TOBB'dan bakanlığa EYT ile ilgili endişe mektubu!
Duyuyordum Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın üzerinde çalıştığı EYT (Emeklilikte Yaşa Takılanlar) ile ilgili düzenlemesinden dolayı iş dünyasının rahatsız olduğunu…
Hatta bizzat arayıp endişelerini iletenler de olmuştu.
Ancak düne kadar bakanlığa bu konuda herhangi bir bildirimde bulunulmamıştı.
Geçen hafta Bakan Vedat Bilgin çalışmaların neredeyse tamamlandığını ve önümüzdeki günlerde meclise getirileceğini kesin bir dille ifade edince iş dünyasının en büyük ve etkin oluşumlarından olan TOBB (Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği) devreye girmiş ve bakanlığa endişelerinin sebeplerini ve bu endişeleri giderecek yöntemleri de anlatan bir mektup iletmiş.
Bakan Bilgin varılan bu noktadan geri adım atıp da iş dünyasının bu önerilerini dikkate alır mı bilemiyorum.
Umarım almaz zira kendilerinin de açıkladığı üzere toplam 1 buçuk milyon insan düzenlemenin kesinlikle hayata geçeceğine büyük umut bağlamış durumda.
Bu arada TOBB’un endişelerine benzer açıklamalar dün Bloomberg HT’de yayına katılan İTO (İstanbul Ticaret Odası) Başkanı Şekib Avdagiç tarafından da dile getirildi.
İTO üyeleri arasında EYT’lilerin yüzde 23-25 civarında olduğu bilgisini veren Avdagiç, tüm EYT’lilerin emekli olması halinde nitelikli ve genç işgücü kaybı olacağını, ayrıca işverenin ciddi bir kıdem tazminatı yükümlülüğü ile karşı karşıya kalacağını belirtti.
EYT'lilerle ilgili, "Bu ayrılanlarda bir ihbar süresi de olmayacağı için hemen yarın emekli olma hakkına sahip olacak" diyen Avdagiç, genç insanların emeklilik için önlerinin açılacağını, oysa bu genç ve nitelikli işgücünün, iş dünyası içinde kalması gerektiğini dile getirdi.
Avdagiç, emekli olacakların çalıştırılması ile ilgili düzenleme gerektiğine de dikkat çekti.
Benim bir tavsiyem var bu konuda…
Eğer işveren çalışanının performansından memnun ve emekli olmasını kayıp olarak görüyorsa o halde ona çok daha avantajlı bir tercih sunmalı.
Mesela bu alacağı emeklilik maaşına ihtiyaç duymayacağı iyi bir zam olabilir.
Ya da tazminatını almama şartı ile hem emeklilik maaşını hem de normal maaşını almasına olanak sağlayacak bir düzenleme getirilebilir…
Böyle olursa 40-45 yaşındaki hiç kimsenin işvereniyle, işyeriyle ilişkisini tamamen kopartmak isteyeceğini sanmıyorum.
Haksız mıyım?
TOBB'un bakanlığa ilettiği mektubu aynen dikkatlerinize sunuyorum:
EYT DÜZENLEMELERİNİN İŞLETMELERE ETKİSİ
- 2023 yılında asgari ücret artışına bağlı olarak, emekli olacaklara yapılacak yüklü kıdem tazminatı ödemeleri işletmelerin finans ihtiyacını artıracak
- EYT yasalaştığında firmalara göre değişmekle birlikte işgücü kaybı ortalama %20 olacak, işletmelerde 45-55 yaş kuşağında en yetkin gruptaki kıdemli ve nitelikli işgücü kaybı ortaya çıkacak
- Sosyal Güvenlik Sistemi açığının azaltılması için önümüzdeki dönemlerde sigorta prim oranlarının yükseltilmesi gündeme gelebilecek.
- Emekli olanların istihdamının devam etmesi durumunda sosyal güvenlik destekleme prim oranı yüksek olduğu için işletmelerin prim yükü artacak
- Emekli olanların yeniden çalışmaya başlamalarında, kayıt dışı çalışma talepleri sebebiyle kayıt dışı istihdam artacak.
- EYT sebebiyle emekli olacakların işten ayrılması sebebiyle istihdam teşviklerinde kayıplar ortaya çıkabilecek
OLUMSUZ ETKİLERİN GİDERİLMESİ İÇİN ÖNERİLER
- Uygulama en az 1 yıl işsiz olanlardan başlamalı.
- Kademeli yaş düşürme ve benzeri modellerle, sigortalılık süreleri dikkate alınarak EYT emeklilik tarihleri yıllara yayılmalı.
- EYT sebebiyle emekli olacaklara ödenecek kıdem tazminatları için işletmelere düşük faizli ve uzun vadeli finansman imkânı sağlanmalı.
- Mevcut çalışanlara emeklilik hakkı verilecekse en az 8 haftalık ihbar süresi bildirimi getirilmeli.
- Sigortalılık ve prim gün sayısını tamamlayıp yaşı bekleyenlere kıdem tazminatını bir kez alınmasına yönelik düzenleme yapılmalı. (15 yıl – 3600 gün şartını tamamlayanlar)
- EYT sebebiyle emekli olacakların işten ayrılması sebebiyle istihdam teşviklerinde meydana gelebilecek kayıpların önlenmesi için düzenleme yapılmalı
- Emekliliğe hak kazanan işçinin çalışmaya devam etmek istemesi durumunda emekli aylığı bağlanması için işyerinden ayrılma zorunluluğu kaldırılmalı.
- Emekliye ayrılanların, işletme ihtiyaçlarından dolayı istihdam edilebilmesi için sosyal güvenlik destekleme prim oranları düşürülmeli.
- Emekli çalışanların prim ödeme gün sayısına bağlı olarak emekli aylıkları artırılarak kayıt dışı çalışma önlenmeli.
