Başkan değişir politika değişmez

Küresel piyasalar geçen hafta yoğun veri akışı eşliğinde makas değiştirdi. Türkiye piyasaları ise yeni haftaya Merkez Bankası başkan değişikliği ile giriyor. Ancak bu değişikliğin para politikalarında ve dolayısıyla finansal piyasalarda dalgalanma yaratması beklenmiyor.

➔Çünkü başkanın istifası veya görevden alınması faizleri düşürmemesinden veya artırmasından değil, kişisel nedenlerden kaynaklandı. Faiz veya para politikası değişmeyeceğine göre piyasalarda buna bağlı çalkantı yaşanmasının temel bir nedeni yok.

➔İstifa veya görevden alma da hafta sonuna denk getirildi ve yeni atama yapıldı. Para politikasındaki belirsizlik oluşmasın diye Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek açıklama yaptı.

YENİ BAŞKANDAN ŞAHİN AÇIKLAMA

➔Ayrıca yeni atanan Merkez Bankası Başkanı Fatih Karahan bir açıklamayla enflasyonla mücadelede kararlılık vurgusu yaptı:

➔ “Merkez Bankamızın temel amacı ve önceliği fiyat istikrarını sağlamaktır. Bu doğrultuda, güçlü ekibimizle dezenflasyonu sağlamaya yönelik çalışmalarımıza kararlılıkla devam ediyoruz. Enflasyon, hedefimizle uyumlu seviyelere gerileyene kadar, gereken parasal sıkılığı korumakta kararlıyız. Enflasyon beklentilerini ve fiyatlama davranışlarını yakından takip ediyoruz. Enflasyon görünümünde herhangi bir bozulmaya kesinlikle izin vermeyeceğiz.”

➔Açıklamanın ardından dış basında yapılan bazı değerlendirmelerde yeni başkanın şahin tutumuna dikkat çekildi ve görev değişikliğinin Merkez Bankasına yeni faiz artırımı için alan açtığına işaret edildi.

5 YILDA 5 BAŞKAN DEĞİŞİMİ

➔Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminde Türkiye’de Merkez Bankası bağımsız bir şekilde para politikası yürütemiyor. 2018 yılında geçilen sistem değişikliğinde Merkez Bankası başkanlarının beş yıllığına üçlü kararname ile atanması yöntemi terkedildi.

➔Yerine, Cumhurbaşkanına kararname ile görevlendirme ve diğer kamu kuruluşlarında olduğu gibi süresi bitmeden görevden alma yetkisi tanındı. Merkez Bankası başkanının görev süresi de 5 yıldan 4 yıla indirildi.

➔Sonuçta 5 yılda 5 başkan değişikliği yapıldı. Siyasetçi tarafından çizilen politika çerçevesinde hareket eden bir Merkez Bankasına ve sık sık başkanının görevden alınmasına kamuoyu ve piyasalar alıştırıldı.

➔Ancak enflasyon da Türkiye’de Cumhuriyet tarihinin en yüksek üçüncü dönemini yaşıyor. Enflasyonla Merkez Bankası başkanlarının görev süreleri ve para politikalarını bağımsızca yürütmeleri arasında yakın bir ilişki var. Başkanlarının görevi ne kadar kısalıyorsa enflasyon o kadar yükseliyor.

FAİZ İNDİRİMİNDE FED HAKLI ÇIKTI

➔Dünyada ise ABD merkez bankası ile piyasaların arasındaki faiz indirimi konusundaki oluşan büyük görüş ayrılığında Fed haklı çıktı.

➔Son faiz toplantısını geçen hafta yapan Fed mart ayında faiz indiriminin mümkün olamayacağını açıklayarak bu konudaki aşırı beklentileri kırdı.

➔Fed’den sonra piyasalara ikinci darbe iyi ekonomik verilerden geldi. ABD’de açıklanan PCE enflasyonu, açık iş sayısı, tarım dışı istihdam ve kazanç verisi ekonominin güçlü bir şekilde yoluna devam ettiğini, enflasyonun ise düşmekte olduğunu gösterdi.

➔Ne iyi bir durum. Ancak böyle bir ortamda Fed faiz indirimlerini başlatmayı uygun bulmuyor.

➔Çünkü faiz indirimine başlamak büyümeyi daha artırarak istihdam ve ücretlerin yükselmesine, tüketimin artmasına ve enflasyona yol açabilir. Bu da tam anlamıyla yangının üzerine benzin dökme etkisi yaratır.

➔Bunun dışında piyasaların beklediği yılda 6 kez çeyrek puanlık hızlı faiz indiriminin yolu ancak resesyondan veya krizden geçebilir. Bu da kısa vadede gelmeyecek gibi. Dolayısıyla piyasaların beklediği haber gelmiyor.

PİYASALARDA FED VE İSTİHDAM DALGASI

➔Buna karşılık borsalar yükseldi. S&P 500 rekor düzeye yükseldi ve 5.000 düzeyine dayandı. Haftalık bazda yüzde 1.4 primlendi.

➔Ancak bu yükseliş büyük teknoloji şirketlerinin öncülüğünde oldu. Piyasanın geneline yansımadı.

➔Muhteşem 7’li olarak tanınan büyük teknoloji şirketlerinden üçünün bilançosu iyi gelince bu hisselerin ortalama değer artışı son iki günde yüzde 8.3’ü buldu.

➔Fed’in açıklaması ve ekonomik verilerini iyi gelmesiyle faiz indirimlerinin ertelenmesi ABD 10 yıllık getirilerini Cuma yüzde 3.918’den yüzde 4.024’e yükseltti ve yeniden yüzde 4’ün üzerine çıkardı.

➔Altın fiyatları jeopolitik gelişmelerden destek almasına ve haftalık bazda yükselmesine karşılık Cuma günü faizlerin baskısı altına girdi ve ons aynı gün yüzde 0.75 düştü.

➔ABD doları da cuma günü tarım dışı istihdam verileri sonrası yüzde 1 değerlenerek 103.825 değerine çıktı.

➔ABD’de ekonomi iyi, büyüme yüksek ve istihdam yaratılıyor. Daha fazla insan çalışıyor ve daha yüksek ücret alıyor.

➔Fakat aynı iyi ekonomi piyasalar için benzer iyi sonuçları doğurmuyor.