Komuta Türkiye'de
NATO ilk kez Ukrayna geriliminde Rusya’ya karşı somut önlemlerle yanıt vermeye hazırlanırken, NATO’nun olası müdahale kuvvetinin komutasının Türkiye'de olması bizim açımızdan süreci çok daha kritik kılıyor… Askeri, siyasi, ekonomik ve istihbari anlamda son derece dikkatli olmamız gereken günlerden geçiyoruz.
Rusya’nın Ukrayna’yı işgal hazırlıklarını başlattığına dair istihbarat bilgilerinin NATO üyesi ülkelerin liderleriyle paylaşılmasının ardından ABD’nin başını çektiği ülkeler askeri destek ve ekonomik yaptırımlar dahil birçok seçeneği gündemine aldı. Rusya 100 bin askerini sınır hattı boyunca konuşlandırdı. NATO da 35 bin ila 40 bin kişilik özel askeri birliğin bölgeye taşınmasına dair hareket planları yapıyor. Brüksel’deki karargâhta yapılan planlar NATO’nun özel birlikleri olarak tanımlanan “NATO Mukabele Kuvveti” (NRF) temel alınarak hazırlanıyor. Görüştüğüm Brüksel’deki diplomatlar NRF bünyesindeki Çok Yüksek Hazırlık Seviyeli Müşterek Görev Kuvveti’ni (VJTF- Very High Readiness Joint Task Force) öncü güç olarak görüyor. VJTF’nin 2014’te Ukrayna Krizi sırasında Rusya'ya karşı caydırıcı bir kuvvet olarak kurulması kararlaştırılmıştı. NATO üyelerinin dönüşümlü komuta ettiği kuvvete 2020'de Polonya, 2019'da Almanya öncülük etmişti. VJTF yaklaşık 6 bin 400 askerden oluşuyor ve 20 bin askeri kısa süre içinde mobilize edebiliyor.
Farklı NATO birliklerinden katılımların yapılması planlanan askeri hareket planına göre VJTF koordinasyonu ve süreci yürütmekle görevlendirilecek. Görüştüğüm NATO diplomatları Rusya’nın Ukrayna’yı olası işgali durumda en fazla beş gün içinde 35-40 bin civarında özel eğitimli askerin bölgeye intikal edebilecek duruma getirileceğini söylüyor. Burada Türkiye’yi yakından ilgilendiren oldukça riskli bir durum var… VJTF’nin komuta merkezi şu anda Türkiye tarafından yönetiliyor. Geçen yıl Polonya'dan devraldığımız yönetim yıl sonuna kadar bizde olacak, sonra Fransa’ya geçecek.
Peki, VJTF’nin komutası bizde iken Rusya’ya yönelik pimi çekili bomba elimize verilirse ne olur? Moskova ile düşürülen uçak krizinden daha derin bir krize sürüklenir miyiz? Ukrayna-Rusya krizi nasıl yönetilecek?
Askeri harekat planlarına geri dönecek olursak; operasyonel hazırlıkta kriz bölgesine varış süresi değil, görev güçlerinin askeri teçhizat dahil uçaklar veya helikopterler tarafından tahliye için hazır olması gereken süre söz konusu. Yani Brüksel özel kuvvetlerin lojistik dahil birçok hazırlığını çalışıyor. Kulislerde planlar konuşuldukça ben de köşeme taşıyacağım.
NATO Müttefik Kuvvetler Yüksek Komutanı ABD'li General Tod D. Wolters NATO ülkelerinin hükümetlerinin seferberlik sürelerini kısaltmasını dün itibari ile telefon görüşmeleri yaparak istedi. Ancak net bir dille belirteyim; NATO bu senaryoları resmi kanallardan onaylamıyor.
Hiç şüphesiz dünya son on yıl içerisinde köklü bir şekilde değişti. Değişmeyen şey ülkelerin gücünü ölçmekte hâlâ en önemli faktörün ekonomi oluşu. Yalnızca ekonomik başarı Çin’in yayılmasına izin veriyor. Rusya bu sürecin çok gerisinde kaldı. Ama o da ekonomik olarak olmasa da askeri gücünü devreye sokuyor. Soğuk savaş geri geldi. Bu savaş uzun sürecek. Putin Ukrayna sınırına asker yığdıktan sonra Avrupa’nın tamamı kendisini tehdit altında hissediyor. Öte yandan Çin’in Tayvan’ı işgal edeceği konusunda gerçek bir endişe var. Bu ihtimal Japonya ve Güney Kore için ciddi bir tehdit.
Özellikle Afganistan’dan çekilme görüntülerinin ardından Joe Biden yönetiminin zayıflığı dünyadaki birçok gücün iştahını kabartıyor. Bu zayıflıktan Rusya ve Çin tek başına istifade edebilir. Ve Ukrayna krizinin daha da derinleşeceğini şimdiden görmemiz gerekiyor.
