden değerlendirilmesini önerdi.

➔ Avdagiç “Yeşil pasaportun koşulları yeniden düzenlenirse ihracatçılara makul sayıda yer açılabilir. Çünkü ihracatçılara vereceğiniz sayı büyük paket içinde mütevazı kalıyor. Yani yeşil pasaportlu bir milyon civarında memuru konuşuyoruz ancak öbür tarafta ihtiyaç sahibi 10-15 bin ihracatçı var” dedi.

➔ Son dönemde yabancıların TL varlıklara ilgisinin artmasıyla ortaya çıkan ‘carry trade’ tartışmalarına değinen Avdagiç “Bir geçiş döneminde bunu kabullenmek durumdayız. Ama bunun uzun sürmemesi önemli. KKM’nin de belli riskleri vardı. Ancak KKM’nin carry trade’e göre avantajı yatırımcıların içeride olmasıydı” şeklinde konuştu.

NEDEN KAYIT DIŞILIKTAN BAŞLANMALI?

➔ Asgari kurumlar vergisi üzerinde başlatılan çalışmaya, vergi teşvik ve istisnaların gözden geçirilmesine değinen Şekib Avdagiç ticaret kesinin isteğini şöyle özetledi:

➔ “İstisnaların gözden geçirilmesini kabul ediyoruz. Ama burada hangi tarihten itibaren uygulanacağı önemli. Yani devam eden hakların süre sonuna kadar korunması gerekir.

➔ Vergi düzenlemeleri ve kayıt dışılıkla mücadele konuları ele alınırken bir diğerinin alternatifi değil. Bu noktada İTO olarak bir an evvel kayıt dışılığın minimize edilmesini istiyoruz. Bizim için öncelikli olan kayıt dışılıktır. Kayıt içinde çalışanların rekabetçiliğini bozan kayıt dışılığın önlenmesidir.

➔ Yeni düzenlemeleri yapmayın diyemeyiz. Bu düzenlemeler eş zamanlı olarak da getirilebilir. Ancak kayıt dışılık sonraya bırakılırsa yapılacak düzenlemeler kayıt içinde çalışanlarla sınırlı kalacak, kayıt dışında olanlara yine dokunulmayacak demektir.”

MESLEK LİSESİ ARTIRMAK DA ÇÖZÜM DEĞİL

➔ Reel sektörün özellikle sanayinin eleman bulma sorunun artarak devam ettiğine, yabancı istihdamının gündeme getirilmeye çalışıldığına işaret eden İTO Başkanı Avdagiç ‘çözümün ‘içeride yerlide’ olduğunu vurguladı.

➔ Türkiye’de 3 milyon gencin ne eğitimde ne de istihdamda olduğunu belirten Avdagiç, “Bizim hedefimiz bu gençlerin istihdam piyasasına katılmasını sağlamak olmalı. 3 milyon gencimizin sadece 1 milyonunu bile sistemi kazandırabilsek istihdam sorunu çözeriz” dedi.

➔ Meslek liselerinin sayısının artırılmasının teknik eleman sorununu çözmeyeceğini kaydeden Avdagiç “Şu anda meslek liselerinden mezun altı çocuktan sadece biri bitirdiği alanda çalışıyor. Beşi ise örneğin güvenlikçi oluyor, kurye oluyor” diye konuştu.