"Gövdesi bir sadece rakamları farklı…"
ÖNCE Gelecek Partisi metin çıkardı ve kapsamlı bir şekilde Anayasa taslağını partilerin ve kamuoyunun bilgisine sundu.
Ardından İYİ Parti bir Anayasa metninden çok Anayasal ilkeler üzerinde duran bir çerçeve taslak çıkardı.
Elinde bir metin olmakla birlikte kamuoyuna maddeler halinde bir metin sunmaktan uzak durdu.
Bunun ötesine geçmeyeceğini de açıkladı.
Sonrasında ise MHP’nin açıklaması geldi.
MHP de sadece ilkelerin belirlendiği ve 100 maddeden oluşacağını açıkladığı Anayasa’ya ilişkin temel ilkeleri sıraladı, bir metin açıklamadı.
Metni AK Parti ile paylaşacağını, karşılıklı bir metin üzerinde uzlaşma yolu arayacağını bildirdi.
Siyasi Partiler ve Seçim kanunlarında da benzer yolu izleyip çekincelerini AK Parti’ye ilettiği gibi burada da beklentilerini sıraladı.
MHP lideri Bahçeli’nin de Anayasa ile ilgili basın toplantısında da dile getirdiği gibi, metinlerini Cumhurbaşkanı ve AK Parti’nin tartışmasına açtı.
İçeriğine yönelik de bazı ip uçları verdi; bunun başında da Cumhurbaşkanı Yardımcısının da seçimle iş başına gelmesi, üst düzey bürokrat atamalarının Meclis kontrolüne tabi tutulması, bakanların TBMM’ye karşı sorumluluğu da dahil Meclis’in etkinliğini artıran bazı maddeler yer aldı.
AK Parti’den buna ilk tepki, “Bizim savunduğumuz yapının genel çerçevesini değiştirmiyor” oldu.
Uzun bir uğraş sonunda CHP de bugün kendi taslağını gün yüzüne çıkarıp, Parti Meclisi’nin görüşüne sunacak.
Anayasa taslağı üzerinde çalışmalarını yürüten CHP Genel Başkan Yardımcısı Muharrem Erkek ve metne emeği yüksek oranda geçtiğini belirttiği Anayasa hukukçusu milletvekili İbrahim Kaboğlu ile dün metin üzerinde sohbet ettim.
Aktardıklarına göre CHP de İYİ Parti ve MHP gibi bir metin çıkarmayacak.
75 SAYFALIK METİN
Bu konuda hazırlanan 75 sayfalık genel ilkeler kapsamında bugün PM’ye bir sunum gerçekleştirilecek.
Ardından bundan çok daha kısa bir metin kamuoyu ile paylaşılacak.
Daha önce Gelecek, MHP ve İYİ Parti’nin de hazırladığı metinlerde olduğu gibi, CHP’nin 75 sayfalık metnini de okudum.
Prof. Dr. Kaboğlu’nun da altını çizdiği gibi her ne kadar güçlendirilmiş kavramı kullanılıyor olsa da, demokratik parlamenter düzeni savunan bir metin çıkmış.
EKOSİSTEM HAKKI
En dikkat çeken noktası ise eklenen yeni Anayasal kurumlar…
Örneğin sürdürülebilir yaşam anlayışı içinde “ekosistem hakkı” diye bir hak geliştirilmiş.
Ortadoğu Barış ve İşbirliği Teşkilatı, Aile Sigorta Kurumu, Adalet Yüksek Konseyi gibi kurumlar yeni olanlardan bazıları.
Bunları getirme nedeni olarak da gelecek çağı, 18 ve 19. yüzyıla hakim olan “kişi güvenliği çağı” , 20. yüzyıla hakim olan “sosyal güvenlik çağının” yerini 21. yüzyılda “ekolojik güvenlik çağının” alacağına yönelik bakış.
Anayasal düzlem, çevre-toplum-devlet üçlemesine oturtulmuş, çevre ülkenin en önemli unsuru haline getirilmiş.
Ayrıca Çevre Mahkemesi kurulması da getirilen öneriler arasında.
MUHALEFET HAKKI
Anayasaya eklenen bir diğer yenilik de “muhalefet hakkı…”
TBMM’de Kesin Hesap Başkanlığı görevinin iktidarı takip eden muhalefet partisine bırakılmasına karar verilmiş.
Bununla da kalınmamış, bir yasama yılında 20 günü geçmemek üzere TBMM’de gündem belirleme yetkisi de muhalefete bırakılmış.
Meclis’in hükümeti denetleme yolları çok daha güçlü hale getirilmiş.
Hükümeti yıkmanın zor, ama kurmanın bir o kadar kolay olduğu bir sistem getirilmesi kararlaştırılmış; Millet İttifakı ortaklarının görüşünün de alınması için oran belirtilmemiş.
YÜCE DİVAN’A YENİ MODEL
Yüce Divan görevinin Anayasa Mahkemesi’nden alınıp, bunun yerine Anayasa Mahkemesi’nin hukukçu üyeleri ile Yargıtay Ceza Daire başkanlarından oluşan karma bir Yüce Divan modeli öngörülüyor.
İttifak ortakları ile uzlaşı için önerilen yol ise herkesin kendi metni ile geldiği bir komisyonda ortak yolun bulunması.
Şunu belirtebilirim ki CHP’nin metni İYİ Parti kadar devleti önceleyen bir yapı getirmiyor, ancak Gelecek Partisi kadar da devletin tüm yetkisini demokratik kurumlara bırakan yapı getirmiyor.
Orta yolcu bir şekilde ikisinden esintiler içerirken, kendi kimliğini daha net ortaya koyuyor.
Şurası açık ki zaten bu dönem çıkması pek olası değil.
Seçime dönük yığınaktan öteye gitmesi de olası görünmüyor.
