Milliyetçi bir aydın: Durmuş Hocaoğlu

Fikirler düşünen insanların sadece eserleri değil aynı zamanda onların
       
varoluşlarını ifade ediş biçimleridir. Fikirler gerçek bir aydın için
       
öncelikle bir kimlik meselesidir. Ülkemizde eşine çok az rastlanacak kadar
       
özgün fikirleri ve kimliğiyle hem Türk entelektüel hayatına ve hem de
       
milliyetçi düşünceye damga vurmuş gerçek bir aydını kaybettik.
       
FİKİR ADAMI OLMAK
       
Geçtiğimiz Cumartesi gecesi kaybettiğimiz kıymetli bilim ve fikir adamı
       
Dr. Durmuş Hocaoğlu tam da böyle bir şahsiyettir. Yani fikirleriyle,
       
inançlarıyla tutarlı bir şekilde kendini ifade etmiş bir düşünce adamı.
       
Bütün hayatını idealistçe yaşamış, kendisini okumaya, okuduklarıyla
       
eleştirel bir bakış açısıyla hesaplaşmaya, yeni fikirler elde etmek için
       
uğraşmaya çalışan, tabiri caizse didinip çırpınan bir aydın, bir dava
       
adamıdır.
       
Durmuş Hocaoğlu'nun bir fikir adamı olarak bireysel tarihi, bizim
       
toplumumuzdaki "aydın dramını" en iyi yansıtan örneklerden birisi olarak ele
       
alınabilir. Yakından bakınca ilginç bir durumdur bu. İlginçtir, çünkü
       
Anadolu'nun küçük bir şehri olan Bayburt'tan gelip ne için olduğunu bilmeden
       
mühendis olmak için girdiği İTÜ'den mezun olduktan sonra şu soruyu sorar
       
"Neden mühendis oldum? Oysa ben dünyayı toplumu ve insanı anlamak
       
istiyordum".
       
1980lerin başında yaptığımız uzun tartışmaların birinde "kalkınmanın bir
       
mühendislik meselesi olmadığını anladım" demişti. İlk bakışta ilgi alanı
       
dağınık görünüyordu. Fizikten felsefeye, tarihten siyasete kadar çok geniş
       
bir sahada yoğun bir çalışma içindeydi. O bunu bir "Grand teori" ihtiyacı
       
ile açıklıyordu.
       
Sorduğu sorular okuduklarıyla beraber derinleşip daha anlamlı cevaplar
       
aramaya yöneldiğinde bu O'nu İstanbul Üniversitesi felsefe programında önce
       
yüksek lisans sonra doktora yapmaya yöneltti. Boğaziçi Üniversitesinde
       
yüksek lisansta fizik çalıştı. Bireysel çabalarıyla bu formal çalışmalarının
       
oldukça üzerinde bir yere gelmişti. Önce " fizik-metafizik" meseleleri
       
üzerinde kadim Yunan'dan günümüze uzanan birçok tartışma konusunu el aldı.
       
Bu konuda tam bir "ansiklopedist" bir tutuma sahipti.  Bunlarla yetinmedi,
       
çağdaş fizik teorisine vukufiyetiyle yeni cevaplar aramaya girişti. Stephen
       
Hawking üzerine yaptığı eleştirel çalışma eşine benzerine rastlanmayacak
       
cinstendi.
       
Çalışmalarının ikinci önemli boyutu bilimsel teori ve yöntem sorunları
       
ile ilgilidir. Bu alanda çalışmanın zorluğu bilhassa tabiat bilimlerindeki
       
gelişmeleri takip edememekle ilgilidir. Hocaoğlu'nun matematik ve fizik
       
bilgisi sosyal bilimlerin metod sorunlarına derinlemesine nüfuz etmesini
       
kolaylaştırdı.
       
Üzerinde durduğu üçüncü mesele tarih, tarih felsefesi ve milliyetçilik
       
konularıyla ilgilidir. Bu çerçeve bilhassa küresel süreçte millet, milli
       
devletin karşılaştığı sorunlar ve dünyanın yaşadığı değişim meselelerini
       
kapsamaktadır.
       
Aydının Dramı
       
Durmuş Hocaoğlu milliyetçi bir düşünce adamıydı. Tarihe, kültüre ve
       
topluma milliyetçilik meselesinin gelişmesi etrafında katkı yapmak ve
       
değerlendirmek için aralıksız çalıştı. Felsefeyi hakikati aramak için bir
       
yol, bilimi ise kendi gerçeğimizi ve sorunlarımızı anlamak için bir imkân
       
olarak görüyordu. Ona göre milliyetçilik bu yöntem ve imkânların farkında
       
olarak, onlardan beslenerek bu ülkeye katkı yapacak bir fikirdi.
       
Hocaoğlu'nun kaybıyla ben bir dostumu, ağabeyimi kaybettim. Ülkem ise
       
kendisi için düşünen fikir çilesi çeken ciddi bir düşünce ve bilim adamını
       
kaybetti.
       
Aydının dramı şurada ortaya çıkıyor: Yazdıklarına söylediklerine bir
       
eleştiri gelmiyorsa, ifade ettikleri bir yankı bulmuyorsa, ülkenin okuyup
       
yazanları gündelik kısır tartışmaların içinde kaybolmuşlarsa karşılaşılan
       
durum tam bir dramdır. Bilime felsefeye fikre uzak bir ülkede aydın olmak
       
aynı zamanda bütün bu emekler ve çabalar, okumalar yazmalar bir işe
       
yarayacak mı sorusunu da akla getirir.
       
Ona gösterilecek en güzel saygı ifadesi sanırım bir duanın yanında
       
yazdıklarıyla, kitaplarıyla, makaleleriyle ve eserleriyle tanışmak
       
olacaktır.