Kim bu evanjelikler?
Kim bu evanjelikler?
Evanjelizm ya da evanjelikler... İzmir'de ev hapsinde olan ABD'li Rahip Andrew Brunson kriziyle bir anda Türkiye'nin gündeminde ilk sıralara oturdular. Peki kim bu evanjelikler? Yıllardır evanjelikleri inceleyen ve Trump yönetimiyle ilişkileri üzerine yazan Kuzey Carolina Üniversitesi'nden Doçent Doktor Molly Worthen, habertürk.com Dış Haber Müdürü Nalan Koçak’a anlattı.
Amerikan siyasetinde ne kadar etkililer? Dış politikada savundukları çizgi ne? Silah lobileriyle bağlantıları var mı? Evanjelikler, Rahip Brunson davası nedeniyle ABD'nin Türkiye'ye uyguladığı yaptırımların ateşleyicisi olarak gösteriliyor. Peki evanjelikler hakkındaki gerçekler ne? Bu soruların yanıtını, yıllardır bu mezhebi araştıran ABD'li uzman Molly Worthen'den aldık.
Worthern, "ABD’de evanjelik dediğiniz zaman, beyaz Amerikalılar akla gelir. Beyaz protestanların kültürel bir üstünlüğü olduğunu düşünüyorlar. Son 30-40 yılda muhafazakar evanjelik değerlerin aşındığını düşündükleri için de, daha az güvende hissediyorlar. Kendileri gibi olmayanların ülkeyi ele geçirdiğini düşünüyorlar. Bu nedenle de Trump’a oy veriyorlar" dedi.
"SİLAH LOBİSİNE YAKINLAR, PARALARI VE KENDİ OKULLARI VAR"
Doçent Molly Worhten’e göre, aslında evanjeliklerin ABD'deki oy gücü düşünüldüğü gibi büyük değil ama siyaseten güçlü bağlantıları var. Azellikle de 70’lerden beri... Worthern, "300 milyonluk ABD'de 25 milyon evanjelik var. Aslında çok büyük bir gruptan bahsetmiyoruz. Ama siyasi etkileri, olması gerekenden daha fazla. Bu gruplarda gerçekten çok iyi para var. Radikal derecede serbest piyasaya inanıyorlar, pek çok şirketleri var. Silah meselesinde regülasyona asla inanmıyorlar. Silah lobisine yakınlar. Çok orta sınıf bir gruptan bahsediyoruz. Eğitimsiz değiller yani. Kendi liseleri, üniversiteleri var" ifadelerini kullandı.
Molly Worthen, "Peki siyasi görüşleri, hedefleri ne?" sorusuna, "Nostaljik, hatta kurgusal bir ideal Amerika var akıllarında. Özellikle beyaz protestanların çok etkin olduğu 1950’lere karşı bir nostalji duyuyorlar. Amerika’nın çıkarları önce gelir gibi bir düşünceleri var. İç siyaset, öncelikleri... Trump’ın göç ve gümrük vergisi politikaları evanjeliklere çok uyuyor" yanıtını verdi.
"SÜPER GÜÇ ABD'Yİ GERİ İSTİYORLAR, İSRAİL'İN DESTEKÇİLERİ"
Evanjeliklerin İsrail’in en büyük destekçileri arasında olduğunu söyleyen Worthen, "ABD’nin soğuk savaş ve sonrasındaki statüsüne karşı bir nostaljileri var. Hristiyan ve liberal değerleri savunan bir süper güç olan Amerika’yı istiyorlar. Bu statüyü geri almayı arzu ediyorlar. Karikatürize edilmiş Ortadoğu imajı tuzağına kolay düşüyorlar. Tabii ki İsrail’in de büyük destekçileri... Evanjelikler kendini Hristiyan demokrasinin misyonerleri olarak görüyor. ABD’nin gücünün bu amaç için kullanılması gerektiğini düşünüyorlar" diye konuştu.
WORTHEN: ONLAR İÇİN RAHİP BRUNSON'IN ÖNEMİ SEMBOLİK
Ve Türkiye ile ABD arasında krize neden olan Rahip Brunson meselesi... "Brunson, Washington ve evanjelikler için neden önemli?" sorusuna ise Worthen şu yanıtı verdi: Brunson, ABD’deki evanjelikler için önemli bir figür ya da dini lider değil. Sanırım önemi sembolik. Tutuklanması, evanjelikler için, Hristiyan olmayan bir ülkeyle kendi aralarındaki değer farklılıklarının bir sembolü. Trump hep dini özgürlükler vurgusu yaptı. Bu meselede de harekete geçmemesi mümkün değildi. Çünkü çok eleştiri alırdı."
ÖZEL HABER: NALAN KOÇAK
