2012'nin en iyi filmleri

28 Aralık'ta Box Office Antrakt tarafından gönderilen verilere göre 2012'de Türkiye sinema bilet satışı yüzde 2 oranında arttı. "Fetih 1453"ün 6.5 milyon seyirciye ulaştığı bir yılda yerli filmlere satılan bilet sayısının 2011'e göre azalması kuşkusuz yerli sinemada ciddi bir performans düşüklüğünün göstergesi. Ama bu düşüşü, Cem Yılmaz (Ferzan Özpetek'in "Şahane Misafir"inde başrolde değildi), Yılmaz Erdoğan, Şahan Gökbakar ve Mahsun Kırmızıgül'ün 2012'deki sessizliğine bağlamak da mümkün. Yani, peşin hükümlerle, karamsar tespitler yapmak için şimdilik erken.

Öte yandan, artistik kalite açısından da bence "orta halli bir yıl" yaşadık. Buna karşılık, gösterime giren yerli filmlerin arasından en iyi ilk 5 filmi oluştururken çok da zorlandığımı söyleyemem. "Yeraltı" filmine itirazlarımı ve beğenmediğim noktalarını sıraladığım eleştiri yazımı hatırlayanlar, bu filmi yılın en iyisi olarak göstermemi şaşırtıcı bulabilir. Fikirlerim halen değişmiş değil. "Tepenin Ardı" ve "Babamın Sesi" kendi hedeflerini tutturan, iyi filmler olsalar da bana göre "Yeraltı" kadar ustalıklı ve yaratıcı değillerdi. Kaldı ki, benim için "en iyi olmak", öncelikle cesaretli ve yenilikçi olmakla da ilgili bir şey... Zeki Demirkubuz, benzer temalar, benzer hassasiyetler arasına sıkışıp kalmış sinemamızın önünde yeni ufuklar açan yönetmenlerden. Bir Dostoyevski klasiğine el atıp, daha önce memlekette hiç kimsenin girmediği bakir alanlara girmek, eksikliklerine, zayıflıklarına karşın karanlık ve sofistike bir iş çıkartmak hiç kolay değil ve takdiri gerektiriyor.

Prodüksiyon kalitesi açısından cesaretli ve Türkiye ölçeğinde öncü nitelikler taşıyan, gişede kolay kırılamayacak bir rekora imza atan "Fetih 1453"ün de takdire ihtiyacı olduğunu düşünüyorum. Öykü ve senaryo konusunda daha özenli olsa, klasik "kahpe Bizans" klişesine saplanıp kalmasa, Ulubatlı'yı inandırıcılıktan uzak bir aksiyon kahramanı haline getirmese belki daha iyi bir film olabilirdi. Ama vizyonuyla yapımcılara ve yönetmenlere cesaret verip, yeni yollar açtığı kesin.

İLK 10'A GİREMEYEN YABANCI FİLMLER

Türkiye'de gösterime giren yabancı filmlere baktığımda ise iyi bir yıl yaşadığımızı söyleyebiliriz. Yılın en iyi 10 filminden oluşan listemi belirlerken özellikle ilk 3 filmi seçmek çok kolaydı. "Aşk", "The Master" ve "Kibarca Öldürmek" harika filmlerdi. İlk 10'a girecek diğer filmleri belirlemek ve onları sıralamak ise zor oldu; çünkü gönül rahatlığıyla sayabileceğim kalburüstü en az 25 film vardı. Mesela geçtiğimiz yazın süper Hollywood prodüksiyonlarından "Yenilmezler" ve "Kara Şövalye Yükseliyor" ile yeni James Bond "Skyfall" ilk 15'i zorlayacak işlerdi. Alexander Sokurov'un "Faust", Steven Soderbergh'in her iki filmi "Haywire" (Çapraz Ateş) ve "Striptiz" de ilk 10'a alamadığım için üzüldüğüm filmler oldu.

GİŞE BAŞARISI VE KALİTE

İşin seyirci cephesine baktığımızda tam bir ayrı dünyalar sözkonusu. Ama bu, sadece bir eleştirmen – seyirci farklılığı değil. Oscar başta olmak üzere, dünyadaki bütün benzeri ödüller ve festival jürilerinin seçimlerine baktığımızda da aynı durumu görüyoruz. Bu yıl 5 Oscar alan "Artist"in ABD dahil gişede kayda değer bir başarısı yok. Önceki yılın Oscar galibi "Zoraki Kral"ın da çok mütevazi bir gişe performansı vardı. Tüm bunlar sinemanın tüm dünyada giderek daha da gençleşen bir seyirci kitlesine sahip olduğunu gösteriyor. Animasyonlar seyirci yaşını giderek daha da aşağılara çekiyor ve çoğunluk sinemaya bir haftasonu ya da cuma akşamı eğlencesi olarak bakıyor. Sanatsal kaliteden ziyade gülüp eğlenecekleri ya da heyecan içinde seyredecekleri filmler arıyorlar. Dolayısıyla, gişe sonuçları ve ödüller ya da en iyiler arasındaki makas da giderek açılıyor.

Herkese sağlıklı ve mutlu bir yıl dilerim!

EN İYİ 10 YABANCI FİLM

1 Aşk (Amour) - Michael Haneke

2 The Master - Paul Thomas Anderson

3 Kibarca Öldürmek (Killing Them Softly) - Andrew Dominik

4 Köstebek (Tinker Tailor Soldier Spy) - Tomas Alfredson

5 Utanç (Shame) Steve McQueen

6 Sürücü (Drive) – Nicolas Winding Refn

7 Moonrise Kingdom - Wes Anderson

8 Senden Bana Kalan (The Descendants) – Alexander Payne

9 Shadow Dancer (Gölgede Dans) - James Marsh

10 Barbara - Christian Petzold

EN İYİ 10 YERLİ FİLM

1 Yeraltı – Zeki Demirkubuz

2 Tepenin Ardı – Emin Alper

3 Babamın Sesi – Orhan Eskiköy, Zeynel Doğan

4 Geriye Kalan – Çiğdem Vitrinel

5 Araf – Yeşim Ustaoğlu

6 Fetih 1453 – Faruk Aksoy

7 Lal Gece – Reis Çelik

8 F Tipi Film

9 Gözetleme Kulesi - Pelin Esmer

10 Ateşin Düştüğü Yer - İsmail Güneş

2011 - 2012 KARŞILAŞTIRMASI

TOPLAM BİLET SATIŞI

2011: 42.298.500

2012: 43.058.491 (+%2 artış)

YERLİ FİLM TOPLAM BİLET SATIŞI

2011 (52 hafta): 21.222.541 (%50)

2012 (52 hafta): 20.177.276 (%47)

VİZYONA GİREN YENİ FİLM

2011: 70'i Türkiye yapımı 288 film,

2012: 60'ı Türkiye yapımı 281 film

* Box Office Antrakt'ın 28 Aralık'ta güncellediği verilerden alınmıştır.