Azerbaycan - Türkiye koridorunun kaderi bu seçime bağlı

Ankara, Ermenistan’da bugün yapılacak erken seçimi yakından takip ediyor. Bu seçimden çıkacak sonuç Azerbaycan - Türkiye koridorunun da akıbetini belirleyecek. 22 parti ve 4 ittifakın atıldığı seçimin, Başbakan Vekili Nikol Paşinyan ile eski Cumhurbaşkanı Robert Koçaryan’ın partileri arasında geçmesi bekleniyor. Yaklaşık 2,6 milyon kişi oy kullanmaya davet edildi. Ancak işsizlik nedeniyle çok sayıda Ermeni başta Rusya olmak üzere yurt dışında çalışıyor.

Geçen sene Dağlık Karabağ savaşında küçük düşürücü bir yenilgi alan Paşinyan, zorlu bir durumla karşı karşıya. Azerbaycan'a karşı altı hafta süren savaşı kaybetmesiyle ortaya çıkan siyasi krize son vermek için erken seçim çağrısında bulunan Paşinyan nisan ayında facebook hesabından başbakanlık görevinden istifa ettiğini açıklamıştı. Erken seçime kadar geçici hükümetin başında olan Paşinyan seçime yeniden aday olarak girdi. Paşinyan için toplumda ciddi bir güven sorunu var. Kasım ayında Azerbaycan-Ermenistan ve Rusya arasında imzalanan Dağlık Karabağ’a dair ateşkes anlaşmasını “ulusal çıkarlara ihanet” olarak değerlendiren binlerce Ermeni Erivan’da sokaklara dökülmüştü… Ancak gençler Paşinyan’ı hala Ermenistan’ı Batı’ya açabilecek bir lider olarak görüyor.

Moskova'nın bakış açısına göre 46 yaşındaki Paşinyan, Dağlık Karabağ'da yaklaşık 2 bin Rus barış gücünün konuşlandırılmasını da içeren ateşkes anlaşmasının yürürlükte kalacağının garantisi.

Paşinyan'ın ana rakibi Robert Koçaryan ise Dağlık Karabağ'ın başkenti Hankendi’den geliyor. 66 yaşındaki Koçaryan Azerbaycan'ın buradaki kontrolünü genişletmesini engellemek istiyor. Seçim süresince tüm açıklamaları da bu yönde oldu. Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı’ndan gözlemciler Ermenistan’daki seçimlerin büyük ölçüde adil ve özgür gerçekleşeceğini düşünüyor. Ancak “Karabağ çetesi” olarak bilinen Koçaryan ailesinin bazı kesimlerde sandıklara hile karıştırabileceği de konuşuluyor.

Koçaryan’da dahil, geçmiş 3 cumhurbaşkanı bu seçimde çekişiyor. Levon Ter-Petrosyan, "Ermeni Ulusal Kongresi"nin adayı ve her zaman Azerbaycan ile uzlaşmayı savundu. Robert Koçaryan, "Ermenistan İttifakı"nın başında. Serj Sarkisyan ise seçime doğrudan girmese de Cumhuriyetçi Parti için kampanya yürütüyor. Sarkisyan 10 yıllık cumhurbaşkanlığının ardından başbakan olması üzerine Paşinyan’ın başlattığı halk hareketi üzerine 23 Nisan 2018'de başbakanlık görevinden istifa etmişti.

Gallup International araştırma şirketinin 7-10 Haziran tarihleri arasında yaptığı ankete göre, seçmenlerin yüzde 24,1'i Koçaryan'ın Ermenistan İttifakı’na, yüzde 23,8'i ise Paşinyan'ın Sivil Sözleşme Partisi’ne oy vermeye hazır. İki siyasetçinin de mutlak çoğunluğu elde etmesi zor görünüyor. Ermenistan’da siyasi krizlerin arka arkaya gelebileceği bir dönem yaşanabilir.

PAŞİNYAN’IN KORİDOR YORUMU

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan geçen hafta Azerbaycan Parlamentosu’nda dikkat çeken bir konuşma yapmıştı. Konuşmasında sadece Azerbaycan ile Türkiye arasındaki kardeşliğe vurgu yapmadı, Ermenistan yönetimine de seslendi. Erdoğan, Erivan’ı Bakü’nün taleplerini dinlemesi durumunda açılacak ekonomik projeler üzerine düşünmeye çağırdı. Erdoğan “Sonuç olarak Karabağ ihtilafının çözümü bölgeye büyük fayda sağlayacak. Bunu zamanla göreceğiz.” dedi. Erdoğan buna örnek olarak Syunik Bölgesi üzerinden Azerbaycan’ın Nahcivan Özerk Bölgesi’ne ulaşan Zengezur Koridoru’nun açılış planını gösterdi. Erdoğan’ın ifadelerine göre bu koridorda çalışmaya başlayacak demiryolu “Ermenistan vatandaşlarına Moskova’ya ve tüm dünyaya serbestçe seyahat etme imkanı verecek. Böylece kendi kendilerine uyguladıkları ablukadan kurtulabilecekler.”

Bu konuşmadan yarım saat sonra Paşinyan, kendisi açısından en problemli bölge olan olan Syunik’in merkezindeki Kapan şehrinde düzenlediği mitingde şunları söylüyordu: “Bölgede ulaşımın açılmasını istiyoruz. Çünkü bu hem Azerbaycan’a hem de bize lazım.” Ama 9 Kasım 2020 tarihli üç taraflı anlaşmanın metninde “ne Zangezur ne de koridor” ifadelerinin kullanılmadığını belirtti. Sonuç olarak Paşinyan, Bakü’den Nahcivan’a yol açılmasının fiili olarak Ermenilerin bölge üzerindeki kontrolünü kaybetmesi anlamına geleceğini varsayan kendi seçmenlerini sakinleştirmek istedi.