'Ortak velayet haksız rekabeti önleyecek'

'Ortak velayet haksız rekabeti önleyecek'

Psikiyatrist-Üsküdar Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Nevzat TARHAN:

ÇOCUĞUN iyiliği için anne ve babanın bir araya gelmesi, diyalog kurması gerekir. Ortak velayet de bunu amaçlıyor. Çocuğun gelişimi ve iyiliği için anne ve babanın ortak hareket edebilmelerinin sağlanması amaçlanıyor. Tekli velayet sisteminde velayet alan taraf güçlü duruma geliyordu. Bu da haksız bir rekabeti oluşturuyordu. Çocuğa sahip olan taraf, öbür tarafa karşı bunu sopa olarak kullanıyordu. Bu durum baba rolünü zayıflatıyordu. Ama şimdi ortak velayet ile sorumluluk da ortak olacak. Babayı engellemek sağlıklı değil. Ailede örneğin bir erkek çocuk özdeşim kuracağı bir erkek modeli olmadığında cinsel kimlik bozukluğu yaşayabiliyor. Bu çalışma bu riskleri bir anlamda ortadan kaldıracak. Kız da erkek de olsa baba motifinden çocuklar mahrum bırakılmamalı.

'Hakim çocuğu mutlaka dinlemelidir'

Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Eski Öğretim Üyesi Prof. Dr. Cevdet YAVUZ:

BOŞANMANIN çocuklar yönünden olumsuz etkileri olmaktadır. Bu olumsuz etkileri hafifletebilmenin etkin yollarından biri de, boşanma sonrası velayetin ana-babanın ortak velayeti olarak devam ettirilmesidir. Ortak velayet, buna imkan veren gerekli yasa değişikliğiyle olabilecektir. Hakim, özellikle çocuğun yararını gözönünde tutarak ortak velayete karar verebilecektir. Karar öncesinde hakim, mümkün olan her durumda çocuğu dinlemeli ve çocuğun, ortak velayete ilişkin görüşünü almalıdır. Ortak velayet, boşanan anne babanın birlikte istemeleri halinde olabilmelidir. Hakim kararında, ortak velayetin kullanımına ilişkin tespit ettiği başlıca kuralları da belirlemelidir.

'Karı-koca profesöre ortak velayet neden verilmesin?'

Yargıtay 2. Hukuk Dairesi Üyesi Ömer Uğur GENÇCAN:

EĞER tarafların anne ve babaları aynı özelliklere sahipse bu kültürdekilerin velayeti ortak kullanmasında bir sakınca yok. Baba, çocuğun derslerini sorabilecek düzeyde olmalı. Ama taraflar arasında büyük fark varsa, baba alkolikse, çocuğuyla ilgilenmiyorsa, şiddet uyguluyorsa bu tür koşullarda velayat ortak kullanılamaz. Anlaşmalı boşanma yapmış bir karı-koca profesöre ortak velayet neden verilmesin? Ortak velayet kesin demek değildir. Hakim isterse bunu kaldırabilir, velayeti sadece bir kişiye verebilir. Çocuğun üstün yararı neyi gerektiriyorsa bu kararlaştırılır. Yasa teklifini destekliyorum.

'Çocuğun yararına olacağı zaman uygulanmalıdır'

Bengi Semerci Enstitüsü Çocuk-Genç ve Erişkin Psikiyatristi, Prof. Dr. Bengi SEMERCİ:

MAHKEME iyi uygular ve doğru değerlendirmeyle karar verirse ortak velayet çocukların boşanma sürecinde ve sonrasında eşler tarafından birbirlerine karşı silah olarak kullanmalarını engelleyebilir. "Bir daha evlenirsen göstermem" tarzı çocuğu olumsuz etkileyen olaylar azalabilir. Boşanmadan sonra bir ebeveynin çocuktan da boşanmış gibi ortadan maddi manevi kaybolmasını engelleyebilir. Özellikle işi ve geliri olmayan, sosyoekonomik sıkıntıdaki anne velayeti almakta, baba ortadan kaybolmakta ve sıkıntılar doğabilmektedir. Boşanmaya gönüllü olmayan taraf, çocuğu kullanarak intikam almak amaçlı diğerini kötüleyerek ruhsal zarar görmesine neden olabilmektedir. Ortak velayet bir kural haline gelmeyip, çocuğun yararına olacağı zaman uygulanmalıdır.

-*--*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*

'Her aile için uygun çözüm yolu olmayabilir'

Avukat Merve GÜRCAN:

KÜÇÜK çocukların velayeti genellikle anneye verilmekte. Çekişmeli boşanma davalarında çocuğun babayla ilişkilerini azaltmaktadır. Ortak velayet kararı olsa bile çocuğun düzensiz bir şekilde anne ile babanın evleri arasında savrulması da önlenmelidir. Örneğin bir gün annede bir gün babada kalan çocuk ne ödevlerini doğru düzgün yapabilir, ne de derslerine konsantre olabilir. Planlamanın çocuğun menfaatlerine ve ihtiyaçlarına uygun yapılması, gerekirse psikolojik destek alınması zorunludur. Çiftin, çocuk yetiştirmeye ilişkin fikir ve davranışları birbirine uygun olmalıdır. Ortak velayet, her aile için uygun bir çözüm yolu olmayabilir. Özellikle çekişmeli boşanmalarda zaten hiçbir konuda anlaşamayan ebeveynlerin boşandıktan sonra da anlaşamamaları doğaldır.

'Bugünkü uygulama daha sağlıklı'

Avukat Çağlar ÇAĞLAYAN:

ÇOCUKLA şahsi ilişki kurulmasında bugünkü uygulamanın devamı daha sağlıklı. Devletin boşanan anne ve babanın ikisi de veli olarak kabul etmesi durumunda bir tarafın yaptığı resmi işlemden diğer tarafın haberinin olmaması sonucu karışıklıklar ortaya çıkabilir. Çiftlerin boşanması sonrası sağlıklı ilişkiler kuramaması nedeniyle birbirleriyle olan anlaşmazlıklarında çocuğu kullanmaları sonucu ortaya çıkabilir. Uygulamada bugün velayet sahibi tarafın yaptığı yanlış işlemin mahkemece kaldırılmasının istenmesi zaten mümkün. Çocuk açısından farkeden şey velayetten çok şahsi ilişki konusu. Bu nedenle ortak velayetin hukuken çocuğun yararına olduğu sonucunu çıkarmak pek mümkün görünmüyor.

'Çocuk için hangisi uygunsa o tarafa verilmeli'

Başkent Üniversitesi Hukuk Fakültesi Özel Hukuk Bölüm Başkanı Prof. Dr. Fikret EREN:

BİZDEKİ aile mahkemeleri, velayeti genellikle hangisi daha iyi bakacaksa ona veriyor. Mahkeme, çocuğun menfaatlerini düşünerek karar verir. Türkiye'de boşanmış ailelerin çoğu kavgalıdır. Çocuğu yeniden kavganın içine itmek doğru bir anlayış değil. Anne ve baba kavgalı değilse belki velayet verilir. Kavgalı bir ortamda ortak velayet verilmesi çocuğun ruh sağlığını olumsuz etkiler. Hakim, boşamaya karar verirken anne ve babadan çocuğun geleceğini düşünerek karar verir. Boşanmada çocuğun velayetinin kime verileceğini belirlerken çocuğun ekonomik yönden ve huzur ortamında gelişmesini sağlayacak tarafa verilmesinde yarar görüyorum.

AVRUPA VE ABD'DE UYGULANIYOR

ORTAK velayet, Amerika'da 33 yıldır uygulanıyor. Almanya, Belçika ve Fransa'da medeni kanunda yer alıyor.

İsviçre Medeni Kanunu'nda ise ortak velayet şu şekilde düzenlendi: "Hâkim, anne ve babanın ortak dilekçeleriyle talep etmeleri halinde, çocuğun yararıyla bağdaşması ve hâkimin onayına, çocuğun yükümlülüklerine katılmaları ve nafaka giderlerini paylaşımlarını belirten bir anlaşma sunmaları koşuluyla, velayet hakkının anne ve baba tarafından birlikte kullanılmasına karar verebilir."